Rust zacht, Caroline Pauwels

In Memoriam Caroline Pauwels (1964-2022)

 

Met grote droefheid neemt de VUB-gemeenschap afscheid van ererector Caroline Pauwels. Ze overleed op vrijdag 5 augustus 2022 in het UZ Brussel aan de gevolgen van maag- en slokdarmkanker. Caroline Pauwels laat twee kinderen na. 
 

Ze was een visionaire en bevlogen rector, een inspirerende en warme persoonlijkheid. In een tijd waarin verbindend leiderschap meer dan ooit nodig is, zullen we haar ontzettend missen.  Met de hele VUB-gemeenschap leven we mee met de familie, vrienden en kennissen van Caroline.

Laat hieronder een bericht van troost of een mooie herinnering. 

Rector met hamer

In 2016 is ze als rector van start gegaan met een sloophamer in de hand. Break down the walls, luidde het daadkrachtig in haar eerste academische openingsrede. Om te kunnen verbinden moesten eerst spreekwoordelijke muren tegen de vlakte. De muren tussen de campus en de stad, tussen de universiteit en de samenleving, tussen wetenschappelijke disciplines, tussen wetenschap en kunst ook. Caroline Pauwels is er op indrukwekkende manier in geslaagd om al die muren te slopen en in de plaats bruggen te bouwen en verbondenheid te creĂ«ren. Het resultaat oogt indrukwekkend: er is weKONEKT.brussels met als blikvangers Mindblowers en de off campus week, er is het jaarlijkse evenement Difference Day op 3 mei, de internationale dag van de persvrijheid, er is de interdisciplinaire denktank POINcarĂ©, er was Theater Aan Zee 2021 in Oostende met Caroline Pauwels als curator Ă©n een grote VUB-inbreng tijdens het theaterfestival, enz. 

Caroline Pauwels dacht veelvuldig en grondig na over de positionering van de VUB als Vlaamse pionierende universiteit in het multiculturele Brussel, als een Urban Engaged University met een internationale oriĂ«ntatie en een sterke Europese verankering via het Eutopia-netwerk.  

Met haar beleidsplannen als leidraad positioneerde de VUB zich als uitgesproken humanistisch, radicaal divers, radicaal democratisch en radicaal duurzaam. En ja, radicaal digitaal. Door de coronapandemie werd dat zelfs brutaal digitaal. Als rector bleek ze een uitstekende crisismanager die de VUB door de beklemmende en afmattende coronaperiode heeft geloodst. Ze deed dat samen met haar team Ă©n met de studentenvertegenwoordigers die volgens rector Pauwels een cruciale rol vervulden. 

Als bestuurder van het aan de VUB verbonden universitair ziekenhuis, had ze met haar humanistische visie en maatschappelijk engagement ook impact op het UZ Brussel. 

Possibilisme en verwondering

Voor haar voorganger Paul De Knop, die een dag voor Caroline Pauwels is overleden aan de gevolgen van melanoomkanker, was optimism a moral duty. Caroline Pauwels heeft als rector aan dat optimisme een nieuwe dimensie toegevoegd, die van het possibilisme. Het diepe besef dat we de wereld beter kunnen maken, dat de wereld ons nodig heeft ook. Ze werd niet alleen een belangrijke inspiratiebron voor de hele VUB-gemeenschap, maar eveneens voor de samenleving. Haar vele mediaoptredens, columns en publicaties hebben ontzettend veel mensen geĂŻnspireerd. In 2021 kreeg ze de prestigieuze Arkprijs van het Vrije Woord. Ze hoorde beslist bij de invloedrijkste Vlaamse intellectuelen en dat heeft de uitstraling van de universiteit zonder twijfel een boost gegeven. Vooral omdat alles wat ze zei en deed, authentiek was. Doordacht en doorvoeld. Verwondering was voor haar cruciaal. Ze schreef boeken voor een breed publiek, zoals ‘Ode aan de Verwondering’ en – samen met Jean Paul Van Bendegem en Pat Donnez – ‘Wonderlust’. In 2021 verscheen ‘Ronduit. Overpeinzingen van een possibilist’ dat een bestseller werd en nog altijd is.  

Ook hoe ze omging met haar slepende ziekte, liet niemand onberoerd. Na het vroegtijdig en noodgedwongen neerleggen van haar functie als rector in februari van dit jaar, bleef ze nog actief betrokken bij de universiteit. Ze hield zich met name bezig met ethische en reflectieve thema’s. 

Studie en carriĂšre

Caroline Pauwels (Sint-Niklaas, 23 juni 1964) studeerde Wijsbegeerte aan de UAntwerpen en Communicatiewetenschappen aan de VUB. Na haar studie werkte ze in 1989 korte tijd op het kabinet van toenmalig Eurocommissaris Karel Van Miert waarna ze datzelfde jaar als onderzoeker startte aan de vakgroep Communicatiewetenschappen van de VUB. Ze promoveerde in 1995. Haar doctoraatsonderzoek ging over het audiovisueel beleid van de Europese Unie. In 1998 werd ze hoogleraar. Zij heeft tal van gezaghebbende publicaties op het gebied van communicatie en media op haar naam staan. 

 

Van 2000 tot 2016 was Caroline Pauwels directeur van SMIT, een VUB-onderzoekscentrum gespecialiseerd in de studie van informatie- en communicatietechnologieĂ«n, en sinds 2004 deel uitmaakt van het netwerk iMinds. Binnen iMinds leidde Caroline Pauwels het Digital Society departement dat onderzoeksgroepen van Gent, Leuven en Brussel samenbrengt. Ze kreeg in 2014 de binnenlandse Francqui-leerstoel van de Universiteit van Gent en tussen 2012 en 2016 was ze houder van de Jean Monnet Leerstoel. Ze was actief in tal van raden van bestuur, als regeringscommissaris bij de openbare omroep VRT en als lid van de Koninklijke Vlaamse Academie van BelgiĂ« voor Wetenschappen en Kunsten. 

 

Haar persoonlijke strijd tegen de vergankelijkheid heeft ze verloren, maar ze leerde ons dat er altijd iets zal blijven. ‘Het gaat voorbij maar er blijft overschot’ citeerde ze een vriend. Die ‘overschot’ is in haar geval een indrukwekkende nalatenschap. De VUB-gemeenschap is Caroline Pauwels daar ontzettend dankbaar voor. 

Laat hier je bericht

Berichten

Ik zag net een opname van "Alleen Elvis blijft bestaan" op canvas en ben zeer ontroerd door de mooie en krachtige uitspraken van deze ongelofelijk sterke vrouw! Het ga je goed Caroline, veel sterkte aan familie en vrienden.Dat meen ik oprecht!

Mijn oprechte deelneming aan de kinderen, familie en vrienden en heel veel sterkte in deze moeilijke periode.

Veel te vroeg heen gegaan. Veel sterkte aan de familie en vrienden

As if Michael Ignatieff had also written about her in his book "On Consolation Finding Solace in Dark Times"...

 Caroline Pauwels on November 2019 laying flowers at the inauguration on the VUB campus of the monument of Consolation (Troost) by Philip Aguirre y Otegui making the VUB the first Compassionate University in Europe I met Caroline Pauwels for the first time some six years ago – on February 18th, 2016 to be precise –when Jean-Claude Burgelman, an old friend of mine who worked at the EC in Brussels, invited me over for dinner in a Brussels’ restaurant to meet his former PhD graduate and director of SMIT now part of the iMinds network. Within iMinds, Caroline Pauwels led the Digital Society department, which brings together research groups from Ghent, Leuven and Brussels. The purpose of the meeting was to convince Caroline to enlist herself as candidate for the position of Rector of the VUB, the Free University of Brussels. I was at that time the non-elected Rector “Magnificus” of Maastricht University. In the Netherlands, given the lack of any democratic election procedure for becoming rector of a university, you get a magnified title... But I quickly discovered that evening that Caroline didn’t need much conviction. Rather that I could just listen to her convincing herself that she was indeed the ideal person to become the next VUB Rector
 So, it was a very pleasant evening in which we, Jean-Claude and myself as truly born and fed Brussels “ketjes”, and Caroline drift ashore in Brussels (“aangespoeld”) as she put it, discussed the many Brussels challenges the VUB was confronted with. I could only notice how radically different the challenges were of a university such as the VUB located in the institutionally complex, multi-cultural urban environment of Brussels, compared to the relatively cosy environment of a provincial border town of Maastricht. How my university’s success in expanding and attracting students – at least compared to our Belgian Limburg neighbour in Hasselt/Diepenbeek with whom we had closely collaborated in the 90’s through the so-called transnational University of Limburg – had only been feasible thanks to the presence of a country border[1]. It allowed us to grow, the nearest (general) Dutch university, such as Nijmegen being at some distance.  Or how we benefited optimally from the Dutch tolerance policy (“gedoogbeleid”) with respect to the use of languages and how we applied now the rule of “English unless”
 sending students who would insist to be lectured in Dutch to another Dutch university. Caroline must have quickly realized that I would be of little help advising her on how to design and best develop a Brussels university strategy for the VUB. Over desert, I told her about my introductory speech as Rector Magnificus in which I compared managing a university with managing a zoo. In the 70’s, I worked at what is now the University of Antwerp, and it must have been my daily walk from the Antwerp train station alongside the Antwerp Zoo to the university buildings in the centre of town which influenced and spired me. So, I compared the professors with the range of special animals you had at a zoo each with very different characteristics: some peaceful, even cute with a high level of cuddliness. Others skittish preferring to stay in their academic loft and again others rather dangerous, sometimes even very dangerous. When visitors would come around such as potential donors, colleagues, business leaders, politicians, you really needed to know who you would allow them to visit. In some cases, the professors might see those visitors as prey, so you had to let them show their particular skills in a special, securized environment. In other cases, by contrast you had to encourage physical contact, even lure them out of their ivory tower. So, I continued after some more drinks explaining how complex managing a zoo was: your residents all had different needs and preferences: some could be kept together in the same garden or building - a department – but others had to be kept separate. Logistically it was also complex: the inhabitants had completely different dietary needs and you needed supervisors - administrators - who would take care of them and above all, you had to make sure that they were not eaten by them. And then there were of course the students – the public - they mainly came to see the most exotic animals
 I don’t know how serious Caroline took me, but a week later, she sent me and Jean-Claude a short email, saying today would be her D-day: submitting her file and going public with her candidacy.  And of course, she brilliantly won the Rectorship election. In the meantime, and paradoxically a couple of months later that same year when Caroline started her Rectorship of the VUB, I could only welcome her in Maastricht, on the occasion of my farewell lecture as Rector “Magnificus”
  It happened to be six years in which I got to know and admire Caroline and appreciate her humanity talent. Thanks to her, I had no time to fall into a post-retirement black hole. As I wrote to her a couple of weeks ago: “Thanks to you, and the challenge you set me to propose a concrete plan for all those affiliated VUB institutes and later to commit myself to getting the integration of Vesalius College and the Institute for European Studies off the ground, I have been able to use my retirement years so much more usefully than I ever thought. Due to corona, we had far too little time to catch up but those few times when we did manage to, it was always enjoyable, I always felt inspired by what you said. We were not able to talk enough about the great future European challenges, but as you can see now, this is a never-ending uncertainty story. It is what makes the social sciences so inspiring and exciting. Time and again assumptions are questioned and one’s view on the future changes. That future is what I would like to talk to you about a few more times
”That future has unfortunately now gone. [1] As I had often told AndrĂ© Oosterlinck, the then Rector of the KUL, “thank God for the Dutch-Flemish border!”

Caroline heb ik vooral leren kennen vanuit meerdere activiteiten van de KVAB, de Koninklijke Vlaamse Academie voor Wetenschappen en Kunsten, waar we beiden lid van zijn. Hoewel Caroline lid was van de klasse van de Menswetenschappen en ik van de Technische wetenschappen, zijn onze interacties steeds heel open, eerlijk, stimulerend en waardevol geweest.  Ook als Rector was je geinteresseerd en gemotiveerd om steun te geven aan initiatieven die de wetenschap en de kunsten dichter bij de samenleving brengen. Je bracht verbinding, optimisme en geloof in het goede in de mens en in de maakbaarheid van een betere wereld. Je straalde verwondering uit op de wetenschap, technologie en de verhouding daarvan tot de maatschappij in een overtuiging dat de problemen van de samenleving een bundeling vereisen van de krachten, openheid en een aanpak, die de disciplines overstijgt.  Ik heb jouw een boeiende visie op de vele evoluties van het onderzoek en in het bijzonder deze van AI  erg geapprecieerd. Jouw immer positieve ingesteldheid en enthousiasme zijn voor ons een voorbeeld niet alleen om te bewonderen, maar om in ons te dragen zowel in voorspoed als in tegenspoed.  Caroline, bedankt voor wie je was.Beste familie en collega's van Caroline, ik wens jullie veel sterkte en steun bij elkaar.  

Op deze 15e augustus - voor sommigen in BelgiĂ« moederdag - vind ik het gepast om een ode te brengen aan de vrouw die in de eerste plaats moeder was van haar twee kinderen en nu ongelooflijk gemist moet worden. Caroline kon op unieke wijze tevens haar kwaliteiten als moeder Ă©n als wetenschapper transformeren naar grote groepen mensen. Geloven, aansturen, aanmoedigen, inspireren, passioneren, verbinden, ruimte geven en weer loslaten. Haar laatste functie was haar op het lijf geschreven lijkt me. Dat de bevlogenheid van deze “moeder” velen geĂŻnspireerd heeft mag hopelijk een heel klein beetje troost bieden voor het gemis dat ze bij jullie - als haar enige echte kinderen - nalaat. Veel sterke

Caroline, je stond ver boven elke vorm van fanatisme of opvattingen die mensen konden tegen elkaar opzetten of verdelen. Je was echt verdraagzaam,breeddenkend en begrijpend. Ook voor de studenten van uw universiteit. Je was conflictontmijnend. Je zag mensen echt graag. Geen enkele vorm van pretentie. Mochten er maar meer mensen zijn zoals jij. 

Ik leerde Caroline kennen toen ze in de VRWI raadslid werd. We spraken over haar fascinatie om een gemeenschappelijke taal te vinden voor ingenieurs en sociale wetenschappers. Ze is er als geen ander in geslaagd. Haar pretogen, kuiltjes in haar wangen en haar aanstekelijke lach maakten je meteen goedgezind. Veel sterkte aan haar familie, vrienden en de VUB-gemeenschap, mede namens de Vlaamse Adviesraad voor Innoveren en Ondernemen (VARIO), Danielle Raspoet

Ik herinner mij Caroline als een zeer wijze, lieve en warme vrouw. Veel sterkte aan de familie. 

Ik mocht Caroline Pauwels leren kennen in verscheidene settings. Steeds liet ze een sterke indruk na op mezelf en zoveel anderen.Als rector ademde ze de visie en missie van de VUB. Ze was een sterke leider die niet aflatend positief en constructief te werk ging. Ook buiten het hoger onderwijs ontmoette ik haar steeds als een bevlogen, geïnteresseerde, enthousiaste en uitzonderlijk sterke vrouw. Voor Caroline leek alles en iedereen een ontdekkingsreis. Ze respecteerde daarbij altijd de Ander zonder afstand te nemen van haar sterke waarden. In het bijzonder haar geloof in de vrijheid van woord en denken, en haar immer aanwezige mildheid en vrolijkheid blijven me bij. Een cocktail die enkel mijn respect kon oproepen.Caroline riep een gevoel van verbondenheid op bij ontzettend veel mensen wiens wegen - al was het zijdelings, de hare kruisten. Al die dicht bij haar stonden, en in het bijzonder haar familie en kinderen, wens ik veel sterkte toe om haar fysieke afwezigheid een plaats te geven.  *** ‘We shall not cease from explorationAnd the end of all our exploringWill be to arrive where we startedAnd know the place for the first time’Have a safe flight! 

Ook voor mij was je viorbeeld en inspiratie. Eust zacht! 

Aan de dierbaren van Caroline en de VUBMijn oprechte deelneming bij het heengaan van zo’n prachtige vrouw, zo tolerant en empathisch.Haar ken ik alleen van TV  en de media, doch steeds bracht ze boeiende ethische materie.Een zwaar verlies ook voor de VUB en haar studenten.Ik wens heel veel sterkte en kracht aan haar kinderen, familie en allen die haar genegen zijn.Rust zacht lieve Caroline.Carmen

We herinneren ons heel goed de laatste keer dat we Caroline hebben gezien. Het was op de VUB-dag in Pairi Daiza, We waren klaar om door de uitgangspoorten naar buiten te gaan, onze blikken hebben haar blik gekruist en ze heeft met een vrolijke glimlach gezwaaid. Ze genoot aanzienlijk van het geluk dat ze aan al die VUB-families had kunnen schenken. We beseften toen nog niet dat die wederzijdse zorgeloze zwaai eigenlijk een vaarwel afscheid was. Het mooiste afscheid mogelijk, op maat voor haar persoonlijkheid.Mevrouw de Rector was Caroline voor iedereen. Over weinig mensen kunnen we zoiets zeggen, hoewel velen van deze privilege hebben kunnen genieten.We blikken met veel dankbaarheid terug naar onze herinneringen aan haar. Bedankt om van de campus en de spirit van de VUB zo'n warme nest te hebben gemaakt.Veel sterkte aan haar naasten en geliefden.

Beste Caroline, Ik ben blij en fier dat ik jaren met jou heb mogen samen werken. Je positivisme, je nieuwsgierigheid, je diepmenselijk contact en je ongelofelijke drive zullen me altijd bij blijven. We gaan je heel hard missen, als collega, ambassadeur en als vriend. Je zal voor mij altijd een bron van inspiratie en energie blijven. Een onwezenlijk gevoel van machteloosheid en triestheid hebben de laatste 2 weken overheerst. Ik ga een boom voor jou planten in de duinen, dicht bij zee. 

Innige deelneming en veel sterkte aan de familie en vrienden van Caroline Pauwels, een inspirerende en mooie persoon.

Met het diepste respect voor wie je was als mens en als rector neem ik afscheid, Caroline.Je bent een rolmodel voor vrouwelijk leiderschap. De VUB in haar geheel, maar ook iedereen die met jou in contact kwam heeft dit mogen ervaren. Ook ik. Dank daarvoor.Mijn warmste medeleven aan familie en dierbaren en weet: 'A beatiful soul is never forgotten'.

Lieve Caroline,Dankjewel voor wie je wasecht, oprecht, puur, no nonsense  voor jouw wijsheid, inspiratie, moed en gedrevenheidIk bewaar je in mijn hartik wens jouw famille en vrienden heel veel sterkte om jouw afscheid te verwerken. Dag grote dame ❀ 

Wat heb ik genoten van je zachte stem, wijze doordachte woorden, puurheid en eerlijkheid.Jammergenoeg veel te vroeg, vooral voor haar geliefden.Je hebt een steen gelegd Caroline.... 

Veel sterkte ..