Rust zacht, Caroline Pauwels

In Memoriam Caroline Pauwels (1964-2022)

 

Met grote droefheid neemt de VUB-gemeenschap afscheid van ererector Caroline Pauwels. Ze overleed op vrijdag 5 augustus 2022 in het UZ Brussel aan de gevolgen van maag- en slokdarmkanker. Caroline Pauwels laat twee kinderen na. 
 

Ze was een visionaire en bevlogen rector, een inspirerende en warme persoonlijkheid. In een tijd waarin verbindend leiderschap meer dan ooit nodig is, zullen we haar ontzettend missen.  Met de hele VUB-gemeenschap leven we mee met de familie, vrienden en kennissen van Caroline.

Laat hieronder een bericht van troost of een mooie herinnering. 

Rector met hamer

In 2016 is ze als rector van start gegaan met een sloophamer in de hand. Break down the walls, luidde het daadkrachtig in haar eerste academische openingsrede. Om te kunnen verbinden moesten eerst spreekwoordelijke muren tegen de vlakte. De muren tussen de campus en de stad, tussen de universiteit en de samenleving, tussen wetenschappelijke disciplines, tussen wetenschap en kunst ook. Caroline Pauwels is er op indrukwekkende manier in geslaagd om al die muren te slopen en in de plaats bruggen te bouwen en verbondenheid te creëren. Het resultaat oogt indrukwekkend: er is weKONEKT.brussels met als blikvangers Mindblowers en de off campus week, er is het jaarlijkse evenement Difference Day op 3 mei, de internationale dag van de persvrijheid, er is de interdisciplinaire denktank POINcaré, er was Theater Aan Zee 2021 in Oostende met Caroline Pauwels als curator én een grote VUB-inbreng tijdens het theaterfestival, enz. 

Caroline Pauwels dacht veelvuldig en grondig na over de positionering van de VUB als Vlaamse pionierende universiteit in het multiculturele Brussel, als een Urban Engaged University met een internationale oriëntatie en een sterke Europese verankering via het Eutopia-netwerk.  

Met haar beleidsplannen als leidraad positioneerde de VUB zich als uitgesproken humanistisch, radicaal divers, radicaal democratisch en radicaal duurzaam. En ja, radicaal digitaal. Door de coronapandemie werd dat zelfs brutaal digitaal. Als rector bleek ze een uitstekende crisismanager die de VUB door de beklemmende en afmattende coronaperiode heeft geloodst. Ze deed dat samen met haar team én met de studentenvertegenwoordigers die volgens rector Pauwels een cruciale rol vervulden. 

Als bestuurder van het aan de VUB verbonden universitair ziekenhuis, had ze met haar humanistische visie en maatschappelijk engagement ook impact op het UZ Brussel. 

Possibilisme en verwondering

Voor haar voorganger Paul De Knop, die een dag voor Caroline Pauwels is overleden aan de gevolgen van melanoomkanker, was optimism a moral duty. Caroline Pauwels heeft als rector aan dat optimisme een nieuwe dimensie toegevoegd, die van het possibilisme. Het diepe besef dat we de wereld beter kunnen maken, dat de wereld ons nodig heeft ook. Ze werd niet alleen een belangrijke inspiratiebron voor de hele VUB-gemeenschap, maar eveneens voor de samenleving. Haar vele mediaoptredens, columns en publicaties hebben ontzettend veel mensen geïnspireerd. In 2021 kreeg ze de prestigieuze Arkprijs van het Vrije Woord. Ze hoorde beslist bij de invloedrijkste Vlaamse intellectuelen en dat heeft de uitstraling van de universiteit zonder twijfel een boost gegeven. Vooral omdat alles wat ze zei en deed, authentiek was. Doordacht en doorvoeld. Verwondering was voor haar cruciaal. Ze schreef boeken voor een breed publiek, zoals ‘Ode aan de Verwondering’ en – samen met Jean Paul Van Bendegem en Pat Donnez – ‘Wonderlust’. In 2021 verscheen ‘Ronduit. Overpeinzingen van een possibilist’ dat een bestseller werd en nog altijd is.  

Ook hoe ze omging met haar slepende ziekte, liet niemand onberoerd. Na het vroegtijdig en noodgedwongen neerleggen van haar functie als rector in februari van dit jaar, bleef ze nog actief betrokken bij de universiteit. Ze hield zich met name bezig met ethische en reflectieve thema’s. 

Studie en carrière

Caroline Pauwels (Sint-Niklaas, 23 juni 1964) studeerde Wijsbegeerte aan de UAntwerpen en Communicatiewetenschappen aan de VUB. Na haar studie werkte ze in 1989 korte tijd op het kabinet van toenmalig Eurocommissaris Karel Van Miert waarna ze datzelfde jaar als onderzoeker startte aan de vakgroep Communicatiewetenschappen van de VUB. Ze promoveerde in 1995. Haar doctoraatsonderzoek ging over het audiovisueel beleid van de Europese Unie. In 1998 werd ze hoogleraar. Zij heeft tal van gezaghebbende publicaties op het gebied van communicatie en media op haar naam staan. 

 

Van 2000 tot 2016 was Caroline Pauwels directeur van SMIT, een VUB-onderzoekscentrum gespecialiseerd in de studie van informatie- en communicatietechnologieën, en sinds 2004 deel uitmaakt van het netwerk iMinds. Binnen iMinds leidde Caroline Pauwels het Digital Society departement dat onderzoeksgroepen van Gent, Leuven en Brussel samenbrengt. Ze kreeg in 2014 de binnenlandse Francqui-leerstoel van de Universiteit van Gent en tussen 2012 en 2016 was ze houder van de Jean Monnet Leerstoel. Ze was actief in tal van raden van bestuur, als regeringscommissaris bij de openbare omroep VRT en als lid van de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten. 

 

Haar persoonlijke strijd tegen de vergankelijkheid heeft ze verloren, maar ze leerde ons dat er altijd iets zal blijven. ‘Het gaat voorbij maar er blijft overschot’ citeerde ze een vriend. Die ‘overschot’ is in haar geval een indrukwekkende nalatenschap. De VUB-gemeenschap is Caroline Pauwels daar ontzettend dankbaar voor. 

Laat hier je bericht

Berichten

Beste naasten, familie en collega's van Caroline, ik wens u veel sterkte en steun bij elkaar.  Caroline bracht verbinding, optimisme en geloof in het goede in de mens en in de mogelijkheid en maakbaarheid van een betere wereld. Ze zal nog heel lang velen blijven inspireren.  Dankbaar voor wie ze was en hoe ze mensen raakte, maar droevig omwille van een veel te vroeg afscheid. 

Liefste Caroline,Met je innemende en ontwapenende persoonlijkheid bracht je inzicht en openheid in onze samenleving en was je een steun en toeverlaat voor de velen die het niet makkelijk hadden in onze maatschappij. Bedankt voor de uitstraling die je gaf aan onze universiteit. Dit rouwregister toont dat je verder leeft in de gedachten van ons allen.

Ge zult gemist worden, Caroline. Het ga u goed!

Mijn deelneming bij het heengaan van deze sterke dame.

Mevrouw Pauwels, Vorig jaar, op 15 november, was u aanwezig op het herdenkingsmoment om overleden studenten en personeelsleden, onder wie mijn echtgenoot Frans Gordts, te gedenken. Aan het monument van Troost sprak u bevlogen, over uw universiteit als meelevende universiteit, over herinneren en herinneringen bewaren, over het belang van gedenken. Ondanks uw ziekte trotseerde u de ijzige koude. Nadien maakte u tijd om na te praten. U was meelevend, deelde gedachten over dingen des levens. U sprak ons moed toe, terwijl u zelf zo ernstig ziek was. Ons respect, onze bewondering had u al. Ze werden nog groter. Die had u ook van mijn echtgenoot. Als diensthoofd van de dienst KNO heeft hij het gewaardeerd dat u bij aanvang van uw rectoraat naar het UZ Brussel kwam om te luisteren. Jullie kenden elkaar niet persoonlijk, maar koesterden beiden de universiteit, die jullie kansen had geboden en die jullie op jullie beurt aangrepen om jonge mensen kansen en een plek te geven. Een nobel streven, waarvoor u als rector mee de koers met verve uitzette. Ondanks uw ziekte slaagde u er in om dat met kracht te blijven uitstralen, de VUB en Brussel nog meer op de kaart te zetten, het maatschappelijk debat mee te voeden. U drukte uw stempel. Vandaag eren velen u. Bij de aanstelling van uw opvolger gaf u aan dat liefde de essentie is. Die krijgt u met overvloed, want u heeft bij vele, vele mensen die snaar geraakt. Een nobeler streven is er haast niet. Dat maakt een mens mooi, groots. Een grote dank,mevrouw Frans Gordts-Vanderhasselt

Dear Caroline,I am gratefully looking back to many years of inspiring cooperation. Even though you have gone too early, you have left an important mark in this world. You and your enthousiasm will be missed. Rest in peace!Sebastian

Lieve Caroline,     Het heeft even geduurd voor ik kon schrijven voorbij de clichés ‘onwezenlijk’ en ‘rust zacht’. Maar het is wel zo. We wisten dat je erg ziek was, maar we zagen je altijd vol leven en optimisme, waardoor het leek alsof het nooit zou gebeuren. Wie dicht bij jou stond, wist vast beter.      Je was een lieve vrouw, die we allen ontzettend zullen missen. En we zijn met velen. De reacties uit alle windrichtingen getuigen van wat je de mensen hebt gegeven, een soort van hoop in bange dagen, een levenslust waar iedereen zo van houdt. Het is aan al die mensen om wat jij hebt gegeven te laten voortbestaan. Je bent de afgelopen zes jaar een beetje van iedereen geworden, en daarom waren we opgelucht dat je jouw intiemste moment van afscheid voor enkelen hebt voorbehouden. Waarschijnlijk zijn zij de ‘essentie’ die je hebt ervaren. Zij hebben jou gedragen, toen wij je niet zagen en jij dus heel even niet de wereld droeg. Je verdient het allerbeste. Heel veel sterkte aan zij die het grootste gemis trotseren, je familie, vrienden en naaste collega’s.      Wat ik je wou zeggen, heb je gelezen in de tekst ‘Merci, Caroline’, toen je moest stoppen als rector. Bedankt om onze waarden een menselijk gezicht te geven, en ze op zo’n warme en verbindende manier uit te dragen. Om ons hierdoor trots te maken op wat we doen, ons te motiveren om door te gaan, het soms ondraagbare te dragen, zoals jij dat deed. Bedankt om binnen onze organisatie op te staan voor ‘nieuwe’ waarden. Om te verbinden in plaats van te concurreren. Bedankt voor je erkentelijkheid voor ons werk. Ik koester je metaforen als een motivatie om door te gaan.      Onwezenlijk. Rust zacht. Merci, Caroline.

Lieve Caroline, we moesten allemaal eerst even bekomen maar nu je er niet meer bent, of beter gezegd: nu je er vanaf nu op een andere manier bent, blik ik graag even zowel terug als vooruit, zoals je het zelf altijd graag had. Ik had het voorrecht jou eind de jaren 80 al op mijn levenspad te mogen ontmoeten toen ik net begonnen was bij de VRT rond een internationaal televisieproject en jij zelf aan het doctoreren was rond een Europees televisieproject. Het klikte geweldig en we waren vertrokken voor een levenslange vriendschap. De eerste keer dat je ons uitnodigde op jouw Brussels appartement leerde je ons le coeur d’artichaut kennen, die lekkere groente die wij, groen als we waren, waarachtig nog niet kenden. Met jouw minzame lach toonde je ons hoe we die geleidelijk aan konden pellen en plukken, traag en bedachtzaam genietend van elke stap onderweg, tot we bij de kern van de zaak kwamen, het hart van de artisjok. Tussendoor konden we de blaadjes even dippen in een sausje, om wat kleur te geven aan het leven, tot we dus het hart bereikten. Het hart dat sprak, het hart waarbij alles begon, het hart dat zich openstelde voor anderen. Een beeld dat ik nooit meer vergat, omdat het jou zelf zo typeerde. Het waren ook de tijden waarin je zelf geweldig opkeek naar figuren als Els Witte en Karel van Miert die je als voorbeelden zag. Toen reeds zag ik ambities ontluiken vanuit een heel integer waardenpatroon. Geen ambities om carrière te maken maar wel om de gelegenheid te hebben dat waardenpatroon waar je voor stond te kunnen vermenigvuldigen, altruïstisch met een hoger doel voorop. Wat was ik blij dat je bijna 30 jaar later zelf rector van de VUB werd (in navolging van o.a. Els Witte) en plots het podium kreeg om als volleerd communicatiewetenschapper dat waardenpatroon uit te stralen en te vermenigvuldigen op de jouw onnavolgbare manier: met respect, met enthousiasme, met verwondering, met een stralende glimlach, met warmte, met een hart voor wetenschap, cultuur en kunst. Je manier van zijn bleek inspirerend en velen voelden zich aangesproken. Je legde graag uit dat alles mogelijk was, als je er maar in geloofde. Toen je ziek werd, bleef je ervoor gaan alsof je niet ziek was, alsof je wilde zeggen dat ziekte deel uitmaakt van het pad, dat de ziekte op zich niet erg was maar mogelijks wel de manier waarop je met de ziekte omging. Toen je me in een van je laatste sms’jes liet weten dat een lunch er niet meer in zat omdat je kunstmatig gevoed werd, voegde je er meteen aan toe dat je probeerde op krachten te komen en dat je iets zou laten weten wanneer alles wat meer vlotte. Wij van onze kant bleven allemaal versteld staan hoe je in staat was het possibilisme waarover je graag sprak zelf concreet in te vullen en uit te dragen. Je bracht ons in verwondering en bewondering. En dat zal altijd zo blijven.Nu Caroline, nu gaan we naar jouw velden, naar jouw akkers, naar jouw hart. Een hart van artisjok. We zullen ons best doen om het leven verder te plukken, traag en bedachtzaam genietend van elke stap onderweg. Bedankt Caroline!

Vreselijke ziekte die mensen van alle leeftijden treft. De jongste die ik heb gekend was 4 jaar en de oudsre 88. Wanneer ze ons verlaten, nemen mensen vaak een hele wereld met zich mee en dat geldt zeker in het geval van Caroline Pauwels. 

We zijn erg getroffen door het overlijden van Caroline Pauwels. We leerden haar beter kennen na de dood van onze zoon Frederik, masterstudent computerwetenschappen aan de VUB, op 1 januari 2020. Kort daarvoor had de VUB een intentieverklaring ondertekend om de eerste “compassionate university” te worden. Er kwam een mooie sculptuur van Philip Aguirre op de campus en een jaarlijks stil moment. Maar Caroline wilde nog meer verbinding. Ze nodigde ons uit voor een gesprek, ook met lotgenoten Veerle Leroy en Kristin Verellen. Het was ons eerste bezoek aan de VUB sinds Frederiks overlijden, bitter en troostend tegelijk. Een dag later bleek Caroline besmet met corona, moest ze naar het ziekenhuis en wij allemaal voor de eerste, maar niet voor de laatste keer in quarantaine.In de zomer van 2020 werden Caroline en Lucas geïnterviewd in De Standaard Weekblad over verlies en veerkracht. “Je internaliseert diegene van wie je afscheid neemt,” zei ze toen.Caroline schreef “Ode aan de verwondering”; Frederik tekende ooit in een tegeltje: “Een dag niet verwonderd is een dag niet geleefd”. Een van zijn laatste papers was getiteld: "Should we raise good robots?"Verwondering, verbeelding, mededogen, verbinding. Dank je wel, Caroline Pauwels,  voor zoveel elementaire brandstof voor mens en maatschappij. Lucas & Kristien

dag Caroline, wat heb ik genoten van elke speech van jou die ik mogen bijwonen heb . SInds jij rector was, heb ik mij echt ex-vub-er gevoeld. Elke academische opening, o.a. met Arno, ook een van de mensen waar ik mij verbonden mee voelde. Ik was in Oostende voor Stefan, en de laatste keer dat ik je zag in Tour &TAxis, was je opnieuw  zo gedreven. Rust nu maar, meer dan verdiend. Blij dat ik jou een paar keer kunnen spreken heb. Tot het land van ooit

Ode aan Caroline Pauwels Zelden hebben we in ons land een rector meegemaakt die zo toonaangevend, gewaardeerd en geliefd was als Caroline Pauwels.Als Rector en als mens gedroeg ze zich telkens als vaandeldrager met een vrijzinnig humanistische boodschap.Zonde dat ze zo vroeg door een fatale ziekte getroffen werd !We koesteren haar in onze gedachten met enorm veel respect en genegenheid. Willem DeconinckEredocent KASK Gent

Zij was een kranige vrouw, en zij blijft in mijn hhart

Innige deelneming aan de familie.

Lieve lieve Caroline, we moesten nog zoveel samen doen ! We hadden nog zoveel fijne plannen. Maar nu, nu ben ik vooral dankbaar voor alle afgelopen dingen dat we samen deden, de plannen die we samen hebben gedaan.  Die warmte, die ervaring, die mooie momenten samen, die blijven. Je kinderen kunnen met veel trots,warmte en een mooie bagage het leven trotseren, want wat je achterliet is meer dan groots. Sterkte aan allen. warme DANK.  

Mevrouw de Rector, Dat deze wereld u zal missen blijkt uit de vele warme reacties op uw afscheid. Ik heb nooit de eer gehad u in personam te ontmoeten. Maar toch gaf u mij het gevoel dat wij een wereld deelden. U maakte mij bijzonder trots om deel te zijn van die humanistische gemeenschap die de VUB in dit land heeft laten groeien. U droeg de waarden die wij deelden met zoveel naturel en met zoveel vanzelfsprekendheid dat u alleen al daardoor de wereld tot een betere plek maakte. Bedankt !

Door het overlijden van Caroline Pauwels hebben we een symbool van het vrije denken verloren. Vrij denken over de grenzen van overtuiging, nationaliteit en religie heen. Vruchten van dit vrije denken zijn ondermeer creativiteit, innovatie en samenwerking. Eigenschappen die imec en bij uitbreiding heel de wereld meer en meer nodig zullen hebben. Caroline, we zullen je missen.

Mijn oprechte deelneming. Veel sterkte aan de familie.

Lieve Caroline, Lieve vrouw van de wereld. Wat doet het pijn om hier een boodschap naar aanleiding van jouw overlijden achter te laten... woorden schieten te kort om dit gemis uit te drukken. Ik trek me vandaag op aan warme herinneringen. De tijd waar ik als generiek student nog bij jou les volgde en jou jaren later terug tegenkwam als rector toen ik aan de VUB als werkstudent kwam studeren en er hierna kwam werken. Apetrots ben ik om samen met mijn collega's van de VUB Foundation jouw legacy te kunnen voortzetten. We zullen met trots jouw waarden uitdragen en samen de wereld van morgen helpen beter worden. Bedankt voor hetgeen je allemaal verwezenlijkt hebt. Rust zacht,

Mijn oprechte deelneming en heel veel sterkte aan de kinderen, familie en vrienden van prof. Caroline Pauwels. Zij was een voorbeeld voor ons allemaal.