Waar was jij op ’Nine Eleven’? Vele mensen halen het zich zo voor de geest. Ingrijpende gebeurtenissen helpen het geheugen immers om beter te ‘herinneren’. “In Manhattan” is het antwoord van Chief Information Officer Henri ‘Rik’ Vanroelen, die op 1 oktober met pensioen gaat. Na een internationale carrière in de IT besliste Rik ruim drie jaar geleden om zijn ervaring ten dienste te stellen van zijn alma mater. “Het was heel anders dan ik me had voorgesteld, maar de keuze was bewust”. Van de VUB naar de USA en weer naar de VUB. Een terugblik.
Afscheidnemend CIO Rik Vanroelen behoort tot de eerste grote generatie met een volledige carrière in de IT. Terwijl zijn opvolgster Karin Voets zich al volop inwerkt op de VUB, kijken we met Rik terug op zijn boeiende professionele traject. Riks verhalen gaan over IT, maar ook opvallend veel over cultuur: van architectuur over bedrijfscultuur tot interculturaliteit. En vliegtuigen.
Een AFS-uitwisselingsjaar in de Verenigde Staten bracht Rik in 1976-1977 in contact met de allereerste mainframes. Hoewel hij bewust koos om Burgerlijk Ingenieur te studeren, zou IT hem niet meer loslaten. Ook de positieve impact en levenslessen van deze interculturele ervaring zullen een rode draad blijven. Een groot deel van zijn loopbaan bracht hij door bij Amerikaanse bedrijven zoals Exxon en Estée Lauder. Die bedrijven brachten hem op die noodlottige 11 september 2001 in hartje New-York. Zijn kinderen wilden in België studeren en leidden hem nadien terug naar ons land. In België werkte hij nog voor het Onafhankelijk Ziekenfonds, Ingersoll Rand en SD Works.
“Toen dat verhaal eindigde, kwam de VUB in het vizier. Op het einde van je carrière groeit een behoefte om wat je onderweg geleerd hebt, door te geven. De VUB was een plotse opportuniteit, maar de keuze bewust. Wat direct na mijn studies nooit een optie was, vervolmaakte nu de cirkel. Wat je wil bereiken in je leven, moet je zelf doen. Toch groeit met de jaren het besef hoe die leertijd aan de VUB, het totaalpakket ervan, uiteindelijk bijdraagt tot alles wat nadien volgt.”
IT als barometer van een organisatie
“IT is een universele technische sector. Eigenlijk is het altijd hetzelfde, en toch is het overal anders. Dat heeft alles te maken met de cultuur van een bedrijf. Wat vind je belangrijk? Welke keuzes maak je? Waarin wil je investeren? Door te werken in een internationale context en nadien bewust andere types organisaties op te zoeken, ben ik me daar steeds meer bewust van geworden.”
“Ik moet eerlijk bekennen dat de VUB anders was dan ik me had voorgesteld. Ik wilde direct impact genereren, maar soms voelde ik me terug in de jaren tachtig, als een soort flashback. Ik beweer niet dat het zo is, maar in mijn beleving voelde de VUB aanvankelijk erg administratief: de beslissingen, de benadering, de stijl. In die korte tijd hebben we de VUB zoveel mogelijk proberen te versterken als internationaal bedrijf. En dat is dan weer de positieve kant van werken aan de VUB: er is veel vrijheid om zaken naar je toe te trekken en richting te geven. Een rol als CIO maakt het je daarin natuurlijk gemakkelijker. Uiteindelijk realiseer je met een heel team. We zijn trots op wat we de voorbije jaren samen voor elkaar hebben gekregen.”
“Op IT-vlak was de VUB via het rekencentrum nog altijd historisch verbonden met de ULB. Het was belangrijk, maar niet risicoloos, om die verbinding door te knippen. Het moderne datacenter sluit veel beter aan op de doelen van de VUB vandaag. Ook in het Green Energy Park in Zellik komt een state-of-the-art datacentrum. Dat is groot en krachtig, het neusje van de zalm.”
“Ook op het vlak van de dienstverlening zijn we gegaan voor een gestructureerde aanpak en transparante processen. We proberen een commerciële mindset te ontplooien binnen de afdeling. Wat kosten projecten? Wat kost onze aanpak? Wat doe je, en vooral: wat doe je niet? We ondersteunen nu ook MACs.”
“Een cultuur veranderen is moeilijk. Het stopt nooit en je moet er bewust en continu aan werken. Een nieuwe computer is gemakkelijk. Een nieuwe organisatiecultuur niet. Eens je het doet, heb je er jaren plezier van. De cultuur bepaalt welke oplossingen je gaat gebruiken binnen een organisatie.”
“Het was onwerkelijk. Precies een film.”
We keren terug naar New-York, naar het prille begin deze eeuw. De IT-sector had net de millenniumbug overleefd. De overgang naar het nieuwe millennium zou IT-systemen wereldwijd lamleggen. Niemand kon de impact goed inschatten. “Vanuit IT-perspectief ging in het jaar 2000 inderdaad de wereld vergaan. Met zo’n 800 à 900 mensen stond we standby volgens uitgedokterde scenario’s en noodplannen. Toen de klok middernacht sloeg, gebeurde er letterlijk niets. Heel bizar. In mijn ogen is de millenniumbug zowel goed voorbereid als fel overroepen.” Anderhalf jaar later, op 11 september 2001, gebeurde er op dezelfde plek wel iets dat de apocalyps benaderde.
“Ik heb in het totaal 6 jaar in New-York gewerkt, onder meer op de 41e verdieping van de huidige Trump tower. Toen was dat nog het GM-gebouw, op de hoek aan Central Park. Ik had al wel wat meegemaakt met vliegtuigen door mijn zakenreizen naar Azië, Amerika, het Midden-Oosten en Rusland. Ik garandeer je: wanneer een vliegtuig door de dichte mist voor de derde keer zijn landing probeert te maken, is het muisstil is aan boord. Ook toen we op weg naar Amerika, nota bene tijdens de eerste vlucht van de twee kleinste kinderen, boven de golven van een woeste zee onder een storm probeerden te duiken, hebben we zo overtuigend mogelijk geacteerd alsof het er altijd zo aantoe ging in een vliegtuig.”
“De ochtend van 9/11 moest ik in Manhattan zijn. We zaten in een kelderverdieping te vergaderen. Ik herinner me nog hoe ik het tweede vliegtuig abnormaal laag boven ons hoofd zag vliegen. Ik hoopte dat het veilig zou landen. Even later meldde de conciërge dat er een probleem was, en dat het gebouw zou sluiten. We woonden in Long Island, maar tot 16u was Manhattan afgesloten van de buitenwereld. We slaagden erin om met z’n vieren een auto te huren. Op weg naar huis zagen we de caravaan van mensen op de bruggen. Een exodus in totale chaos. Mensen hingen aan vrachtauto’s. Het leek wel een film. Het was een onwerkelijke dag.”
Voor één keer geen plan van aanpak
“Een mooie zomer met veel zon”, antwoordt Rik wanneer we hem vragen naar zijn toekomstplannen, de obligate slotvraag van een pensioensinterview. Het gesprek vindt plaats in juni en intussen weten we hoe die ambitie is uitgedraaid.
Rik heeft op dat moment de klik al gemaakt. Hij heeft beslist niet professioneel actief te blijven, maar voegt er meteen aan toe: “zeg nooit nooit”. Hij heeft nog geen plan, laat staan een bucket list. “Ik heb me nooit verveeld. Het zal wel goedkomen.”
Bedankt en een fijn pensioen gewenst, Rik.