Na een negatieve evaluatie wil de Vrije Universiteit Brussel haar samenwerking stopzetten in een wetenschappelijk onderzoek over artificiële intelligentie waaraan ook twee Israëlische partners deelnemen. De VUB besliste om na de escalatie van het conflict alle lopende onderzoeksprojecten waarin een Israëlische partner is betrokken te onderwerpen aan een grondige screening. Zoals aangekondigd wil de VUB project per project beslissen over haar samenwerkingen met instellingen in Israël. In het totaal gaat het om zeven projecten.
De Vrije Universiteit Brussel (VUB) wil hiermee volledige transparantie bieden over haar lopende samenwerkingsprojecten binnen het Europese Horizon-programma, waarmee de Europese Unie onderzoek financiert, waaraan ook Israëlische instellingen kunnen deelnemen. Aan deze internationale projecten nemen, naast de Israëlische instelling en de VUB, ook tientallen tot soms meer dan honderd partners deel. Geen enkele van deze projecten heeft een band met militaire toepassingen. Toch worden ze nu grondig geëvalueerd in het licht van de onaanvaardbare escalatie van het conflict in het Midden-Oosten.
De universiteit benadrukt dat het geen enkele bilaterale samenwerking heeft met Israël.
Van de lopende projecten worden er drie op korte termijn afgerond. Drie andere projecten hebben een langere looptijd. Het gaat om twee medische onderzoeksprojecten over borstkankerscreening en patiëntenzorg, en één project over wetgeving tegen kindermisbruik. En ten slotte is er nog een project over artificiële intelligentie. Dat laatste project kreeg intussen een negatief advies van de ethische commissie en we zullen in overleg gaan met de financierende Europese Commissie om uit het project te stappen.
In het kader van de mensenrechtentoets van de Vlaamse Interuniversitaire Raad (VLIR) worden samenwerkingsverbanden gescreend op drie vlakken:
- Is het land of regio betrokken bij een conflict?
- Wat is de positie van de instelling tegenover het regime en het conflict?
- Over welk type onderzoek gaat het en kunnen de resultaten gebruikt of misbruikt worden voor militaire doeleinden?
De VUB voegt eraan toe dat naast deze uitsluitende criteria, er ook redenen kunnen zijn om dissidente, onafhankelijke en kritische onderzoekers in Israël te ondersteunen. We mogen instellingen in Israël en Israëlische onderzoekers niet vereenzelvigen met hun regering.
De VUB wijst ook nog op de complexiteit van het verbreken van lopende samenwerkingen. Elke stopzetting moet onderhandeld worden met de financierende instantie, in dit geval de Europese Commissie.
Tot slot benadrukt de VUB dat ze haar samenwerkingsverbanden met Palestijnse instellingen zal verderzetten en wil bijdragen tot de heropbouw van het hoger onderwijs in Palestina, zodra dit mogelijk is.
Rector Jan Danckaert over de pro-Palestijnse studentenprotesten in de Zevende Dag
Vlaamse universiteiten beoordelen elk project met mensenrechtenproef
VUB-rector en voorzitter van de VLIR Jan Danckaert had zondag 5 mei een gesprek in het tv-programma de Zevende Dag over de pro-Palestijnse protesten aan de universiteiten. Namens de protesterend studenten zat Siska – een pseudoniem - in de studio. Als bezorgde student van de Ugent roept zij op tot een academische boycot van Israël. Ze noemt de universiteiten medeplichtig aan het dodelijke geweld in Gaza. De Vlaamse universiteiten zijn tegen een algehele boycot. Jan Danckaert: “We denken dat we in Israël en Palestina juist de gematigde, redelijke stemmen aan het woord moeten laten. Je hebt een heel spectrum aan stemmen. Daarom willen we het project per project, instelling per instelling bekijken.”