VUB begeleidt 119 topsportstudenten over 30 studiedomeinen

Tijdens het academiejaar 2022-2023 volgden 119 topsporters een flexibel studietraject aan de Vrije Universiteit Brussel. Doorheen de jaren ontwikkelden VUB-onderzoekers een wetenschappelijk onderbouwd beleid om topsporters zoals Belgian Cat Antonia Delaere en sprinter Jonathan Sacoor te ondersteunen, zowel academisch als mentaal. “Onze missie is om te voorzien in maximale studieflexibiliteit zodat topsporters zich optimaal kunnen ontwikkelen in hun eigen sportieve omgeving”, zegt prof. Koen De Brandt, coördinator van Topsport en Studie. 

De dienst kreeg in 2022 de Athletes Friendly Education Award van het Belgisch Olympisch en Interfederaal Comité wegens “niet aflatende inzet voor studerende topsporters”. Het gaat hen dan ook niet enkel om praktische zaken zoals het verplaatsen van examens of spreiden van studiejaren. Ook voor mentaal welbevinden van topsportstudenten is er veel aandacht. “We focussen echt op ondersteuning”, zegt De Brandt. “Onze dienst Topsport en Studie is nauw verbonden met de onderzoeksgroep Sportpsychologie en Mentale begeleiding. Samen doen we onderzoek naar het mentaal welzijn van topsporters. We gebruiken tools om topsportstudenten te screenen en te monitoren. Dat begint al bij de aanvraag van het topsportstatuut en tijdens het intakegesprek. We screenen onder andere op mentaal welzijn, prevalentie van mentale problemen, stress en herstel. Maar ook op hun ervaringen met de combinatie topsport en studie. Eenmaal het academiejaar start, volgen we de studenten op doorheen de tijd. Zo nemen we tweemaandelijks een korte vragenlijst af over levenstevredenheid op vlak van sport, studie, sociaal welbevinden, mentaal welzijn, fysiek welzijn, slaap en voeding. Zo houden we contact met de studenten. De monitoring helpt ons om de studenten efficiënt op te volgen en verontrustende zaken te identificeren.”

De VUB-dienst vindt het belangrijk om de studenten de nodige competenties aan te reiken via individuele begeleiding, maar ook via een quiz over duale carrière en mentaal welzijn en workshops doorheen het academiejaar. Deze gaan over planning, doelen stellen, omgaan met stress, maar ook zaken zoals maatschappelijk verantwoord ondernemen en sociale media komen aan bod. “We zijn afgestapt van het idee om enkel zaken te meten”, zegt De Brandt. “Daarom hebben we een tool gecreëerd waar de studenten zichzelf niet enkel evalueren maar ze ook onmiddellijk feedback krijgen. Zo leren ze bij over hun eigen ontwikkeling als topsportstudent. We geven de studenten niet enkel de academische flexibiliteit die ze nodig hebben maar willen hen helpen met het ontwikkelen van bepaalde vaardigheden om de combinatie studie en topsport mogelijk te maken. Ons interactief platform ‘Dual Career Tools’ is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en helpt actieve topsporters, voormalige topsporters en topsportbegeleiders om meer inzicht te krijgen in hun competenties. Wat hebben ze nodig voor een succesvolle combinatie van topsport en studeren, een succesvolle overgang naar de arbeidsmarkt of het kwaliteitsvol begeleiden van topsporters in een duale carrière? Via de tool helpen we ze hierover te reflecteren en hun eigen ontwikkeling in handen te nemen.”

In het academiejaar 2022-2023 zaten de 119 topsporters verspreid over dertig studieprogramma’s. “Ongeveer 40% van de topsporters zit binnen de Faculteit Lichamelijke Opvoeding en Kinesitherapie, 60% zit verdeeld over de andere faculteiten”, zegt De Brandt. Revalidatiewetenschappen en Kinesitherapie telde 27 topsportstudenten en Bewegings- en Sportwetenschappen 22. Maar ook opleidingen als Criminologische wetenschappen (6), Geneeskunde (6), Bio-ingenieurswetenschappen (5), Handelsingenieur (5), Toegepaste Economische Wetenschappen (5) en Ingenieurswetenschappen (5) trekken topsporters aan. “Ik heb zelf ook topsport en studie gecombineerd aan de VUB, de opleiding Bewegings- en Sportwetenschappen”, zegt De Brandt. “De VUB is de enige universiteit in Europa met een specifiek traject voor topsporters van het hoogste niveau in sport- en bewegingswetenschappen. De reguliere studenten hebben hun sportvakken, de topsporters volgen een specifiek traject waarin ze op systematische wijze hun eigen carrière analyseren. Zo geven we ze de kans om zonder overbelasting door de sportvakken toch sport- en bewegingswetenschappen te studeren. We trekken zo heel wat topsporters op Olympisch niveau aan.”

De dienst Topsport en Studie startte in academiejaar 1987-1988 als een project met 25 studerende topsporters en werd opgericht door prorector prof. Paul De Knop en prof. Paul Wylleman. Sindsdien nam het initiatief een hoge vlucht en begeleidden Wylleman en coördinator De Brandt al meer dan 1.000 topsportstudenten. Niet alleen bestaat de groep uit meerdere Olympiërs, maar ook verschillende Olympische medaillewinnaars. Naast hun professionele topprestaties slaagden deze topsporters er in een academisch diploma te behalen. “Onze missie is om te voorzien in maximale studieflexibiliteit zodat topsporters zich optimaal in hun eigen sportieve omgeving kunnen ontwikkelen”, zegt De Brandt. “Een doorsnee topsportstudent neemt gemiddeld 45 studiepunten op maar dat hangt erg af van het sportief niveau, de opleiding en de timing. Zo nemen sommige studenten minder studiepunten op tijdens een olympisch jaar. Het flexibel statuut laat zelfstudie toe, gewettigde afwezigheid tijdens practica of het verplaatsen van examens. Het is niet de bedoeling om op de VUB een centraal trainingscentrum op te zetten. Zo begeleiden we onder andere een Belgische snowboardster, een Nederlandse volleybalster en een Canadese balletdanseres die enkel tijdens de examenperiodes naar de campus komen. We trekken de laatste jaren steeds meer internationale topsporters aan met onze Engelstalige opleidingen, zoals de bachelors Social Sciences en Business Economics.”