Andrei Bastunets van de Belarusian Association of Journalism
De Belarussische Vereniging voor Journalisten is een van de belangrijkste ngo's in Wit-Rusland. Ze werd opgericht in 1995, een jaar nadat Aleksandr Loekasjenko aan de macht kwam. Het is een onafhankelijke vereniging van mediamedewerkers die strijdt voor vrijheid van meningsuiting en onafhankelijke journalistiek in Wit-Rusland. Dit is geen vanzelfsprekende strijd.
Laureaat Difference Day Honorary Title for Freedom of Expression 2022
De Belarussische Vereniging van Journalisten steunt al 30 jaar journalisten en media, komt op voor hun rechten, voert solidariteitscampagnes en biedt juridische ondersteuning in Wit-Rusland. Belarussische journalisten en onafhankelijke media worden bedreigd en vervolgd door het regime van Alexander Loekasjenko.
De Belarussische Vereniging voor Journalisten is een van de belangrijkste ngo's in Wit-Rusland. Ze werd opgericht in 1995, een jaar nadat Aleksandr Loekasjenko aan de macht kwam. Het is een onafhankelijke vereniging van mediamedewerkers die strijdt voor vrijheid van meningsuiting en onafhankelijke journalistiek in Wit-Rusland. Het is geen vanzelfsprekende strijd: alle onafhankelijke mediaorganisaties en journalisten worden er sinds de presidentsverkiezingen van 2020 geconfronteerd met extreme repressie. De Belarussische Vereniging van Journalisten documenteerde meer dan 500 arrestaties en tientallen strafzaken en gevangenisstraffen tegen verslaggevers, redacteuren en mediamanagers. Velen werden gedwongen te stoppen met publiceren of het land te ontvluchten. De Belarussische autoriteiten lanceerden ook een repressieve campagne tegen de Belarussische Vereniging van Journalisten. Daarom opereert ze vanuit Litouwen.
Het sterke geloof van de vereniging in de persvrijheid en de vrijheid van meningsuiting, en hun trouw aan onafhankelijke, op feiten gebaseerde journalistiek, weerspiegelt alles waar Difference Day en waar de VUB en ULB voor staan.
Sinds 1998 houdt de vereniging voortdurend toezicht op schendingen van de vrijheid van meningsuiting en mediarechten. De organisatie beschikt over een netwerk van correspondenten in heel Wit-Rusland, die snel informatie verzamelen en indienen over de mediasituatie in hun regio's. Tijdens de verkiezingscampagnes van 2004 tot en met 2020 hield ze toezicht op de berichtgeving van de Wit-Russische media over de verkiezingen. Journalisten in Minsk en de regio's voerden kwantitatieve en kwalitatieve analyses uit van publicaties en programma's in zowel staats- als niet-staatsmedia. Ze registreerden de tijd die aan verschillende onderwerpen van het verkiezingsproces werd besteed en noteerden hoe deze werden behandeld. Tweewekelijks werden analytische rapporten gepresenteerd op basis van de verwerkte monitoringgegevens.
Volgens een enquête onder Wit-Russische burgers uit 2016, uitgevoerd in opdracht van het Centrum voor Europese Studies, werd de Vereniging van Journalisten aangemerkt als de bekendste binnenlandse ngo. 5,7% van de respondenten gaf aan bekend te zijn met hun activiteiten. Van 2000 tot 2021 gaven ze het vakblad Abazhur (Lampenkap) uit. De publicatie werd verspreid onder niet-overheidsmedia, 118 staatskrantenredacties en zes regionale televisie- en radioverenigingen. Het tijdschrift publiceerde materiaal over onder meer de functie en rol van de media in de samenleving, professionele taken en verantwoordelijkheden, journalistieke ethiek, uitdagingen bij het verzamelen en verspreiden van informatie.
Op 16 februari 2021 doorzochten veiligheidstroepen de huizen van de leiders en het kantoor van de vereniging. Op 14 juli 2021 braken de veiligheidstroepen de deur van het kantoor open en verzegelden deze na een nieuwe doorzoeking. Op 27 augustus 2021 wees het Hooggerechtshof de vordering van het Ministerie van Justitie tot liquidatie van de Belarussische Vereniging van Journalisten toe. De Internationale en Europese Federaties van Journalisten, evenals de Europese Unie, veroordeelden het besluit tot liquidatie van de Belarussische Vereniging van Journalisten. Momenteel gaat de vereniging in beroep tegen de uitspraak. Op 28 februari 2023 erkende de Belarussische KGB de vereniging als een extremistische organisatie. Deze beslissing werd krachtig veroordeeld door de OVSE, Verslaggevers Zonder Grenzen, de Europese Federatie van Journalisten en vele andere internationale organisaties. Momenteel bevinden zich 39 mediawerkers in de gevangenis.
Naast de Difference Day Honorary Title 2022 ontving de Belarussische Vereniging van Journalisten onder meer de Golden Pen of Freedom Prize by the World Association of Newspapers 2003, De Sacharovprijs voor de Vrijheid van Denken van het Europees Parlement 2004, de UNESCO/Guillermo Cano World Press Freedom Prize 2022 en de Günter Wallraff Prize for Press Freedom and Human Rights 2025.
