Wetenschappers van de Vrije Universiteit Brussel staan klaar met oplossingen voor het klimaat. Je leest er alles over op www.vub.be/klimaat.
Dit opiniestuk verscheen eerder op tijd.be en hebben we integraal overgenomen.
De eerste donderdag vond de oproep van Anuna De Wever en Kyra Gantois al gehoor bij 3.000 jeugdige klimaatbetogers. Een week later waren ze met maar liefst 12.500 om in Brussel hun ongenoegen te komen uitschreeuwen over het klimaatbeleid - of het gebrek daaraan.
De grote inspirator is een Zweedse tiener. Als er iets in het geheugen blijft hangen van de jongste klimaattop in het Poolse Katowice, dan is het wel het optreden van het 16-jarige Zweedse meisje Greta Thunberg. Zij begon als eerste, iedere vrijdag, te spijbelen voor het klimaat en veegde in Polen de wereldleiders de mantel uit. ‘Jullie stellen kinderen boven alles, en toch nemen jullie hen hun toekomst af.’
Daartegen komen onze kinderen in opstand. Diezelfde jonge generatie die zo vaak is afgeschilderd als apatisch, verslaafd aan de spelconsole, de smartphone en de sociale media.
Hoopgevend is dat de belangrijkste leidraad voor de protesterende jongeren van Generatie Z is wat wetenschappers wereldwijd hebben vastgesteld. En ja, ze hebben dat op school geleerd. Maar daar niet alleen. Die jongeren omarmen de wetenschap en kunnen onderbouwde argumenten aanleveren.
Het engagement van de duizenden middelbare scholieren die spijbelen voor het klimaat vloeit wel degelijk voort uit spontane en diepe verontwaardiging.
Hun protest is ook authentiek. Socioloog Mark Elchardus (VUB) merkte eerder op dat de beweging van de gele hesjes zo bijzonder is omdat de overheid het protest niet subsidieert. Meestal zijn het gesubsidieerde organisaties die betogingen organiseren. Maar hier gaat het wel degelijk om een engagement dat voortvloeit uit spontane en diepe verontwaardiging. Net zoals de gele hesjes kenmerken de klimaatspijbelaars zich ook door diversiteit en heterogeniteit. Dat maakt onderhandelen soms moeilijk.
Hoogbejaard
Misschien herinnert u zich nog het pamflettaire boekje ‘Indignez-vous!’ (‘Neem het niet!’) dat de toen 93-jarige filosoof en ex-diplomaat Stéphane Hessel in 2010 schreef. De negentiger stelde de groeiende kloof tussen arm en rijk en de slechte behandeling van immigranten aan de kaak. Het boekje had een grote invloed op de jonge generaties. De protestbeweging de Indignados was rechtstreeks door Hessel geïnspireerd, ook al is dat tien jaar later misschien niet structureel geworden.
Hessel is overleden, maar in Frankrijk staat een hoogbejaarde opvolger klaar om alweer een nieuwe generatie te inspireren. De 81-jarige filosoof Alain Badiou schreef ‘Het ware leven’ met maar een bedoeling: de jeugd corrumperen. Zoals Socrates deed. Hij wil dat de jeugd gecorrumpeerd wordt, ‘niet voor geld, genot of macht, maar om de jeugd te laten zien dat er iets beters is dan dat alles: het ware leven. Iets wat de moeite waard is, wat het leven de moeite waard maakt, en dat geld, genot en macht ver achter zich laat.’
Universiteitsstudenten worstelen zich nu nog door hun examenperiode, maar hebben al aangekondigd om vanaf donderdag 14 februari mee te zullen doen met het wekelijkse klimaatprotest.
Op 10 mei ga ik beslist luisteren naar Badiou als hij aan de VUB een lezing komt geven. Badiou komt niet alleen gelegen omdat dit academiejaar toevallig in het teken staat van Frankrijk met het ‘Frans jaar van de VUB’, maar hij komt vooral op het geschikte moment om studenten te inspireren. Universiteitsstudenten worstelen zich nu nog door hun examenperiode, maar ze hebben al aangekondigd om vanaf donderdag 14 februari mee te zullen doen met het wekelijkse klimaatprotest. Omdat de jongere generaties hun toekomst gevrijwaard willen zien, eisen ze hun stem op.
Het gaat voor mij vooral ook om jongeren die een extra dimensie ontdekken in hun leven, een dimensie die hun vertrouwde leefwereld ver overstijgt. Het zijn unieke en verrijkende levenservaringen die vertrouwen in eigen kunnen, vertrouwen in hun eigen stem genereren. Zo leren ze dat ze over alle grenzen heen verbonden kunnen zijn. Voor een goede zaak.