De nervus vagus, ofwel zwervende zenuw, vertrekt in de hersenen en loopt via de nek naar verschillende vitale organen. Deze zenuw regelt onder meer de zogenaamde hartslagvariabiliteit, de variatie in het ritme van de hartslag. Hoe hoger de variatie, hoe beter voor het lichaam. “De hartslagvariabiliteit is een belangrijke gezondheidsindicator”, vertelt Marijke De Couck, onderzoekster en gastprofessor aan de VUB en de Odisee-hogeschool.
Nieuw onderzoek van De Couck toont nu aan dat die hartslagvariabiliteit ook belangrijk is bij kanker. Patiënten met een hoge hartslagvariabiliteit blijken langer te overleven dan hun medepatiënten met een lagere hartslagvariabiliteit. Bovendien kennen deze patiënten ook betere levensomstandigheden.
“Patiënten met uitgezaaide pancreaskanker leven bijvoorbeeld dubbel zo lang als ze een hoge hartslagvariabiliteit hadden (133,5 dagen in plaats van 64). Ook bij een groot aantal andere kankers, zoals long-, dikkedarm-, borst-, lever-, prostaat- en eierstokkanker, vonden we een langere overleving als gevolg van een hoge hartslagvariabiliteit. Bij patiënten waarbij de nervus vagus werd doorgeknipt, zien we zelfs een hoger risico op dikkedarmkanker, prostaatkanker en maagkanker en meer overlijdens door longkanker. Een goed werkende zenuw vermindert ontstekingen, en het zijn net die ontstekingen die de kankerprognose en levenskwaliteit zouden verslechteren. Onderzoek toont dan ook aan dat een goed werkende nervus vagus leidt tot minder vermoeidheid, pijn, angst en depressie. Dat zijn allemaal factoren waarmee kankerpatiënten vaak geconfronteerd worden en die hun prognose negatief kunnen beïnvloeden”, aldus dr. De Couck.
Activiteit opwekken
Omdat kankerpatiënten vaak een lage hartslagvariabiliteit hebben en hun nervus vagus dus onvoldoende werkt, onderzoekt het team van Marijke De Couck hoe deze zenuw kan gestimuleerd worden om de hartslagvariabiliteit op te krikken. Op dit ogenblik testen Marijke en haar collega’s enerzijds diepe ademhaling via biofeedback, een techniek die het hartslagvariabiliteits- en het ademhalingspatroon meteen op een schermpje toont, zodat patiënten zelf kunnen bijsturen. Anderzijds wordt er ook aan directere stimulering gedaan met een toestel dat kleine elektrische pulsen in het oor geeft.
De Couck: “Diepe ademhaling is een heel eenvoudige techniek die overal en altijd kan toegepast worden. Er zijn ook al verschillende apps op de markt die helpen om op de juiste manier adem te halen en zo die variatie in de hartslagen te verhogen. De literatuur raadt een ademhaling van 5.5 tot 6 ademhalingen per minuut aan.”
De activering van deze zenuw is ten slotte niet alleen belangrijk bij kanker, maar kan ook helpen om stress en onstekingen tegen te gaan die onder meer hart- en vaatziekten, diabetes en alzheimer veroorzaken.
Dit onderzoek verscheen recent in Journal of Oncology (Referentie: De Couck M, Caers R, Spiegel D, Gidron Y (2018). The Role of the Vagus Nerve in Cancer Prognosis: A Systematic and a Comprehensive Review. Journal of Oncology 2018, 1236787.)