Maandag 9 juli scheepte Kobe, docent ruimtelijke planning en mobiliteit, in voor een 32u lange scheepstocht met als bestemming Göteborg Zweden. Net als zijn drie andere collega’s kiest hij voor deze academische uitmatch niet voor het vliegtuig, maar voor een schip en trein. “Een tijdje terug schreven mijn collega’s en ik een kritisch opiniestuk waarbij we het aantal verplaatsingen van onszelf en de andere collega’s in vraag stelden. Daarin pleitten we er toen voor de academische voetafdruk van het academisch personeel te verkleinen.” Los van de voor de hand liggende oplossingen als de afstanden beperken en vliegreizen vermijden gaan Kobe en zijn collega’s bij de onderzoeksgroepen Cosmopolis en MOBI nog iets verder. “We pleiten ervoor om mondiale congressen te decentraliseren per continent en een internationaal uitstootplafond op te leggen per onderzoeksinstelling. Uiteindelijk maakten academici nog niet zo heel lang geleden ook een pak minder verplaatsingen en slaagden we er toch in goede internationale contacten te onderhouden en uit te bouwen,” aldus Kobe.
Hoewel het om een persoonlijk initiatief gaat vindt Kobe het wel positief dat er aan de VUB zelf ook werk wordt gemaakt van een beleid rond academische verplaatsingen. “Met enkel CO2-compensaties heeft de VUB wel nog wat werk, maar het is toch al een eerste stap. Al kunnen we hopelijk binnenkort ook aansluiten bij de maatregelen die de universiteit Gent sinds kort aan haar personeel oplegt.” Om dat beleid voor te zijn besloot Kobe om in 2018 in ieder geval geen vliegtuigen meer te nemen en kritischer na te denken over de congressen en workshops die hij wil gaan bezoeken. Zo skipte hij een Amerikaans congres voor een Europese variant, anders dan een aantal collega’s die er niet van overtuigd zijn dat zo’n actie geen negatieve impact zou hebben op de kwaliteit van hun werk. “Ook al besef ik dat niet alle collega’s dezelfde mogelijkheden hebben om te doen wat ik nu test, sommige vluchten leveren meer op dan andere. Daarom denk ik ook dat het mijn onderzoek niet zal schaden omdat het zich vooral op Belgische of Europese cases toespitst. De afgelopen weken heb ik dan ook een grondige analyse gemaakt van de congressen of workshops waarop ik me kon aanmelden. Daarbij ontdekte ik dat het niet persé een toegevoegde waarde is om steeds het vliegtuig op te springen en leerde ik kritischer om te springen met de bestemmingen die ik wel aanvinkte.”
Sommige vluchten leveren meer op dan andere
Blijft de vraag wat dan wel ecologisch vriendelijke bestemmingen zijn? “In het allerbeste geval verplaatsen we ons zo weinig mogelijk natuurlijk. Iets wat aan de VUB eigenlijk heel simpel is dankzij de centrale ligging van Brussel. De VUB’ers hoeven zich niet persé te verplaatsen om veel interactie met de wereld te creëren. Meetings op exotische locaties kunnen vaak ook vervangen worden door Skype-verbindingen of door congressen op een centrale plek te organiseren. Er wordt gewoon te los omgegaan met de ecologische voetafdruk die wij als academici achterlaten”.
Ecologisch reizen is vaak ook trager reizen. Toch maakt Kobe zich daar niet al teveel zorgen over. “Via slow travel kunnen we makkelijk de link naar slow science maken. Het is uiteindelijk niet het aantal publicaties dat telt volgens die filosofie maar wel de kwaliteit ervan. Want wat betekent dat: productief zijn? Door beter na te denken over het vervoersmiddel ga je waarschijnlijk ook minder vaak op pad zijn en komt er dus meer tijd vrij voor andere zaken. De keren dat je dan wel weg bent kan je bijvoorbeeld op de trein, bus of boot rustig de nodige tijd vrijmaken om die papers af te werken die al een tijdje op je bureau lagen maar waar je nooit toe kwam. Wat mij betreft hoeft het dus zeker niet zo te zijn dat minder langeafstandsreizen minder publicaties opleveren.” aldus Kobe.
Een ding staat vast: “Ik kijk in ieder geval uit naar het avontuur ook al ben ik het gewoon om vliegtuigen te mijden en voor andere opties te kiezen. En natuurlijk ben ik ook wel benieuwd naar welke impact zo’n reis per schip nu exact op het klimaat heeft. Want ik besef wel dat het niet meteen de meest ecologische manier van reizen is indien je het transportmiddel in verhouding tot het aantal passagiers brengt. In verhouding tot het gewicht hebben we in ieder geval een positiever verhaal.”
Wie de avonturen van Kobe op de voet wil volgen kan steeds terecht op onze Instagram account.
Wil je meer te weten komen over de projecten van de onderzoeksgroepen Cosmopolis en MOBI, dan kan je altijd hier terecht.