Pepijn staat niet aan de wieg van Toestand. De oprichters zijn Felix Aerts en Niels Coppens van het legendarische 54kollaktiv. Voor hun al even legendarische feestjes moesten ze steeds inventiever op zoek naar betaalbare Brusselse locaties. Zo ontstond het idee om lege ruimtes te herbestemmen en al snel verlegden de initiatiefnemers de focus naar sociale activiteiten in het algemeen. Toen Stad Vilvoorde voor de zomer van 2012 een verlaten schooltje aan de Schaarbeeklei ter beschikking stelde, ontstond Plek 322. Net zoals zovele Brusselse jongeren kwam Pepijn die zomer meebouwen aan die heerlijke plek in de vergeten schaduw van het viaduct.
Allee du kaai
Ondanks het succes van Plek 322 bleken heel wat eigenaars niet spontaan te staan springen om hun verloederende vastgoed in de creatieve handen te geven van lokale jongeren. Na heel wat omzwervingen en de nodige volharding kreeg Toestand vzw in 2014 een unieke kans in de kanaalwijk rond Thurn & Taxis. Leefmilieu Brussel zochten een tijdelijke, interactieve invulling voor een terrein aan de Materialenkaai, waar ze op termijn een park willen inrichten. De stad wil de inwoners betrekken bij het invullen van deze publieke ruimte.
In en om de oude loodsen geeft Toestand samen met de inwoners uit de buurt nu al bijna vier jaar een voorproefje van hoe het park op termijn er zou kunnen uitzien. Elke dag wordt er nog actief aan getimmerd en elke dag zijn er activiteiten met lokale verenigingen zoals taekwondo, een fietsatelier, jamsessies en een volkskeuken. ‘Allee du kaai’ is intussen een begrip in Brussel. Het wordt door velen beschouwd als een erg geslaagd sociaal buurtproject.
Nieuwe projecten in een duurzame structuur
‘Allee du kaai’ betekende voor Toestand de transformatie naar een duurzame structuur. De academische achtergrond van Pepijn in de sociologie en stedelijke geografie kwam goed van pas in het uitdenken van de langetermijnvisie en de verankering van de werking. In 2018 zijn er 14 mensen professioneel aan de slag voor projectcoördinatie en structurele omkadering van de talloze vrijwilligers. Met Biestebroek in Anderlecht en Marie Moskou in Sint-Gillis kwamen er nog twee projecten bij voor vier jaar.
Elk jaar trekt de organisatie ook met een dertigtal jongeren naar het buitenland om nieuwe leven te schenken aan ongebruikte ruimte. Na het Oekraïense Kremenchuk, het Kosovaarse Pristina en het Spaanse Granada trekt Toestand deze zomer met een 30 à 40-tal gemotiveerde ‘transformers’ naar Macedonië. “De buitenlandse projecten zijn een erg bijzondere ervaring”, getuigt Pepijn. “Het is gigantisch hoeveel energie en engagement er loskomt op zo’n korte tijd. Wat we in Pristina op zes dagen hebben klaargespeeld, is bijna niet te geloven.”
Kansen voor Brussel en haar mensen
Vrijwilligers zijn cruciaal voor een organisatie zoals Toestand. Ook VUB-studenten op zoek naar een engagement buiten het traditionele studentenleven kunnen zich bij Toestand engageren voor hun studentenstad. “Je hoeft geen Brusselse ket te zijn om je te kunnen verliezen in de sfeer van de stad” aldus Pepijn. “Ongeveer de helft van de vrijwilligers zijn geboren en getogen in Brussel. De andere helft heeft zich de stad eigen gemaakt. We tellen verschillende nationaliteiten en spreken vele talen. Vanaf wanneer ben je trouwens een Brusselaar?”
“Onze essentie is het creëren van kansen”, vertelt Pepijn. “De stad is geclaimd door het grote kapitaal en daardoor ontoegankelijk voor heel wat inwoners. De lege plekken vormen daarin een opportuniteit voor de stad en haar mensen. We willen ruimte bieden aan initiatieven, ruimte teruggeven aan de stad. Vanuit een zoektocht naar ruimte voor onszelf zijn we met Toestand geëvolueerd naar het zoeken naar ruimte voor anderen. We zijn als het ware volwassen geworden en geëvolueerd van groep gemotiveerde jongeren naar een maatschappelijk relevant project. We willen nu vooral ook andere projecten ondersteunen en helpen. Onze uitdaging als organisatie is nu om te evolueren naar meer autonomie. En onze expertise te valoriseren en te delen. Maar we willen vooral ook gewoon blijven doen wat we doen.”
Zelf op ontdekkingstocht?
Vrijwilligerswerk kan je helpen om je echte professionele passies te ontdekken. Studenten die Brussel willen ontdekken buiten de traditionele studentenbubbel moeten zeker eens langsgaan in Allee du Kaai, of bij een van de andere projecten van Toestand. “Elke eerste donderdag van de maand zijn er open vrijwilligersmomenten, om kennis te maken”, geeft Pepijn nog mee.
Eindigen doet hij met wat goede raad vanuit zijn eigen ervaring. “Kom uit je kot. Letterlijk. Ik heb zelf gezien hoe het leven van vele studenten zich afspeelt binnen de muren van dat kot, terwijl er in Brussel zoveel te beleven valt. De mogelijkheden om je te engageren zijn er eindeloos. Door jezelf er gewoon in te smijten kom je sowieso wel iets tegen dat bij je past.”
Meer info: www.toestand.be
De Week van de Vrijwilliger (https://www.vrijwilligersweek.be/) loopt van 3 tot 11 maart.
Ontdek ons vrijwilligersaanbod op het studentenportaal (https://student.vub.be/vrijwilligerswerk).