Student Jehan Arrazola de Oñate bestudeerde in het kader van de Stage Master Geschiedenis de evolutie van de eredoctoraten die de VUB door de jaren heen uitreikte.
Vier jaar na haar ontstaan beslist de VUB dat ze eredoctoraten zal uitreiken aan belangrijke wetenschappers. De voorstellen voor eredoctoraten worden ingediend door de faculteit of door de Senaat, met een maximum van twee per faculteit. De Raad van Bestuur stemt uiteindelijk over de voorstellen. De eerste eredoctoraten worden uitgereikt in 1974, vijf jaar na de oprichting van de VUB. De eretitels worden bijna altijd uitgereikt rond 28 mei, de Dies Natalis (of geboortedag) van de VUB. Oorspronkelijk zit er vier jaar tussen de uitreikingen, in 1984 wordt dit een jaarlijkse gebeurtenis en in 1995 wordt het uiteindelijk tweejaarlijks. In totaal heeft de VUB anno 2019 bijna 180 eredoctoraten uitgereikt.
Vanaf de jaren ‘1980 komen ook mensen die zich inzetten voor de mensenrechten en democratie in aanmerking voor de onderscheiding. Bekende voorbeelden hiervan zijn Chico Mendes (1989), Nelson Mandela en Frederik Willem De Klerk (1993) en Daw Aung San Suu Kyi (1994). Een uitzonderlijk voorbeeld is het eredoctoraat dat wordt uitgereikt in 2017 aan de inwoners van Lampedusa. Dit eredoctoraat prijst de inwoners voor hun jarenlange inzet voor vluchtelingen en migranten.
Maar niet elk eredoctoraat gaat naar iemand die eigenhandig iets heeft verwezenlijkt in de wetenschap of zich inzet voor de mensenrechten. Zo krijgt Patrick Stewart in 2015 een eredoctoraat vanuit de faculteit Ingenieurswetenschappen voor zijn rol als kapitein Jean-Luc Picard in Star Trek. De faculteit stelt dat hij door zijn vertolking meerdere generaties heeft warm gemaakt voor de STEM-wetenschappen en hierdoor de wetenschap vooruit heeft geholpen. STEM zijn de studierichtingen die het accent leggen op exacte wetenschappen, toegepaste wetenschappen, techniek en/of ICT en wiskunde.
De eredoctors van de VUB zijn niet altijd zonder controverse. Eind 2017 voert de politieke jongerenbeweging Actief Linkse Studenten actie tegen het eredoctoraat van Aung San Suu Kyi. Met een petitie, ondertekend door meer dan 900 studenten, vragen de studenten dat de VUB standpunt inneemt in verband met de genocide op de Rohingya-bevolking in Myanmar. Aung San Suu Kyi wordt verweten dat ze als Adviseur van Staat van Myanmar niets doet om het bloedbad te stoppen. Als gevolg van de gebeurtenissen in Myanmar hebben verschillende organisaties, waaronder de Université Catholique de Louvain en Amnesty International, al eretitels van Aung San Suu Kyi ingetrokken. Op 10 december 2018, de 70ste verjaardag van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, neemt de VUB een standpunt in: in een open brief roept rector Caroline Pauwels Aung San Suu Kyi op om terug te denken aan haar geweldloze strijd voor democratie en mensenrechten in Myanmar.