Het is niet meer dan normaal dat vaders, net als moeders, de plicht, maar vooral ook het recht hebben om te zorgen voor hun pasgeboren kind
Een kwestie van prioriteiten?
Het is niet meer dan normaal dat vaders, net als moeders, de plicht, maar vooral ook het recht hebben om de zorgen voor hun pasgeboren kind op zich nemen. Over gendergelijkheid gesproken. En hoewel rond mannen nog altijd een zweem van macho-achtige kostwinners hangt, blijkt de wens de vader van de gedachte. Zo becijferde de Gezinsbond dat meer dan 80% van de vaders het wettelijke geboorteverlof voor werknemers te kort of zelfs veel te kort vindt. En dat percentage ligt nog hoger bij zelfstandigen.
Een kwestie van prioriteiten stellen dus? Immers, met ouderschapsverlof, tijdskrediet, aanmoedigingspremies en deeltijd werk lijken er toch mogelijkheden genoeg het geboorteverlof te verlengen. Ja en nee. Het zou te gemakkelijk zijn om te stellen dat waar een wil is, een weg is en dat vaders zich niet zo gemakkelijk moeten verschuilen achter hun traditioneel cultureel mandaat van kostwinner. Niet iedere werknemer kan voor een langere periode het inkomensverlies tijdens ouderschapsverlof opbrengen. Bovendien hebben zelfstandigen vooralsnog geen recht op of mogelijkheid tot geboorteverlof en voor een zelfstandige zonder personeel betekent niet werken ook geen inkomen. Voorts blijkt de mannelijke arbeidsnorm ook dwingender dan we willen toegeven. De vrees bij vaders om contractverlenging, promotie of loonsverhoging mis te lopen als gevolg van het opnemen van (meer dan) het wettelijke geboorteverlof is alomtegenwoordig. Dat geldt overigens even zozeer voor moeders al wordt hen, door vaders vrees, vaak nauwelijks de keus gelaten.
Als vader van 3 jonge kinderen weet ik hoe fijn het is om even onbezorgd vader te kunnen zijn
Een petitie voor langer geboorteverlof
Als corporatistische verzorgingsstaat gaat België prat op een hoog voorzieningsniveau van gezondheidszorg, onderwijs, sociale zekerheid en verlofstelsels… behalve wat betreft het geboorteverlof. Daarmee scoort België onder het Europees gemiddelde. Bovendien is de toekenning van het recht op geboorteverlof selectief: zelfstandigen hebben hier geen enkel recht op. De petitie van de Vrouwenraad en De Gezinsbond voor langer wettelijk geboorteverlof, ook voor zelfstandigen en zonder inkomensverlies, komt dan ook niet onverwacht. Een petitie die ik twee keer zal onderschrijven. Eerst onderteken ik als socioloog omdat ik weet dat vaders de sociale (mannelijke) arbeidsnorm individueel niet kunnen veranderen terwijl ze, indien geruggesteund door een wettelijk recht, wel een kans maken een cultuurverandering in gang te zetten. Zonder sturende en steunende overheid zijn het ook altijd de meest kwetsbaren, in dit geval vaders uit de laagste inkomensklassen of vaders die als zelfstandigen maar door weinig sociale zekerheid omgeven zijn, die het onderspit delven. We zijn niet allemaal Marc Zuckerberg. Daarnaast onderteken ik de petitie als vader van drie jonge kinderen, omdat ik weet hoe fijn het is om even onbezorgd vader te kunnen zijn.
Het recht om vader te zijn
Langer geboorteverlof voor vaders leidt ertoe dat kinderen mentaal weerbaarder zijn op latere leeftijd, beter presteren op school, socialer zijn, en minder kans hebben in de criminaliteit te verzakken. Langer geboorteverlof voor vaders leidt ertoe dat vaders zelf minder stress ervaren omdat ze meer vertrouwd raken met het wel en wee van hun pasgeboren kind en daardoor ook beter en gemotiveerder presteren op hun werk. Langer geboorteverlof voor vaders leidt ertoe dat moeders na de bevalling beter en sneller herstellen en er een meer egalitaire verdeling ontstaat van het huishoudelijk werk en de kinderzorg waardoor de arbeidskansen van moeders toenemen. Dat is allemaal mooi meegenomen, maar in wezen gaat het louter om het recht van vaders om vader te zijn.
Theun Pieter van Tienoven
Socioloog aan de Onderzoeksgroep TOR van de Vrije Universiteit Brussel en vader van drie jonge kinderen.