Een algemeen debat over de betekenis van public diplomacy maakte al snel duidelijk dat er nog geen coherente definitie bestaat van het begrip, maar ook dat publieke diplomatie, 'zachte' macht en culturele diplomatie populaire onderzoeksthema's zijn binnen de academische gemeenschap. De beste aanpak leek dan ook om te beginnen met enkele beschrijvingen van de plaats van publieke diplomatie in internationale relaties. De workshop focuste op de specifieke Chinese benadering van publieke diplomatie. Het feit dat de Confucius Instituten (CI's) vaak gezien worden als de belangrijkste instrumenten van de Volksrepubliek China voor propaganda en publieke diplomatie, was een goede reden om dit aspect te benadrukken in de presentaties. De workshop werd georganiseerd om op basis van feiten en van de inzichten van internationale experts de bezorgdheid te objectiveren die een deel van de studentengemeenschap van de VUB uitdrukte over de compatibiliteit van het opzetten van een interne CI kennishub enerzijds met de steunpilaar van de visie van de VUB - het principe van vrij onderzoek - anderzijds.
De workshop schetste enkele algemene lijnen van het debat zonder tot harde conclusies te komen: elk CI is verschillend – de overeenkomst tussen de deelnemende universiteiten en het Confucius Institute Headquarters of China (Hanban) bevat weliswaar enkele algemene clausules, maar wordt verder op maat geschreven en aangepast aan elke situatie. De CI's vormen een wereldwijd netwerk. De oudere instituten focusten vaak exclusief op cultuur en taal en werden doorgaans gemotiveerd door propagandadoelstellingen, terwijl de nieuwere instituten, die aan universiteiten zijn verbonden, meer algemene topics in onderwijs en onderzoek behandelen. Het zijn de partneruniversiteiten die de uitvoeringsovereenkomsten bepalen en die moeten enkel voldoen aan de algemene principes die uitgezet worden door de overheid en die gerechtvaardigd worden door het bieden van financiële ondersteuning. De financiering gebeurt op basis van 50/50% fondsen geleverd door beide partijen. ”Hoewel Hanban zelf gezien kan worden als een instrument voor publieke diplomatie van de Chinese regering, zijn de individuele CI's platformen voor universitaire samenwerking die fungeren als onafhankelijke kennishubs die de regels van de betrokken universiteit naleven.” (Xinning Song, Chinese directeur van het CI aan de VUB). Het Confucius instituut aan de VUB is een onderzoeksplatform en er mag dus verwacht worden dat kwesties als zachte macht en economische en culturele diplomatie als onderzoeksthema's opgenomen zullen worden in de strategische agenda van het CI.
"Om de achtergrondkennis te verwerven die nodig is voor gezamenlijke onderzoeksprojecten en voor kennisproductie over elk deelgebied van Chinees-Europese samenwerkingsprojecten, is het belangrijk om de Chinese publieke diplomatie expliciet te benoemen en te begrijpen.” (Jan Cornelis, voorzitter van de directieraad van het CI aan de VUB)
Een globale benadering en richtlijnen heeft het debat in deze fase nog niet opgeleverd. Het is zeer belangrijk om te weten hoe we moeten samenwerken in een Europees-Chinese context: op dit moment blijft het voor elk project weer een kunst om de culturele verschillen te overbruggen en bestaande vooroordelen te elimineren.
Meer informatie: http://www.vub.ac.be/en/confucius