Als het vervalsingen zijn, dan vinden we er niets aan. Het gaat nochtans in beide gevallen om precies dezelfde werken. Maar we kijken er heel anders naar. Als ze vals zijn, kijken we liever niet meer. Nu is er vooral twijfel, en dat is dan weer spannend. Wie weet, ontdekken we zelf wel iets dat niet in de haak is. Daarom willen we ze zo graag met eigen ogen gaan bekijken. Dat zullen we blijven doen tot het onderzoek waar minister van Cultuur Sven Gatz (Open VLD) op aangedrongen heeft, aantoont dat ze wel degelijk vals zijn. Of echt, dat kan ook natuurlijk ook.
Zoals met de Russische kunstwerken, moeten we voortdurend zaken en mensen beoordelen waarvan we niet weten of ze echt, oprecht en te goeder trouw zijn. We eisen dat politici zuiver op de graat zijn. Maar zeker weten we dat vaak niet. Heeft Antwerps sp.a-boegbeeld Tom Meeuws gesjoemeld of niet toen hij bij De Lijn werkte? Eerst leek van wel, daarna bleek er eigenlijk niets aan de hand. Intussen heeft het hele land kunnen meegenieten van een politieke vaudeville, een die zelfs het Echt Antwaarps Teater niet kan bedenken.

We eisen dat politici zuiver op de graat zijn. Maar zeker weten we dat vaak niet.


In het doorgaans hilarische tv-programma 'De ideale wereld' geven ze de tijdsgeest goed weer met hun zwarte lijst van politici. Wie staat op die zwarte lijst? Iedereen! Alleen als mensen de redactie contacteren en aantonen dat politicus X of politica Y wel degelijk integer is, komen ze alsnog op de witte lijst terecht. Politici zijn schuldig tot het tegendeel bewezen is. Gelukkig is het maar om te lachen. Toch?
 
Integer of niet, echt of vals. Het zal de machtigste man op aarde worst wezen. Alles wat niet in zijn kraam past, doet hij af als fake news. Terwijl hij zich voortdurend zelf beroept op alternatieve feiten om zijn beleid te rechtvaardigen. Een jaar Donald Trump, ook daar heeft veel volk naar gekeken, elke dag opnieuw. Hij is sinds zijn verkiezing geen dag niet in het nieuws geweest. In het echte nieuws.
 
De sport is zo mogelijk nog verwarrender dan de politiek of de Russische avant-garde. Wie vertelt de waarheid en wie niet? Wie presteert zuiver en wie niet? Je blijft een sportheld tot je van je voetstuk valt. De lijst is heel lang. Maar de sportliefhebbers haken nooit af. Want telkens zijn er weer nieuwe helden.


Een jaar Donald Trump, ook daar heeft veel volk naar gekeken, elke dag opnieuw.


Plagiaat
Kunsthandelaars, politici, sportkampioenen: zijn ze zuiver op de graat of nemen ze ons bij de neus? En wat met wetenschappers? Voor een wetenschapper is er geen erger vergrijp dan fraude. Het is erger dan voor een dopingzondaar in de sport, want die kan na enkele jaren schorsing nog terugkeren. Sjoemelen met onderzoeksresultaten of plagiaat plegen is voor een wetenschapper ronduit dodelijk. Je reputatie ligt voor eeuwig aan diggelen. Wetenschap staat en valt nu eenmaal met geloofwaardigheid. En aan eerlijke wetenschap danken we al eeuwen onze technologische, medische en maatschappelijke vooruitgang.
 
Eerlijke wetenschap, echte kunst, oprechte politiek, zuivere sport. Ze bestaan wel degelijk. Maar ik besef ook dat eens je verdacht gemaakt bent - ook al blijkt het achteraf onterecht - je dat nooit meer kan rechttrekken. Altijd blijft die zweem van twijfel. 'Waar rook is, zal wel vuur zijn.' Terwijl: waar rook is, is rook. Oordelen en veroordelen gaan snel, met de sociale media zelfs bliksemsnel en op grote schaal. Maar de gevolgen, die verdwijnen niet. Zal het Gentse museum zijn goede reputatie kunnen redden? Staat de reputatieschade in verhouding tot de mogelijke inschattingsfout? Het lijkt me aangewezen om in deze digitale tijden waarin we impulsief communiceren, vluchtig oordelen en snel veroordelen, af en toe maat te houden.
 
Caroline Pauwels, rector van de Vrije Universiteit Brussel.


Het lijkt me aangewezen om in deze digitale tijden waarin we impulsief communiceren, vluchtig oordelen en snel veroordelen, af en toe maat te houden.