De gezamenlijke verklaring is een reactie op Plan S, dat op 4 september 2018 werd gelanceerd door cOAlition S: een collectief van 9 nationale onderzoeksfinancieringsorganisaties, de Europese Commissie en de ERC. Hun Plan S is een verbintenis om volledige en onmiddellijke open toegang tot onderzoekspublicaties versneld tot een realiteit te maken. Het doel van hun plan:
"Tegen 2020 moeten wetenschappelijke publicaties die voortkomen uit onderzoek dat is gefinancierd met openbare beurzen van deelnemende nationale en Europese onderzoekraden en financieringsinstanties, worden gepubliceerd in compatibele Open Access Journals of op compatibele Open Access Platforms.”
Vincent Ginis, die meeschreef aan het gezamenlijk statement, licht toe: "We beschouwen Plan S als een moedige stap met potentieel om een game-changer te worden in het openstellen van Europese wetenschap. Het stelt een wereldwijd voorbeeld over hoe publiek gefinancierd onderzoek wordt gepubliceerd. In het bijzonder juichen we toe dat licenties zich moeten houden aan de Berlin Declaration en dat de auteur het auteursrecht behoudt. De tien principes van Plan S willen bijdragen tot het vormgeven van een vernieuwd ecosysteem voor onderzoek en het versterken van de impact van onderzoek op de samenleving als geheel."
Maar er is niet één rechtlijnige manier om dit Plan S te realiseren. De jonge onderzoekers zien verschillende mogelijke interpretaties. In hun statement beschrijven ze twee scenario's: een voorbeeldig ideaal en een apocalyptisch doemscenario, beiden compatibel met Plan S.
Lieve Van Hoof, covoorzitter van de Jonge Academie: "Zonder coherente, doordachte en gedragen implementatie zijn we niet zeker dat Plan S ons de positieve veranderingen zal brengen die wij, jonge onderzoekers, nodig achten. Wij zijn daarover oprecht bezorgd. Als jonge academies willen wij betrokken worden bij en bijdragen tot de uitwerking en implementatie van Plan S. Zo kunnen we er mee voor zorgen dat deze evolutie de hele samenleving ten goede komt."
De gezamenlijke verklaring is gebaseerd op input van en discussie met leden van zeven nationale jonge academies, waaronder de Belgische. Penhouders van het statement zijn Koen Vermeir, Moritz Riede en Sabina Leonelli, namens de Global Young Academy. Ze werd onderschreven door onze Jonge Academie na een ledenbevraging.
Lees hier het volledige statement: http://jongeacademie.be/wp-content/uploads/2018/10/JA_YA-Statement-on-Plan-S.pdf