‘Na twee weken ben ik nog eens teruggegaan naar onze verdieping die helemaal gereserveerd is voor coronapatiënten. De samenstelling van het personeel, artsen en verplegers, is er totaal nieuw. Toch voelt het aan alsof ze al jaren samenwerken. Het zijn in geen tijd fijne collega’s geworden. In mijn ervaring was elke verandering aartsmoeilijk. En nu kan het in geen tijd wel. Dat heeft alles te maken met intrinsieke motivatie en een gemeenschappelijk doel. Als mensen dat voor ogen zien, is plots alles mogelijk. Denk je dat er al iemand opslag is komen vragen of heeft geklaagd over overuren?’
Dit opiniestuk verscheen eerder op tijd.be (+).
‘De vraag als manager is of je zo’n gemeenschappelijk doel ook in normale tijden kan definiëren. Ik geloof van wel. Een tijdje geleden hadden we dat als ziekenhuis tijdens het behalen van een belangrijke externe accreditatie. Ook dan kregen we alle neuzen in dezelfde richting. Dat was als ons theoretisch examen, terwijl dit nu ons praktisch examen is, zei onze voorzitter daarover tegen mij.’
‘Tijdens mijn bezoek aan de Covid-afdeling heb ik een aantal overdrachten meegemaakt: vaste tijdstippen waarbij artsen en verplegers, soms aangevuld met kinesitherapeuten en sociaal verpleegkundigen, de toestand van de individuele patiënten bespreken. Dat is vrij intensief, omdat er vaak vragen over het levenseinde bij komen kijken.’
‘Elke patiënt die opgenomen wordt en positief test op Covid denkt: ik ga dood. Meestal worden ze na het toedienen van hoge dosissen zuurstof al na een of twee dagen snel beter. Maar soms zie je ze elke dag bergaf gaan. De snelheid waarmee je die achteruitgang op CT-scans ziet, is vrij spectaculair.’
Opvallend is dat heel wat patiënten zelf over hun levenseinde beginnen. Ik ben onder de indruk van de sereniteit.
‘Je hebt patiënten die hier letterlijk binnenwandelen, en na enkele dagen met compleet aangetaste longen op intensieve belanden. Dat komt vooral door de afweerreactie van het eigen lichaam, maar ook door tot nog toe slecht gekende mechanismen, tromboses in de kleinste bloedvaatjes bijvoorbeeld.’
‘We herkennen patronen zoals in de Verenigde Staten, waar disproportioneel veel slachtoffers Afro-Amerikanen zijn. Die mensen hebben relatief gezien meer diabetes, hoge bloeddruk of een verhoogde cholesterol. Maar even opvallend is dat mensen met echte longproblemen, zoals ex-rokers met chronisch longlijden, proportioneel minder vertegenwoordigd zijn. We weten nog niet hoe dat komt.’
‘Net tijdens mijn bezoek moest de beslissing genomen worden om iemand van de gewone Covid-afdeling naar intensieve te sturen. Dat is altijd pijnlijk, omdat je weet dat de kans groot is dat die persoon aan het beademingstoestel belandt en dat mogelijk niet overleeft. Iemand doorsturen is telkens een afscheid voor het personeel.’
‘Opvallend is dat heel wat patiënten zelf over hun levenseinde beginnen. Ik ben onder de indruk van de sereniteit: die mensen maken vaak expliciet duidelijk dat hun belangrijkste vraag is niet af te zien. Dat is vaak een heel bewuste keuze. We gaan dan door met zuurstof geven en verhogen misschien wat de sedatie.’
Iemand wel of niet naar intensieve zorg sturen, is geen gemakkelijke beslissing, we hebben daarover een ethische richtlijn.
‘We bellen ook altijd met de familie, want bezoek is niet toegestaan. In sommige gevallen, waarbij de patiënt zelf niet meer de keuze kan maken, leidt dat tot moeilijke toestanden. Zo was er iemand van wie bijna alle familieleden zeiden dat de persoon in kwestie altijd aangegeven had niet tot het uiterste te willen gaan. Op één familielid na, dat zich expliciet verzette.’
‘Iemand wel of niet naar intensieve zorg sturen, is geen gemakkelijke beslissing. Gelukkig hebben we daarover een ethische richtlijn en kunnen onze artsen dag en nacht terecht bij onze commissie medische ethiek.’
‘Als arts en als mens ga ik vrij nuchter om met het levenseinde. Ik hou wel van de uitspraak ‘het leven is een dodelijke ziekte’. De kunst is zo lang mogelijk zo goed mogelijk te leven. En dat hoeft geen honderd jaar te zijn. Integendeel: de kans dat je zo lang nog een goed leven hebt, is vrij klein.’
---
Het UZ Brussel, ziekenhuis van de VUB, kan alle financiële hulp gebruiken bij de aankoop van noodzakelijk medisch materiaal, zoals mondmaskers en beademingsapparatuur. De kost voor een geavanceerd beademingstoestel ligt zeer hoog en kost makkelijk tussen 50.000 en 60.000 euro per toestel. Onnodig te zeggen dat elke steun meer dan welkom is. Steun het UZ Brussel in coronatijden of raadpleeg meer info over de UZ Brussel Foundation.