78% vreest dat persoonlijke data gedeeld in het kader van de coronacrisis later in handen van andere organisaties of bedrijven zal komen

De huidige coronamaatregelen wegen zwaar door op onze samenleving, en de overheid zoekt naar exitstrategieën om het gewone leven weer op te starten. Eén van de pistes die ze daarbij verkent, is de introductie van apps die op verregaande wijze persoonlijke gegevens verwerken. Het Kenniscentrum Data & Maatschappij, een samenwerking tussen 3 universitaire onderzoeksgroepen: imec-SMIT-VUB, CiTiP (KU Leuven) en imec-MICT-UGent, lanceerde hierover een bevraging op maandag 6 april 2020. De antwoorden werden gedurende 24 uren verzameld en 1.708 personen vulden de enquête in. Het Kenniscentrum werkte voor de dataverzameling samen met Het Nieuwsblad.

Een volledige analyse volgt maar eerste opvallende cijfers tonen aan dat 51% app op de telefoon die op basis van locatie (gsm en gps) en fysieke contacten (Bluetooth-signaal) inschat wat hun risico-status is. Rob Heyman (imec-SMIT-VUB): “Privacy is nog niet dood: onze respondenten maken in veel gevallen een afweging en laten enkel het hoogstnodige toe. Ze zijn zich ervan bewust dat data in de toekomst voor meerdere doelen gebruikt kunnen worden, het gevaar op die zogenaamde ‘function creep’ leeft duidelijk. Het is zaak om voldoende regels te vragen die het gebruik van deze gegevens beperkt in tijd en ruimte.” 

Methode 

De respondenten kregen in de bevraging 3 scenario’s voorgelegd waarbij ze konden aangeven welke gegevens ze wilden delen en met welk doel. Een eerste scenario ging over een smartphone app die op basis van locatie (gsm en gps) en fysieke contacten (Bluetooth-signaal) inschat wat hun risico-status is. Een tweede scenario keek naar de mogelijkheid om triage te doen van patiënten in ziekenhuizen op basis van een risico-inschatting op basis van een vragenlijst. Een derde scenario keek naar hoe technologie (zoals ‘slimme’ camera’s en social media) kan worden ingeschakeld bij controle op het naleven van opgelegde coronamaatregelen. 

Eerste resultaten 

Hieronder zijn een aantal eerste opvallende cijfers uit de enquête: 

  • 39% van de respondenten wil geen smartphone app installeren om corona te bestrijden. 10% weet het niet, en 51% wil wel zo’n app op de telefoon. Van die 51% is 88% (zeer) bezorgd over de huidige coronacrisis. 

     
  • De cijfers verschillen naargelang het doel waarvoor de app zou worden ingezet. Hoe verregaander de app ingrijpt op het persoonlijke leven, hoe meer weerstand er tegen de app is. Zo kan 54% procent zich niet vinden in een gebruik van de app om je de toegang te weigeren tot bv. een supermarkt of het openbare vervoer. Tegen minder ingrijpendere functies is minder weerstand: 26% is tegen een functie die de suggestie geeft om 14 dagen in quarantaine te blijven, en 19% wil geen functie die de verdere verspreiding van het virus voorspelt op basis van persoonlijke locatie- en contactgegevens. 

     
  • De coronacrisis maakt dat burgers wel meer bereid zijn om locatie- en contactgegevens te delen. Wanneer de respondenten kijken naar het leven na de coronacrisis, dan daalt hun bereidheid om die info te delen substantieel. Zo wil 51% van de respondenten zijn gps-locatie met de app delen tijdens de coronacrisis, maar na de coronacrisis daalt dat cijfer naar 34%. Als we kijken naar de gsm-, gps- en Bluetooth-gegevens samen, dan zijn na de coronacrisis ongeveer 1 op 4 respondenten minder bereid om deze gegevens te delen. 

     
  • Er is minder vertrouwen om gegevens te delen met de overheid, dan met het ziekenhuis: 50% heeft vertrouwen in het delen van zijn gegevens met de overheid, bij een ziekenhuis is dat 63%. 

     
  • Opvallend is de grote bezorgdheid van de respondenten over wat met deze gegevens zal gebeuren na de coronacrisis. 78% van de respondenten is van mening dat persoonlijke data gedeeld in het kader van de coronacrisis later in handen van andere organisaties of bedrijven zal komen, voor wie ze niet bestemd zijn. Ook vreest men dat de acties die nu worden gesteld de deur op een kier zetten voor toekomstige, ongewenste praktijken. 65% van de respondenten vreest dat huidige maatregelen in de toekomst tot ongewenste praktijken zal leiden, en 63% is bezorgd over de apps die mogelijk zullen volgen. 

     
  • We vergeleken de aanvaardbaarheid van de maatregelen voor een smartphone app ook met de mate waarin andere maatregelen van de coronacrisis worden aanvaard. Terwijl slechts 7% de maatregel van social distancing en 16% de maatregel om enkel essentiële verplaatsingen te maken, niet aanvaardbaar vinden, vindt 39% van de respondenten een smartphone-app niet aanvaardbaar in de bestrijding van corona. Ook automatische controle door de overheid op het nakomen van de maatregelen, is voor 42% van de respondenten niet aanvaardbaar. 

---

Disclaimer 

Deze vragenlijst werd verspreid via Het Nieuwsblad. In het totaal vulden 1708 personen de vragenlijst volledig in. De gegevens werden gewogen op vlak van geslacht en leeftijd. Uit de socio-demografische gegevens van de respondenten, blijkt dat we met deze bevraging laaggeschoolde vrouwen onvoldoende hebben kunnen bereiken om te kunnen spreken van een representatieve steekproef voor Vlaanderen

 

Lees meer over: