De Vlaamse universiteiten slaan de handen in elkaar om in 2021 een grootschalig online probability panel te starten; d.w.z. een panel van respondenten dat voldoende representatief is voor de verschillende lagen van de bevolking en dat wetenschappers toelaat in te spelen op actuele gebeurtenissen.
Het panel zal heel België bestrijken. Met dat doel voor ogen zullen ook gesprekken opgestart worden met de rectoren van de Franstalige universiteiten. Het panel bestaat uit een groep van op toevalsbasis geselecteerde burgers die op regelmatige basis online bevraagd worden over samenleven, economie en fysieke en mentale gezondheid. Dit panel zal toelaten om op snelle wijze wetenschappelijk verantwoorde gegevens te verzamelen over de gedragingen, voorkeuren en attitudes van de bevolking. Het bestrijkt heel België.
Een belangrijk kenmerk van het nieuwe panel is dat het gebaseerd is op een toevalssteekproef van personen. Het werken met toevalssteekproeven is cruciaal om een goede afspiegeling van de bevolking te bekomen en correcte metingen te verkrijgen. Wanneer een panel samengesteld is uit personen die zichzelf opgeven om deel te nemen, ontstaat oververtegenwoordiging van bepaalde bevolkingsgroepen en kunnen de bekomen metingen vertekend zijn.
Het panel brengt onderzoek uit verschillende wetenschappelijke disciplines samen, waardoor wetenschappers inzicht zullen krijgen in de manier waarop epidemiologische, sociale, economische en psychologische ontwikkelingen op elkaar inhaken en met elkaar verweven zijn. Het panel zal wetenschappers in staat stellen kort op de bal te spelen bij nieuwe ontwikkelingen, maar ook om de verschillende processen in hun onderlinge samenhang op lange termijn beter te begrijpen. Bij een eventuele nieuwe pandemie zal het bijvoorbeeld mogelijk zijn om onmiddellijk te peilen welke symptomen burgers ervaren en welke voorzorgsmaatregelen ze nemen om niet besmet te worden.
Maar het panel laat bijvoorbeeld ook toe om op langere termijn te monitoren hoeveel economische onzekerheid diverse lagen in de bevolking ervaren, hoeveel sociale contacten mensen hebben, hoe het gesteld is met het mentaal welzijn van diverse groepen, in welke mate burgers instemmen met het gevoerde beleid, en hoe al deze factoren met elkaar samenhangen.
"Door inzicht te geven in wat de bevolking denkt over actuele thema’s en welke effecten beleid heeft op gedrag van burgers, kan het panel een bijdrage leveren aan democratisch en goed bestuur", zegt Luc Sels, voorzitter van de Vlaamse Interuniversitaire Raad.
De coronacrisis maakte meer dan ooit duidelijk dat de samenleving nood heeft aan betrouwbare en representatieve data die op de korte termijn beleid, wetenschap en maatschappij kunnen voeden. In de buurlanden (Duitsland, Nederland, Frankrijk) bestaan gelijkaardige, op toevalsbasis geselecteerde, panels die toelieten om snel representatieve gegevens te verzamelen en zo beleidsmakers te informeren. Vlaanderen en België beschikken nog niet over zo’n datastructuur, wat een belangrijke handicap is gebleken. In de toekomst zullen dan ook analyses mogelijk worden voor zowel België als Vlaanderen.