In maart 2020 ging het licht uit. Wat betekende dit zeer concreet voor een ziekenhuis zoals het UZ Brussel? Een groot aantal feiten schetsen samen een duidelijk en frappant beeld. Soms leek het coronajaar 2020 uitzichtloos. Dat was het niet. Er bleek overduidelijk ook licht in de duisternis. Ga naar www.dekrachtvanlicht.be en ervaar het zelf.
Sinds 6 maart 2020 geen dag zonder coronapatiënten
Tot vandaag is het UZ Brussel niet zonder coronapatiënten geweest. Cijfers illustreren de intensieve periode: 33.000 PCR tests, meer dan 1.8 miljoen mondmaskers (41% meer dan in 2019), 89.794 testen voor de analyse van bloedgasparameters (41% meer dan in 2019) en 1.441.223 bloedgasanalyses (52% meer dan in 2019), 6.000 pakjes werkkledij per dag tegen 2.000 per maand in normale tijden, maandelijks 90.000 wegwerpschorten (d.w.z. meer dan 1 miljoen op een jaar).
De ‘normale’ activiteit zakte zowat in elkaar in 2020: 17,1% minder ziekenhuisopnames, 29,9% minder daghospitalisaties, 22% minder aanmeldingen op de spoedgevallendienst, 26,1% minder chirurgische ingrepen en 20,3% minder zware chirurgische ingrepen in het centraal operatiekwartier. Door corona daalde het aantal consultaties in het UZ Brussel meer dan het gemiddelde van de ziekenhuizen in Vlaanderen.
Frappante bijwerkingen
De coronacrisis had allerlei bijwerkingen voor het ziekenhuis: meer risicohoudend afval, minder doorverwijzingen voor een opname in een woonzorgcentrum, bijna 15-maal meer thuiswerkers, 33% meer aanvragen bij de ICT-servicedesk, 25 vergaderzalen uitgerust met videoconferencing hardware, de doorbraak van de teleconsultaties (topmaanden april en november: 8.748 en 6.926), meer linnenverbruik, meer bezoekers van de ziekenhuiswebsite, …
Van klassieke vorming werd overgegaan naar opleidingen rond het correct gebruik van mondmaskers, beschermingsmateriaal en handhygiëne: het departement verpleeg- en vroedkunde noteerde in 2020 11.925 uren interne opleiding tegenover 8.692 uren in 2019.
Minder kort ziekteverzuim
De psychosociale druk op patiënten, hun naasten en de medewerkers is ook zichtbaar. Sprekend voorbeeld is het callcenter PIOEN dat op de dienst Intensieve Zorg werd ingericht om naasten van patiënten te informeren en op te vangen en dat begin juni 2021 een SPX Award kreeg.
Medewerkers werden veel frequenter met de dood van een patiënt geconfronteerd dan gebruikelijk: het UZ Brussel noteerde in 2020 177 coronagerelateerde overlijdens. Een groot aantal initiatieven werd genomen om medewerkers te ondersteunen. Zo werd Villa Samson, de plaats waar gehospitaliseerde patiënten kunnen samenzijn met hun huisdier, omgevormd tot Villa Veerkracht. Daar werden personeelsleden opgevangen: er grepen in 2020 250 gesprekken plaats. Ook vandaag nog staat de deur van Villa Veerkracht open voor wie nood heeft aan ondersteuning.
Toch bleven de medewerkers aan de slag. Terwijl er tijdens de eerste golf meer korte afwezigheden door ziekte werden genoteerd dan tijdens dezelfde periode in 2019, was dat in de rest van 2020 niet meer het geval: er was dan zelfs minder kort ziekteverzuim! Er waren overigens ook minder wintervirussen te zien bij patiënten (RSV en influenza) en ze kwamen later dan gewoonlijk.
Prof. dr. Marc Noppen, CEO:
“De pandemie heeft de kwaliteit van onze gezondheidszorg en de enorme veerkracht van de zorgsector aangetoond. Die hoge kwaliteit en kracht moeten we echt koesteren en bestendigen, nu en in de toekomst.”
Sommige dingen gingen door
Wat nog opvalt: de coronacrisis heeft potentiële medewerkers vorig jaar niet afgeschrikt. Het UZ Brussel ontving 6.169 kandidaturen, 30% meer dan het jaar ervoor. Het illustreert dat veel veranderde, maar dat veel zaken ook doorgingen.
De grote ruimteplanwerken werden verdergezet (met o.m. het plaatsen van de fundering en de gelijkvloerse verdieping van het Medisch-Technisch Blok), de nieuwe hybride operatiezaal en de nieuwe cathlabs werden geïnstalleerd, de nieuwe pediatrische Intensieve Geneeskunde en de nieuwe balie medische beeldvorming openden de deuren.
De recyclage-inspanningen (meer dan een vierde van de totale afvalberg krijgt nog een 2de leven) en het verduurzamen van de inkoop van grondstoffen werden volgehouden.
De wetenschappelijke output van het ziekenhuis steeg zelfs: 367 publicaties in 2020 (374 in 2019).
Ook het grote participatieproject van het departement Verpleeg- en Vroedkunde om het strategische beleid verpleegkunde voor de volgende 3 jaar samen uit te werken, werd niet uitgesteld: in 2020 werden 13 feedbackdagen georganiseerd, 866 personen namen deel (op de ongeveer 1.500 verpleeg- en vroedkundigen in het ziekenhuis), 7.794 uren werden besteed aan luisteren, van gedachten wisselen en voorstellen doen.
Maartschappelijke rol
2020 werd ook gekenmerkt door de maatschappelijke rol die het UZ Brussel bijna doorlopend heeft gespeeld in het becommentariëren van de manier waarop de coronacrisis werd aangepakt, tot een STOP-actie op het dak van het ziekenhuis toe! Met 628 bedroeg het aantal persvragen 74,93% meer dan in 2019.
De kracht van licht
Eén ding is niet in cijfers te vatten, maar werd duidelijk aangevoeld: de inzet van velen, de wederzijdse steun en de wil om samen pragmatisch naar de beste oplossing te zoeken. Het licht ging uit begin maart, maar er was licht in de duisternis.
Zelf een beeld krijgen van hoeveel kracht licht kan hebben? Ga naar www.dekrachtvanlicht.be.