Psycholoog Stan Maes zal zich in het kader van de Willy Calewaert leerstoel richten op ‘Idealen, Cultuur en Educatie’. De laatste decennia komen Westerse idealen in Europa steeds meer onder de druk te staan door een confrontatie met migranten uit moslimlanden. Dat heeft te maken met het feit dat er belangrijke culturele verschillen bestaan tussen Westerse en moslimlanden, die op grond van empirisch onderzoek worden verduidelijkt. Culturele verschillen bemoeilijken integratie, maar ook sociaal psychologische processen spelen daarbij een belangrijke rol zoals het ontstaan van een ‘ingroup–outgroup’ tegenstelling, waardoor over en weer vooroordelen ontstaan, die uiteindelijk kunnen leiden tot discriminatie en interculturele conflicten.
Antisociaal gedrag en met name agressie - dus ook terrorisme - ontstaat vaak uit machteloosheid en is in de beleving van de agressor een ultieme en dus legitieme poging om controle te verwerven over een frustrerende situatie waarvoor men de andere partij de schuld geeft. Straffen of repressief optreden kan dan noodzakelijk geacht worden, maar vergroot ook de agressie en doet dus meestal het conflict verder escaleren. Daarom is het raadzamer in een vroeger stadium op te treden en maatregelen te nemen die integratie rechtstreeks bevorderen, zoals bijvoorbeeld het faciliteren van aanvaardbare huisvesting en tewerkstelling van migranten. Psycho-educatieve interventies, die gericht zijn op (a) een constructieve inburgering van migranten en begeleiding achteraf, waardoor isolatie en segregatie wordt voorkomen, en (b) de bestrijding van vooroordelen en discriminatie in school-, opvoedings- en werksituaties, kunnen veel ellende voorkomen.
Stan Maes
Stan Maes werd geboren te Elsene (Brussel) en studeerde psychologie en pedagogiek aan de Rijksuniversiteit Gent, waar hij ook zijn doctoraat behaalde. Hij is sinds 1990 (vanaf 2013 emeritus) hoogleraar gezondheids en medische psychologie aan de Universiteit Leiden. Hij was ook decaan van de faculteit sociale en gedragswetenschappen van de universiteit Leiden. Hij was voorzitter van meerdere Europese en internationale organisaties op het terrein van de toegepaste psychologie (EHPS, IAAP, ISHPR) en gasthoogleraar aan een twintigtal buitenlandse universiteiten. Hij ontving meerdere prijzen voor zijn wetenschappelijk werk. Hij was tot 2014 ook lid van de CER, een commissie van 12 leden die de Nederlandse regering rechtstreeks adviseert over noodzakelijke wetswijzigingen m.b.t. gezondheid en gezondheidszorg (i.v.m. donorschap, euthanasie, abortus, medisch en geneesmiddelen onderzoek, in vitro fertilisatie e.d.). Daarnaast vertegenwoordigde hij de Europese Vereniging voor Psychologie (EFPA) bij de Europese Unie.
Hij publiceerde meer dan 250 wetenschappelijke publicaties over gezondheids- en welzijnsbevordering (op school en het werk) en self-management van chronisch ziekten. Zijn werk is gebaseerd op zelfregulatie- of doeltheorie, wat betekent dat hij ervan uitgaat dat persoonlijke idealen, wensen of doelen de drijvende kracht zijn van mensen en dus bepalend zijn voor een veranderingsproces.
Programma
Naast de inaugurele rede zullen in zaal E0.006 (Gebouw E, Lokaal E0.06) op dinsdagen van 14 tot 16 uur de volgende publieke colleges worden gegeven.
1. De politieke, maatschappelijke, economische en artistieke gevolgen van de Verlichting (12/04/2016).
2. De ontwikkeling van het Westers mensbeeld in de gedragswetenschappen (19/04/2016).
3. Is de mens goed of slecht? Van Chaplins ‘The Great Dictator’ tot sociaal psychologisch onderzoek (met Prof. Willem Elias) (26/04/2016)
4. Migratie, culturele integratie en educatie: van begrip voor traumatische stress tot leren omgaan met diversiteit (10/05/2016).
5. Hoe vooroordelen discriminatie en interculturele conflicten bevorderen en wat daaraan te doen is (17/05/2016).
6. Westerse normen en waarden en de Islam: de rol van educatie (najaar 2016 naar aanleiding van de presentatie van zijn boek ‘Over Westerse Idealen, Cultuur en Educatie’).
Leerstoel Calewaert
De Leerstoel Calewaert wordt jaarlijks georganiseerd door deMens.nu (Unie Vrijzinnige Verenigingen) in samenwerking met de Vrije Universiteit Brussel en Uitstraling Permanente Vorming (UPV). Dit ter ere van de politicus Willy Calewaert, die tijdens zijn leven een bijzonder geëngageerde vrijzinnige was. De Leerstoel staat in het teken van het verstrekken van onderwijs en het verspreiden van het vrijzinnig humanistisch gedachtegoed.