Waarom heet de Vrije Universiteit Brussel niet gewoon Universiteit Brussel, zoals de universiteiten van Gent, Antwerpen of Hasselt? Omdat het adjectief Vrije in onze naam, of de V van VUB, zoveel meer is dan een toevoeging. Het vat de essentie van waar we als universiteit voor staan. De VUB kan niet zonder de V. Alleen is het voor nieuwe generaties studenten en personeelsleden niet altijd duidelijk wat dat dan precies betekent. Daarom maken we die VUB-waarden nog eens heel zichtbaar, met een opvallende campagne op de campussen.
Vrij onderzoek, los van kerk en staat: ziedaar het doel waarmee de Université libre de Bruxelles indertijd is opgericht. Het is ook de betrachting van de VUB, die zich in 1969 van de ULB afsplitste. Dat mocht best nog eens duidelijk worden gemaakt, aldus Ann Van Driessche, directeur van de MarCom-afdeling.
"Net zoals stichter het duidelijk maakte aan koning Leopold I. De ULB, zei hij, huldigt ‘Le principe de l’enquête libre et de la liberté académique, non influencée par aucune autorité politique ou religieuse’. Met de campagne van vandaag sluiten we aan bij onze oorsprong. Het is tegelijk een verderzetting van de campagne van twee jaar geleden. Toen maakten we met een serie affiches duidelijk waar de V in VUB voorstaat: vrij om te denken, vrij om te twijfelen, vrij om van mening te veranderen, vrij om zelf richting te geven aan je leven. Met de nieuwe campagnelijn Vrij denken. Overal. Think freely. Anytime. scherpen we die boodschap nu verder aan.”
Vrijheid in vele talen
“We hebben eigenlijk al een paar jaar geleden de aandacht op onze filosofische basis gevestigd”, zegt Marcom-collega Geert Goessaert. “Toen vroegen we aan onze veeltalige community om de befaamde uitspraak van de Franse wiskundige Henri Poincaré, die elke rechtgeaarde VUB’er in het hart draagt, te vertalen naar hun moedertaal. Het resultaat hebben we een opvallende plaats op de campus gegeven. Er zitten zelfs Vlaamse dialecten bij.”
De campus als canvas
“Op onze academische opening vorig jaar, het Feest van de Vrije Geest, pakten we uit met een variatie op dit procedé,” vult Ann aan. “Via getuigenissen en interventies illustreerden verschillende gasten wat vrijheid voor hen inhield – een soort persoonlijke vertaling dus. Meteen een perfecte afsluiting van tien jaar openingsplechtigheiden in Brusselse cultuurhuizen en iconische plaatsen. Dit jaar keren we bewust terug naar onze Main Campus in Elsene. Dat moment pakken we nu aan om onze nieuwe campagne uit te rollen, eerst op de Main Campus en later ook op onze andere campussen.”
“Speciaal deze keer is dat we als het ware de campus zelf als drager van de VUB-waarden inzetten,” zegt Geert. Naast de grote beelden aan de gevels van gebouw G en D, brengen we ook stickers aan op ramen van het resto en VUB studiebegeleiding, bijvoorbeeld: plekken die iedereen dagelijks frequenteert. De waarden van de campagne worden daarbij soms ludiek ingevuld. Plus we gebruiken ook onze huiskleuren oranje, wit en blauw, of zoals we ze liever benoemen: oranje, blanje, bleu”.
De nieuwe waardencampagne kleurt de campus - waaronder de gevel van gebouw D in Etterbeek - in de huiskleuren van de VUB: oranje, blanje, bleu.
Kleuren van vrijheid en verzet
“De kleuren verwijzen naar de geuzenvlag, en dat is geen toeval”, verduidelijkt Ann. “De geuzenvlag is een symbool van verzet en onafhankelijkheid, en verzet hoort bij de traditie van vrij denken. Zo sloten tijdens de Tweede Wereldoorlog studenten van de universiteit – toen nog ULB - zich aan bij het verzet. Sommigen betaalden daarvoor met hun leven. We herdenken ze elk jaar tijdens St V, maar ook op onze campus, bij het restaurant, hebben we sinds enkele jaren een uitgebreid verzetspad. Het herinnert ons er elke dag aan dat vrijheid niet vanzelfsprekend is, en nooit verworven. En verzet leeft ook vandaag. Onze studenten en medewerkers laten hun stem horen, onder meer in acties voor de Palestijnse zaak. Dat engagement past helemaal bij wie we zijn: een universiteit die niet wegkijkt, maar positie durft innemen.”
“De VUB telt ook meer dan 120 nationaliteiten,” zegt Geert. “Vrijheid klinkt voor iedereen anders. Voor sommigen betekent het kritisch durven spreken, voor anderen de vrijheid om liefde en identiteit te beleven, of simpelweg de kans om hier te studeren. Dat internationale perspectief maakt onze boodschap sterker: vrijheid is universeel, maar tegelijk altijd persoonlijk en kwetsbaar.”
“Wij willen geen campus waar verschillen worden gladgestreken, maar een plek waar ideeën mogen knetteren,” besluit Ann. “Vrijheid is nooit vrijblijvend. Ze gaat hand in hand met respect en verantwoordelijkheid. Botsende ideeën, ja. Botsende mensen, nee.”
De VUB van toen is niet de VUB van vandaag. Daarom gingen we op zoek naar wat de betekenis is van de V anno 2025. De onderstaande tekst vat dat samen. Hij vormt voortaan de leidraad voor onze communicatie, en staat ook vooraan in onze reglementen en werkafspraken.
Vrij als een VUB’er
Aan de Vrije Universiteit Brussel delen studenten, medewerkers en alumni een aantal kernwaarden die ons verbinden en richting geven. Geen opgelegde principes, maar een gedeeld vertrekpunt voor denken, leren en samenwerken.
Vrij denken en wetenschappelijk werken
Onderwijs en onderzoek aan de VUB zijn gebaseerd op vrijheid van denken, kritisch redeneren en wetenschappelijke methodes. Vrij onderzoek betekent: ideeën toetsen aan feiten, niet aan overtuigingen. Ook ons mensbeeld vertrekt daaruit: humanistisch, inclusief en gestoeld op gelijkwaardigheid en zelfbeschikking. Iedereen moet vrij kunnen zijn en worden wie die wil zijn. Liefde, identiteit en levenskeuzes zijn persoonlijk, geen kwestie van regels van buitenaf.
Vrijzinnig humanisme als fundament
De VUB is een vrijzinnig humanistische universiteit. Dat betekent dat we onze ethische keuzes baseren op rede, wetenschap en menselijkheid – niet op religieuze, politieke of andere dogma’s. Religie is voor ons een persoonlijke keuze die we respecteren, maar die geen rol speelt in onderwijs, onderzoek of beleid.
Engagement voor het algemeen belang
We zetten ons actief in voor een duurzame en rechtvaardige samenleving: voor klimaatactie, gelijke onderwijskansen, en een open maatschappij waarin verschillen mogen bestaan zonder uitsluiting. Tegelijk waken we over de grens tussen engagement en ideologie. Betrokkenheid mag nooit ten koste gaan van vrijheid of wetenschappelijke integriteit.
Open debat, zonder taboes
De VUB is een plek voor echte dialoog. Geen veilige haven waar moeilijke gesprekken worden vermeden, maar brave spaces waar uiteenlopende ideeën bespreekbaar zijn – open, respectvol en schurend.
Onze gedeelde waarden zijn een kompas, geen keurslijf. Ze verbinden ons in vrijheid, niet in uniformiteit.