Zellik, 27 november 2025 - De Vrije Universiteit Brussel (VUB) en Vlaams minister-president Matthias Diependaele hebben vandaag in het Nexus Datacenter in Zellik de nieuwe Vlaamse Tier-1 supercomputer Sofia officieel ingehuldigd. Voor het eerst zal de VUB de komende zes jaar instaan voor het beheer van de Vlaamse supercomputer. Sofia zal worden ingezet door onderzoekers aan Vlaamse universiteiten en hogescholen, kennisinstellingen en bedrijven en maakt deel uit van het Vlaams Supercomputer Centrum (VSC). Met haar duurzaam ontwerp en indrukwekkende rekenkracht betekent de installatie een stevige nieuwe stap vooruit voor onderzoek en innovatie in Vlaanderen en een mijlpaal in het Vlaamse landschap van AI en HPC (High Performance) computersystemen.

Supercomputer?
Een supercomputer is een cluster van rekenkracht. Het criterium waaraan een computersysteem moet beantwoorden om een supercomputer te worden genoemd schuift voortdurend op, de evolutie gaat heel snel. Ter illustratie: de eerste supercomputer uit de jaren ’80 had de rekenkracht van wat vandaag in een smartphone zit.
Precies omdat de technologie zo snel evolueert, moet er om de zoveel tijd een nieuwe supercomputer worden aangekocht. Daarom heeft de Vlaamse regering beslist dat de uitbating ervan om de zes jaar aan een Vlaamse universiteit wordt toegekend. In het verleden verzorgden de universiteiten van Gent en Leuven de uitbating reeds, vandaag neemt de VUB die dus na een nieuwe gunning over.

Vlaams minister-president Matthias Diependaele: “ De indrukwekkende rekenkracht van de Vlaamse supercomputer Sofia zal een enorme boost geven aan de onderzoekers van onze Vlaamse universiteiten, kennisinstellingen en bedrijven. Met een investering van 8,6 miljoen euro onderstrepen we nogmaals onze ambitie om Vlaanderen te laten pionieren in innovatie en duurzame hoogtechnologische ontwikkeling. Door strategische keuzes te maken én te investeren in de ‘machinekamer van de toekomst’ creëren we de juiste voorwaarden voor Vlaamse onderzoekers om te excelleren. Zo werken we vandaag aan de oplossingen voor de uitdagingen van morgen. Vlaanderen heeft immers alles in huis om tot de wereldtop te behoren in onderzoek en innovatie.”

Duurzame innovatie, krachtige prestaties en groeipotentieel
De nieuwe supercomputer, ontwikkeld door NEC, werd geselecteerd omwille van haar uitzonderlijke energie-efficiëntie. Ze levert de hoogste rekenkracht binnen het laagste energieverbruik in de aanbesteding.
De huidige generatie supercomputers bevatten veel meer graphic processing units dan vroeger. Die zijn cruciaal voor bv. AI-toepassingen omdat ze heel veel berekeningen tegelijk kunnen doen. Het nadeel van die processoren is dat ze veel meer koeling nodig hebben, in die mate zelfs dat gewoon koele lucht aanvoeren en warme lucht afvoeren, zoals gebruikelijk is in datacenters, niet meer volstaat. Het Nexus-datacenter in Zellik is ontworpen om klaar te zijn voor de vloeistofkoeling die de computer nodig heeft.
Met een Power Usage Effectiveness van ongeveer 1.2 is Nexus momenteel één van de efficiëntste datacenters van België. Sofia is bovendien voorzien op uitbreiding in de komende jaren, zodat het systeem blijvend kan meegroeien met de noden van het onderzoek.

Een motor voor wetenschap en industrie
De toepassingsmogelijkheden zijn breed en raken aan tal van domeinen: het trainen van AI-modellen, simulaties van chemische reacties, fysica en astrofysica, klimaatmodellering en weerberekeningen, simulaties voor luchtvaart, scheepvaart en automobieltechnologie en AI-toepassingen in alle wetenschapsdisciplines.

Karin Voets, CIO van de VUB: “De supercomputer zal dienen om modellen te ontwikkelen die tot interessante innovaties kunnen leiden. Dat kan gaan over simulaties van waterlopen en weermodellen om bv. te kunnen voorspellen wanneer er nog eens een nieuwe waterbom kan komen, tot het maken van AI-modellen om defecten in staalkabels tijdig te voorspellen. We hebben al voorbeelden gezien van bedrijven die op deze manier hun simulaties tot tien keer sneller kunnen uitvoeren.”
Zowel onderzoekers als bedrijven kunnen projecten indienen. De VUB streeft naar een bezettingsgraad van 80%, wat de impact en efficiëntie van de investering maximaliseert.

Sofia: een naam die wijsheid en verlichting symboliseer
De nieuwe supercomputer kreeg de naam Sofia, geïnspireerd door het Griekse sophia, dat ‘wijsheid’ betekent.
Bij de VUB staat kennis centraal. Wijsheid verlicht de wereld, brengt helderheid en opent deuren naar ontdekking en vooruitgang. Het is precies dat wat Sofia belichaamt: een bron van inzicht en innovatie, die onderzoekers en studenten toelaat om dieper te graven, sneller te begrijpen en grenzen te verleggen.
De naam kwam tot stand na een brede brainstorm rond de VUB-waarden van verlichting en open wetenschap, en sluit aan bij de symboliek van de zon in de universiteitsidentiteit.

Jan Danckaert, rector van de VUB: “With great power comes great responsibility. En dat geldt ook voor onze Vlaamse supercomputer. We hebben een naam gekozen die er ons elke dag zal aan herinneren dat enorme rekenkracht gepaard moet gaan met grote verantwoordelijkheid.”