VUB-onderzoekers hebben eindelijk het mysterieuze pijnkanaal Nav1.9 gekraakt. Hun doorbraak, gepubliceerd in Science Advances, maakt de weg vrij voor betere diagnoses én nieuwe pijnstillers zonder verslavingsrisico.
Stel je voor: je voelt geen pijn als je je teen stoot, of je ervaart voortdurend brandende pijn of jeuk zonder duidelijke reden. Voor sommige mensen is dat realiteit — veroorzaakt door mutaties in één enkel eiwit: het natriumkanaal Nav1.9.
Nav1.9 is een spanningsafhankelijk ionkanaal in sensorische zenuwcellen, dat de gevoeligheid voor pijn en jeuk regelt — alsof het een ‘volumeknop’ voor sensatie is. Toch bleef het kanaal jarenlang een raadsel, omdat het zich moeilijk liet bestuderen in het lab.
Een nieuw onderzoek, gepubliceerd in Science Advances, onder leiding van professor Frank Bosmans (Onderzoeksgroep voor experimentele farmacologie, VUB), doorbreekt dat wetenschappelijke mysterie. Zijn team slaagde er voor het eerst in om Nav1.9 op betrouwbare wijze tot expressie te brengen in een gecontroleerd systeem. Daardoor kunnen ze nu precies meten hoe het kanaal werkt en hoe mutaties tot zeldzame, soms extreme, aandoeningen leiden.
“Vijftien jaar lang is niemand erin geslaagd om Nav1.9 op een betrouwbare manier tot expressie te brengen,” zegt Bosmans. “Wij hebben nu een methode ontwikkeld die dat wel mogelijk maakt.”
Mutaties in het SCN11A-gen, dat codeert voor Nav1.9, kunnen leiden tot totaal pijnverlies, chronische pijnen of jeuk, of stoornissen in darmwerking en zweetproductie. De nieuwe methode biedt mogelijkheden voor diagnose bij patiënten met onverklaarde pijnklachten en opent de deur naar gerichte therapieën — zonder de nadelen van opioïden.
“We kunnen nu de impact van specifieke mutaties functioneel testen,” zegt Bosmans. “Dat is een belangrijke stap richting gepersonaliseerde geneeskunde.”
Farmaceutische bedrijven toonden al langer interesse in het systeem, maar tot dusver ontbrak een betrouwbaar systeem om testen te kunnen uitvoeren. Het kanaal geldt nu als veelbelovende doelwit voor nieuwe, niet-verslavende pijnstillers.
Referentie: Margaux Theys et al. (2025) A robust expression system reveals distinct gating mechanisms and calmodulin regulation of NaV1.9 channels. Science Advances, 11, eadt9799. DOI: 10.1126/sciadv.adt9799