Het museum Ten Duinen in Koksijde wou nagaan of gebrandschilderde glas-in-loodpanelen effectief dateren uit de 14e eeuw. Volgens de mondelinge overlevering zouden deze panelen als enige overblijfselen gered zijn uit een verwoestende brand van de Cistercienzerabdij.
De samenstelling van het glas verandert met productiemogelijkheden en de beschikbaarheid van grondstoffen doorheen de tijd. Spectraal onderzoek van de bijhorende karakteristieke optische vingerafdrukken laat toe het materiaal te linken aan een bepaalde periode. Hierdoor kon het multidisciplinaire onderzoeksteam aan de VUB de productieperiode van beide glaspanelen identificeren als 19e-eeuws, een vijftal eeuwen later dan de legende die tot nu toe leefde.
Doordat het vlakglas correct gedateerd kan worden, is deze techniek een waardevolle partner in het beantwoorden van deontologisch vragen tijdens de restauratie en conservatie van historische glasramen. Naast het voordeel dat deze analysetechniek mobiel inzetbaar is, wordt ook de classificatie van omvangrijke collecties binnen een kort tijdsbestek mogelijk.
De resultaten van de ontwikkelde analyse zijn het werk van een geslaagde interdisciplinaire aanpak door meerdere onderzoeksgroepen aan de VUB:
- B-PHOT (Fotonica) voor optische spectroscopie,
- SURF (Elektrochemische & Oppervlakte Engineering) voor chemische karakterisatie,
- MARI (Erfgoedstudies & Archeologie) voor de archeologische interpretatie van de resultaten.
De toepassing op basis van optische spectroscopie is niet enkel voor antiek glas inzetbaar. VUB heeft alle kennis en apparatuur in huis om, samen met onderzoeksgroep AMGGC (Geochemistry, Paleontology & Meteorites), analyse toe te passen op een brede waaier aan materialen als keramiek, eco-materialen zoals fossielen, mineralen en beenderen, metalen, metaallegeringen of schilderijen.
Vanaf september zijn de onderzoeksteams te vinden in de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis (KMKG) in het kader van een project in samenwerking met Belspo en KIK-IRPA. Daar gaan ze de vlakglascollectie van ruim 600 stuks uit de Lage Landen analyseren, waarvoor 5000 metingen over een onderzoeksperiode van 4 jaar gepland staan. De bevindingen zullen in een overzichtstentoonstelling gepresenteerd worden.
Over VUB B-PHOT
VUB B-PHOT is een toonaangevend expertisecentrum op het gebied van optica en fotonica in domeinen zoals optische vezelsensoren, nanophotonica, niet-lineaire optica, halfgeleider-micro-lasers, freeform optics en photonic lab-on-chip.
Met meer dan 25 jaar ervaring is B-PHOT internationaal erkend voor zijn fundamenteel en toegepast onderzoek en zijn industriële innovatie die de grenzen van lichttechnologie steeds verder duwt. Een multidisciplinair team van 50 hooggeschoolde onderzoekers en ingenieurs - geleid door prof. Dr. Ir. Hugo Thienpont - ontwikkelt innovatieve oplossingen die de toekomstige uitdagingen voor gezondheidszorg, voedselveiligheid, erfgoed, IoT, telecom, groene energie, luchtvaart, mobiliteit en industrie 4.0 kunnen beantwoorden.
Het unieke Photonics Innovation Center met clean room biedt een volledige hoogtechnologische value chain aan voor de ontwikkeling van materiaal tot ready-to-market prototypes. B-PHOT ondersteunt bedrijven en partners met innovatietrajecten in fotonica via het Europese programma Actphast om zo Europese bedrijven een uitstekende concurrentiepositie te bieden.
http://www.b-phot.org
https://twitter.com//BPhotVub