Tijdens de academische opening van het nieuwe academiejaar aan de Vrije Universiteit Brussel heeft rector Jan Danckaert een krachtig signaal gegeven aan de Europese universiteitsgemeenschap. In zijn toespraak onderstreepte hij het belang van universitaire netwerken zoals EUTOPIA als de motor voor een nieuw Europees elan. Als voorzitter van de alliantie benadrukte hij de rol van universiteiten in het versterken van Europese waarden en samenwerking. Tegelijk kondigde hij aan dat hij geen nieuwe samenwerkingsakkoorden meer zal ondertekenen met Israëlische partners, zolang het EU-associatieverdrag met Israël niet wordt opgeschort
Rector Jan Danckaert hield tijdens de opening van het academisch jaar een pleidooi voor wetenschap en kennis als de “vijfde vrijheid” binnen de Europese Unie. In de toespraak die bol stond van engagement en visie, benadrukte hij het belang van de Europese universiteitsalliantie EUTOPIA, waarvan hij sinds kort voorzitter is.
“Een single market en een verenigd Europa kunnen niet bestaan zonder die ‘vijfde vrijheid’—het vrije verkeer van onderzoek, innovatie, kennis en onderwijs,” aldus Danckaert.
Met EUTOPIA, een netwerk van tien universiteiten en bijna 280.000 studenten, wil de VUB bijdragen aan een sterker, democratischer en innovatie gedreven Europa. De alliantie biedt studenten unieke leerervaringen en maakt het delen van onderzoeksinfrastructuur mogelijk, wat volgens Danckaert zowel intellectueel stimulerend als economisch efficiënt is.
Naast zijn Europese engagement sprak de rector zich ook uit over internationale samenwerking en ethische grenzen. In een opvallende passage kondigde hij aan dat hij geen enkel samenwerkingsakkoord met een Israëlische partner meer zal ondertekenen.
“We kunnen niet blijven wachten op een EU-beslissing,” zei Danckaert, verwijzend naar het associatieverdrag tussen de EU en Israël. “Artikel 2 van dat verdrag stelt dat respect voor de mensenrechten een basisvoorwaarde is. In de huidige omstandigheden is deelname van Israëlische partners aan Europese onderzoeksprojecten niet langer te verdedigen.”
De VUB nam eerder al het voortouw door uit een lopend AI-project met een Israëlische partner te stappen, vanwege mogelijke militaire toepassingen. Tegelijk veroordeelde Danckaert expliciet de terreurdaden van Hamas en sprak hij zich uit tegen elke vorm van antisemitisme.