Schrijfster Jennifer Clement ontving in 2023 de Difference Day Honorary Title for Freedom of Expression. In 2015 werd ze de eerste vrouwelijke voorzitter van PEN International, en ze bleef dat zes jaar lang, tot 2021. De Honorary Title eerde zowel het persoonlijke engagement van Jennifer Clement als de onafgebroken inzet van PEN International voor de vrijheid van meningsuiting en voor bedreigde auteurs. “Awards als deze zijn belangrijk, omdat ze erkennen dat vrijheid van meningsuiting de basis is van alle kennis.”
3 Mei Difference Day
Op 3 mei, de Internationale dag van de Persvrijheid, organiseren de VUB en ULB voor de tiende keer op rij Difference Day. Een hele dag lang reflecteren we met lezingen en debat over het recht op vrije meningsuiting en persvrijheid. Op het einde van de dag wordt de Difference Day Honorary Title for Freedom of Expression uitgereikt.
Jennifer Clement (1960) is een Amerikaans-Mexicaanse auteur van succesvolle en bekroonde romans (o.m. Prayers for the Stolen) evenals non-fictieboeken. Ze heeft zich altijd ingezet voor vrouwenrechten, onderdrukte groepen en de vrijheid van meningsuiting. Ze woont en werkt in Mexico-Stad.
Hoe staat het met de veiligheid van journalisten en auteurs in de wereld?
Jennifer Clement: “Op dit moment wordt de wereld steeds gevaarlijker voor journalisten en auteurs. Dit geldt vooral voor journalisten die verslag uitbrengen over de vernietiging van het milieu. Naarmate de wetten om de planeet te beschermen strenger worden, wordt het voor bedrijven, individuen en regeringen steeds moeilijker om hun praktijken onder de radar te houden. In deze tijden wordt de zoektocht naar de waarheid steeds belangrijker, vooral nu repressieve regeringen wereldwijd aan macht winnen en technologieën ons vertrouwen in de waarheid bedreigen.”
“Schrijvers moeten de vrijheid van meningsuiting en de verbeelding verdedigen.”
Wat zijn de belangrijkste stappen om de vrijheid van meningsuiting te beschermen?
“Het creëren van geheime clouds waar journalisten hun bevindingen kunnen beschermen, wordt cruciaal. Als de aan het licht gebrachte informatie veilig is, is er minder reden om journalisten te doden of gevangen te zetten. We hebben ook meer steun nodig voor organisaties als ‘Forbidden Stories’ die als missie heeft het werk van journalisten die worden bedreigd, gevangen gezet of vermoord voort te zetten en te publiceren. Journalisten kunnen hun werk opsturen naar Forbidden Stories, zodat andere journalisten toegang hebben tot het materiaal voor het geval de oorspronkelijke onderzoeker het niet meer kan opvolgen.”
Is het een morele plicht voor auteurs om betrokken te zijn?
“Ja. Als voorzitter van PEN International was een van de belangrijkste initiatieven die ik heb geleid het opstellen van het ‘Democracy of the Imagination Manifesto’ (Manifest voor de Democratie van de Verbeelding). Schrijvers moeten de vrijheid van meningsuiting en de verbeelding verdedigen.”
Was het een omwenteling voor PEN om een vrouw te hebben als voorzitter?
“Ik denk niet dat het een omwenteling was, maar ik heb veranderingen en programma's gecreëerd om vrouwelijke schrijvers een grotere plaats binnen PEN te geven. Deze omvatten het aanpassen van het PEN Charter, het creëren van het Women's Manifesto (om censuur en het monddood maken te zien als een vorm van geweld) en het opzetten van een VIDA Count in alle centra. (VIDA: Women in Literary Arts is een feministische organisatie die streeft naar inclusiviteit in het literaire landschap. n.v.d.r.) Ik stond ook aan het hoofd van de opening van de eerste twee inheemse PEN-centra in Mexico en Bolivia, waar vrouwelijke schrijvers worden gemarginaliseerd of het zwijgen wordt opgelegd.”
Wat betekenen onderscheidingen als de Difference Day Honarary Tilte voor jou?
“Het is een grote eer om deze erkenning te delen met een aantal van mijn helden: Svetlana Alexievich, Zhang Zhan, Ahmet Altan, Daphne Caruana Galizia en haar familie, Zineb El Rhazoui, Djemila Benhabib en Raif Badawi. Awards als deze zijn belangrijk, omdat ze erkennen dat vrijheid van meningsuiting de basis is van alle kennis.