Ontdekkingstocht op de campus

23 september was een bijzondere dag. Voor het eerst in tien jaar opende de VUB het nieuwe academiejaar op de eigen campus in Elsene, onder de vlag Open Mind. Open Science. Open Campus. Dat laatste was letterlijk te nemen. Honderden bezoekers namen deel aan zes thematische rondleidingen, die focusten op nieuwe infrastructuur en de pioniersrol die VUB-onderzoekers spelen.  

Door wetenschap de duisternis overwinnen: het is de essentie van de Vrije Universiteit Brussel en het was ook de rode draad in de zes wandelingen. De nazomerzon deed een symbolische duit in het zakje. Ze brak af en toe door de wolken heen en zette de campus in een deugddoende gouden glans. Dat was mooi meegenomen voor de deelnemers aan de cultuurwandeling. Na een bezoek aan het genoveerde Braem-gebouw leidde kunstkenner en bevlogen spreker Willem Elias hen langs het Humanistisch Beeldenpark, waarvan hij ook de geestelijke vader is. Deze cultuurwandeling eindigde bij de iconische koten van architect Willy Van der Meeren. Een sportwandeling was er ook. In en rond de U-Residence maakten deelnemers kennis met de inspanningstesten van BLITS (Brussels Labo voor Inspanning en Topsport) en met CEMAS (Centre for Martial Arts and Science). CEMAS is een splinternieuwe expertisecentrum voor vechtsporten, dat wetenschappelijk onderzoek combineert met onderwijs en maatschappelijke impact.  

Zeer leerrijke wandelingen, hoorden we achteraf op de drink bij de microbrouwerij van de bio-ingenieurs. Zelf vulden we de namiddag anders in. We kozen voor de onderwijswandeling in het LIC en de drie STEM-wandelingen, geïnspireerd door rector Jan Danckaert. In zijn speech voor de academische opening benadrukte die het belang van STEM-onderwijs (Science, Technology, Engineering and Mathematics). Dat zal volgens hem de antwoorden moeten leveren op de grote uitdagingen van onze tijd, zoals klimaatverandering, energietransitie en artificiële intelligentie.

Orgelpunt van deze wandeling was de stop bij MOBI, een van de vlaggenschepen van de VUB. In deze onderzoeksgroep geven 125 wetenschappers mee vorm aan de toekomst van elektrische auto’s, bussen, treinen en zelfs schepen. Eén deelneemster had een bijzondere vraag. Toen ze met haar elektrische wagen vanop een bergtop naar beneden gereden was, stond haar batterijmeter hoger dan boven. Misschien omdat de auto tijdens het remmen extra had opgeladen? Fysisch onmogelijk, luidde het antwoord van MOBI-onderzoeker Joris De Hoog. Moraal van het verhaal: vertrouw niet blind op je batterijmanagementsysteem.

Een verdieping lager, bij de onderzoeksgroep SUME (Sustainable Materials Engineering), stond Guy Van Assche klaar met een scherp voorwerp… dat hij prompt in een nochtans onschuldige fietsband plantte. Het resultaat was geen lek, want de band was gemaakt van een zelfhelende polymeer. Cool. Daarna leidde postdoc-onderzoeker Brecklyn Groce ons langs een resem biogebaseerde materialen, als alternatief voor fossiele brandstoffen. Enkele voorbeelden: vezels op basis van houtafval, paddenstoelen of bacteriën en textiel met zelfhelende inkt: even strijken, en je T-shirt is als nieuw. 
Op de achtste verdieping van gebouw F waren enkele tientallen jonge onderzoekers van de onderzoeksgroep AMGC (Analytical, Environmental Changes & Geo-Chemistry) opgetrommeld om hun passie voor wetenschap te delen. We werden overspoeld door interessante weetjes over meteorieten, fossielen, kosmisch stof, beenderen (al dan niet gecremeerd), archeologie, het klimaat,…

Learning and Innovation Center LIC
Tijd voor een vliegend bezoek aan het LIC. Het Learning and Innovation Center, een samenwerking tussen VUB en ULB, is een hypermoderne onderwijs- en onderzoeksfaciliteit. De wandelaars keken hun ogen uit in de flexibele leslokalen, co-creatieruimtes, digitale labs en zones voor blended learning. Kers op de taart: de immersive room, waar we achtereenvolgens digitaal omringd werden door magmastromen, de ruïnes van Pompeï en een auditorium vol studenten.

Biotech
En het blijven fantastische tijden voor de Willy Van der Meren-koten, ook al wonen er geen studenten meer. De buitenkant is met veel respect voor het erfgoed geïsoleerd en opgeknapt, binnenin wordt nieuwe wetenschappelijke VUB-geschiedenis geschreven. In de voormalige gele koten (tegenwoordig P4) maakten de wandelaars kennis met het MICROLAB, een cleanroom waar men vloeistofchips etst in silicium en glas. Het is de bedoeling om die chips op termijn in medische testapparaatjes in te bouwen. 
In de rode gebouwen (tegenwoordig P1) mochten de deelnemers een blik werpen op de Bio Electron Cryogene Microsopy, een reuzenmicroscoop die de structuur van eiwitten driedimensionaal in beeld brengt, en rondlopen in de Bio Incubator Brussels. Deze bio-incubator bestaat uit 2000 vierkante meter laboratorium- en kantoorruimte voor startups in de biotechnologie, farmaceutica en gezondheidstechnologie. Twee van de zes laboratoria zijn inmiddels al ingenomen, door de VIB Nanobody Core Facility. De laboranten van dit lab ontwikkelen nanobodies – de befaamde antilichamen uit het bloed van lama’s die met bepaalde stoffen geïmmuniseerd zijn. De dieren zelf worden wel op een andere plek gehouden, kregen de bezoekers te horen. Jammer, mompelde iemand. VUB-prof en biotech-pionier Jan Steyaert kon ermee lachen. “Iedereen wil altijd lama’s zien. Misschien moeten we hier eens een opgezet exemplaar plaatsen.” 
De wandeling eindigde met een droogje en een natje in de voormalige blauwe koten, sinds kort de uitvalsbasis van de Fermented Food Pilot Plant. De wetenschappers van de onderzoeksgroep Industriële Microbiologie en Voedingsbiotechnologie doen daar onderzoek naar fermentatieprocessen en hun impact op de smaken en aroma’s in brood, bier en chocolade. Het bier van de brouwerij en het brood van de bakkerij ging vlot door de kelen op 23 september. Wie dat wilde, mocht ook deelnemen aan een ‘sensorische chocoladeanalyse’, een moeilijk woord voor een chocoladeproeverij.