Het aantal grote populaties van zeegrassen gaat serieus achteruit. Zeegrassen zijn planten die in de loop van de evolutie van het land de zee terug hebben gekoloniseerd. Anders dan de naam laat vermoeden zijn het geen grassen maar planten met bloemen en zaden die langs de oceaankusten voor het nodige habitat zorgen voor heel wat andere zeedieren. Daarnaast trekken zeegrasvelden internationaal aandacht voor de vele ecosysteemdiensten die ze leveren. Ze slaan koolstof vele malen sneller op in vergelijking met tropische wouden en stabiliseren de kust tegen erosie. VUB-doctorandus Jasper Dierick bestudeert samen met partnerwetenschappers van lokale universiteiten de zeegrasvelden voor de kust in Zuidoost-Azië.
“De klonen kunnen soms zeer oud zijn, letterlijk honderden jaren," aldus Jasper Dierick. Hij gebruikt genetica om te begrijpen hoe geslachtelijke voortplanting (via zaden) en ongeslachtelijke voortplanting (via klonale wortelstokgroei) bijdragen tot het behoud van zeegrasvelden in verstoorde gebieden. Die verstoring kan zowel te maken hebben met een intensiever gebruik van de kuststrook als met veranderend landgebruik in het binnenland. Daar is steeds meer een shift zichtbaar van bosbouw naar intensieve landbouw. Uit zijn onderzoek blijkt dat sommige van die zeegrassen honderden jaren oude klonen zijn die resistent zijn tegen intense verstoring. In Vietnam, waar de kusten de voorbije dertig jaar door menselijk landgebruik een stevige metamorfose ondergingen, stelt Dierick vast dat de geslachtelijke voortplanting (via zaden) afneemt en er grote, resistente zeegrasklonen teruggevonden worden.
“Die klonen kunnen soms zeer oud zijn, letterlijk honderden jaren”, zegt Dierick. “De verhouding klonale vs. geslachtelijke voortplanting verschilt van habitat tot habitat. Zo ligt in onverstoorde gebieden de nadruk op de bestuiving van bloemen en de verspreiding van zaden via oceaanstromingen. In verstoorde kustgebieden daarentegen blijven bijna uitsluitend nog oude klonen over, wat betekenisvol is. Het onderzoek moet de weerstand en de overlevingskansen van de zeegrasvelden in de getroffen kustgebieden op langere termijn inschatten en de invloed van voedselrijk water, dat van de akkers en velden langs de kust bijna rechtstreeks in de oceaan afspoelt, becijferen”, aldus Dierick.
De resultaten van zijn onderzoek zullen essentiële informatie opleveren voor het ontwerp en de toepassing van doeltreffende beheersmaatregelen om de bescherming en het herstel van zeegrassen op lange termijn te waarborgen. Dierick kreeg een mooie onderscheiding voor zijn onderzoek tijdens de voorbije VLIZ Marine Science Day 2023 in Brugge waar hij een best oral talk behaalde.