Elders in het zonnestelsel worden grote kraters gekarakteriseerd door een binnenring van rotsige bergtoppen die peak ring genoemd wordt. Op aarde is zo’n peak ring echter nog nooit aangetroffen. Afgelopen april en mei trok een internationaal team van wetenschappers de zee op om voor het eerst offshore-boringen naar de Chicxulub-krater uit te voeren, met als doel monsters te verzamelen van peak ring. De boringen reikten 506 tot 1335 meter onder de zeebodem en werden financieel mogelijk gemaakt door het International Ocean Discovery Program (IODP).
Aarde harder geraakt dan gedacht
Onlangs publiceerden de onderzoekers een eerste analyse van de monsters in het gerenommeerde tijdschrift Science. Op 12 december lichtten Claeys en zijn collega’s de resultaten verder toe tijdens de American Geophysical Union Meeting in San Francisco. Een van de belangrijkste ontdekkingen is dat het rotsmateriaal door de inslag poreuzer en lichter werd achtergelaten dan door de modellen werd voorspeld. Dit bevestigt dat de meteoriet de aarde dermate hard raakte, dat tot op een diepte van tien kilometer rotsmateriaal naar beneden en daarna zijwaarts gedrukt werd. Dat gebeurde aan vele honderden kilometers per uur: binnen enkele minuten legde het opgebroken en gesmolten materiaal maar liefst 30 kilometer af. Vervolgens stroomde het terug en naar het oppervlak, om weer in de richting van de kraterrand te stromen. Uiteindelijk stolde het gesteente in de vorm van de peak ring.
Een gigantische tsunami
‘Botsingen vormen het meest voorkomende geologische proces in het zonnestelsel,’ zegt co-auteur Philippe Claeys van de onderzoeksgroep Analytical, Environmental & Geo- Chemistry van de VUB. ‘Deze unieke studie op aarde helpt ons te begrijpen hoe dit kratervormende proces het oppervlak van andere hemellichamen in het zonnestelsel heeft vormgegeven. Daarnaast was de inslag zeer waarschijnlijk verantwoordelijk voor de laatste massa-uitsterving op aarde, waarbij 75 procent van de fauna en flora op aarde werd weggevaagd - waaronder de dinosauriërs. Door deze nieuwe boorkernen te bestuderen leren we hoe de energie van de inslag werd overgebracht op de rest van de aarde, om vervolgens een wereldwijde ecologische crisis te ontketenen.’
De onderzoekers werken nu aan het verbeteren van de modellen, onder andere door naar breuken in het gesteente te speuren die meer nauwkeurige berekeningen mogelijk maken van de energie die bij de inslag vrijkwam. Ook willen ze achterhalen of de sedimentlaag die de peak rim tegenwoordig bedekt het gevolg is van de gigantische tsunami’s die op de inslag volgden.