Tekst: Femke Coopmans/Foto Saskia Vanderstichele
Voor Antoine Bakhash (22) wordt dit de zomer van de waarheid. Hij heeft hard gewerkt aan zijn Nederlands, volgt via een speciaal programma nu twee vakken aan de VUB en wil volgend jaar absoluut in de juiste richting starten. Rechten, graag. Maar misschien ook Social Sciences. Of nog iets anders? Het toont hoeveel er veranderd is voor hem. Twee jaar geleden was Antoine twintig en een jaar in België. Hij had net een zware vlucht vanuit Aleppo achter de rug en was hier herenigd met zijn ouders en jongere broer, een familie christenen, een minderheid in Syrië. Hij was altijd een goede student geweest, hier merkte hij dat hij zich soms moeilijk kon concentreren, maar daar liet hij zich niet door tegenhouden. Eerst Nederlands leren en daarna Bio-ingenieur, zei hij toen. ‘Ik dacht eigenlijk aan Geneeskunde. Het plan was om een jaar Bio-ingenieur of Biomedische wetenschappen te volgen en dan het ingangsexamen Geneeskunde af te leggen. Maar ik hoorde dat dat ingangsexamen nog moeilijker is geworden, dat ik er nog een jaar extra voor zou moeten studeren en dat je het ingangsexamen maar één keer per jaar meer mag meedoen. Als ik dan niet zou slagen, was ik dus gewoon weer 2,5 jaar verloren. Dat leek me niet haalbaar. En ik dacht: ik heb nog meer interesses. Geschiedenis, politiek, samenleving. Ik wil mijn talenten gebruiken om sociaal actief te zijn, om iets voor de gemeenschap te doen. Iets met politiek, de overheid, de Europese Unie... Studies die daarbij aansluiten zijn Rechten, Social Sciences of Politieke Wetenschappen.’
Ik wil mijn talenten gebruiken om iets voor de gemeenschap te doen.
Laatste test
Sinds het tweede semester van dit jaar volgt Antoine twee vakken uit het eerste jaar Rechten: rechtsfilosofie en psychologie. Daarnaast krijgt hij enkele cursussen die hem voorbereiden op studies aan de VUB. ‘Psychologie vind ik boeiend. Rechtsfilosofie soms wat saai, maar ik ben niet de enige die dat vindt’, lacht hij. ‘Ik denk dat er andere vakken zijn die me meer liggen: international law, European law, geschiedenis van de Belgische politiek… Maar daar konden we nu niet uit kiezen.’ Antoine ziet het als een laatste test. Doordat hij twee vakken koos in de plaats van het voorziene ene vak, legt hij de lat voor zichzelf extra hoog. ‘Ik wil weten of ik dit aankan. Lukt het niet, dan heb ik gewoon de taal meer geoefend’, vindt hij. Antoine houdt van talen, ook van het Nederlands. Praten met mensen, netwerken, zijn vriendenkring uitbouwen, dat ligt hem wel. De locatie van het interview verplaatste hij last-minute van zijn kot naar OPEK, allebei in de buurt van de Leuvense Vaartkom. Op zijn kot zitten vrienden die nog even blijven rondhangen. ‘Ik heb overal vrienden. In Brussel, Leuven, in andere landen van Europa en natuurlijk ook in Syrië. Het is alleen nog wat moeilijk om vrienden te maken aan de universiteit. Al helemaal als je in het tweede semester begint en het is sowieso moeilijker bij een theoretische richting als Rechten. Ik ben intussen ook een beetje ouder en de oorlog heeft veel met ons gedaan. Mijn interesses zijn vaak anders dan die van een 18-jarige hier.’
Aleppo is niet meer
Als Antoine naar de les moet, neemt hij de trein van Leuven naar Etterbeek. Hij heeft zijn hart verloren aan Leuven. Hij is nu twee jaar langer hier en beseft meer dan ooit dat het Aleppo waar hij opgroeide er niet meer is. ‘Mensen die daar nog wonen, zeggen ook dat alles er nu anders is. Ook onze gemeenschap, ook onze straten. Ook de mentaliteit van de mensen. Ze zijn moe van de oorlog. In het centrum van Aleppo is de situatie misschien iets beter, maar in de provincie gaat het erg slecht. Syrië zal nog lang problemen hebben, denk ik. Nog minstens tien jaar. Dus ik twijfel niet: vluchten was het beste dat ik kon doen. Hier ben ik aan het studeren en in de toekomst zal ik een nuttig persoon zijn voor de gemeenschap. Hoop ik’. Maar Antoine mist Aleppo wel. Natuurlijk. Hij wil nog terug, zonder twijfel. ‘Het blijft een deel van mij’.
Vrijheid
Misschien zijn die rechtenstudies ook daarom een goede keuze. ‘Natuurlijk hoop ik dat er een mogelijkheid is om daar iets te doen! Om te beginnen zal ik door de studies de situatie nog beter begrijpen, vanuit een ander perspectief. Als ik nu kijk naar de ruime regio rond Syrië, dan zeg ik dat vrijheid bij ons geen probleem was. Als christen hoorde ik in Syrië bij een minderheid. Ik had dus minder rechten, ik zou bijvoorbeeld nooit president kunnen worden. Maar ik was er gelukkig. Ik kon naar de universiteit gaan, genoot van het weer, het sociale leven was er mooi. Simpel, maar goed. Erg vergelijkbaar met Griekenland, denk ik. Daarom ga ik ook zo graag naar Athene: het lijkt op Aleppo voor de oorlog. De chaos, de mensen die er druk met elkaar praten, het lekkere eten, het warme weer… Je hebt een beetje corruptie in de overheid, zoals in Syrië!’
Maar nu eerst de kortere termijn. Een lange zomer met op de planning alvast een reis naar Libanon, naar een congres voor jonge christenen uit de hele wereld. ‘Als ze er geraken, ontmoet ik er ook mijn beste vrienden uit Aleppo’, hoopt Antoine. Net zoals vorige zomer gaat hij nog op zoek naar een studentenjob. ‘En voor de rest wil ik deze zomer de juiste keuze maken voor mijn opleiding. Ik wil geen tijd verliezen.’
Als christen had ik in Syrië minder rechten, maar ik was er gelukkig.
Building a future for refugees
In 2015, the VUB set up a Refugee Student Programme to support the integration of refugee students, and give them a fair chance at starting or continuing their studies, thereby building a better future for themselves in Belgium or back home when they return. In May 2018, and additional track was introduced, which works alongside the Refugee Student Programme, and is called InCAMPUS - InClusive AcadeMic Programme for University Students. It is reserved for 20 students, and is a preparatory pathway for refugee students giving them the opportunity to develop their language and study skills, helping them to enrol and set them on their way to succeed in their academic programme at the VUB. It offers:
- Intensive language classes in Dutch or English (in collaboration with ACTO)
- Training on educational methods and study skills
- Cultural orientation courses (in collaboration with the BON Inburgering Brussel)
- Psychological support and counselling
- The possibility to enrol in 1 or 2 regular courses in their chosen academic programme
More information: vub.be/en/welcome-student-refugees-programme#incampus