De Vrije Universiteit Brussel (VUB) merkt dat de vraag naar financiële ondersteuning onder studenten toeneemt door de stijgende studiekosten. De bestaande studietoelage die vanuit de Vlaamse Overheid wordt verstrekt blijkt voor velen onvoldoende of ontoereikend, waardoor steeds meer studenten zich tot de universiteit wenden voor hulp. Dat legt een extra druk op de universiteit haar eigen werkingsmiddelen. Als Urban Engaged University benadrukt de VUB haar blijvend engagement om studenten gelijke onderwijskansen te garanderen door ze hulp op maat aan te bieden via een uitgebreid ondersteuningsaanbod.
Sinds 2018 stijgt het aantal contactnames – financiële vragen of zorgen via mail, telefoon of afspraak - van VUB-studenten met de dienst Studentenstatuut & Studiefinanciering van de universiteit jaarlijks. Van 2021 op 2022 gaat het om een stijging van 16% contactnames, van 2022 op 2023 om 7%.
“De percentages lijken op het eerste zicht misschien niet zo spectaculair, maar in werkelijkheid liggen de cijfers nog hoger omdat de aanvraagprocedures de laatste jaren werden geautomatiseerd.” duidt Nadine Engels, vicerector Onderwijs en Studentenzaken van de VUB. “Tijdens de contactnames vangen medewerkers signalen op van VUB-studenten dat ze het steeds moeilijker hebben om de stijgende studiekosten te dragen, van inschrijvingsgelden en studieboeken tot de huurprijs voor een studentenkamer. Daar zitten de energiecrisis en de stijgende inflatie van het afgelopen jaar natuurlijk voor iets tussen. Bovendien steeg het bedrag van de studietoelage van de Vlaamse overheid onvoldoende mee in vergelijking met de stijging van de studiekosten, waardoor studenten steeds vaker bij de universiteit aankloppen voor financiële hulp. Dat legt een extra druk op de universiteit omdat ze haar eigen middelen of middelen uit fondsen moet aanwenden om tegemoet te komen aan die vraag. Ter vergelijking: Het uitgekeerde bedrag tussen 2018 en 2022 steeg met 44%, in 2022 goed voor 1.578.662 euro. Maar niets doen is geen optie. Financiële, materiële, sociale of psychologische zorgen kunnen zwaar wegen op het mentaal welzijn van studenten en bijgevolg hun studieresultaten. Het is onze taak als universiteit om studenten gelijke onderwijskansen te waarborgen.“
Financieel ondersteuningsaanbod in cijfers
De VUB beschikt over verschillende financiële instrumenten waar studenten beroep op kunnen doen. Door toename in hulpvragen, stijgt ook het aantal aanvragen en het uit te keren bedrag.
De VUB biedt een huurtoelage aan die, om de stijgende kotprijzen op te vangen, voor het tweede academiejaar op rij verhoogd werd. In academiejaar 2022-2023 werd de toelage verhoogd van €90 tot €130 per maand. Voor het huidige academiejaar werd nog een verhoging doorgerekend tot maximaal €140 voor VUB-kamers en tot €160 voor kamers op de privé-markt. Hierdoor steeg het uitbetaalde bedrag in 2023 tot nu toe al met 30% ten opzichte van dezelfde periode in 2022. De universiteit voorziet ook een sociale toelage tot maximaal €2000 voor studenten die extra ondersteuning nodig hebben. Ze merkt een stijging van 20% in het aantal goedgekeurde aanvragen in 2023 ten opzichte van 2022, goed voor een stijging van 12% van het uitbetaalde bedrag. Studenten die niet in aanmerking komen voor de studietoelage van de Vlaamse overheid, kunnen onder bepaalde voorwaarden een vermindering van studiegeld aanvragen.
Ook een renteloze studielening op korte of lange termijn behoort tot het ondersteuningsaanbod. Op korte termijn gaat het om een lening van maximaal €1500, terug te betalen binnen hetzelfde academiejaar. Op lange termijn om een renteloze lening van maximaal €1500, pas terug te betalen na afstuderen of stopzetting van de studies aan de VUB. In de periode september-oktober van dit academiejaar werden 35% meer leningen op korte termijn toegekend dan dezelfde periode vorig jaar. Het ging het vaakst om een spreiding van het studiegeld.
Daarnaast kent de VUB in sommige gevallen een voorschot op de studietoelage van de Vlaamse Overheid, een externe beurs of een buitenlandtoelage voor studenten op uitwisseling toe. Het Caroline Pauwels Noodfonds voor studenten kan in noodsituaties aangewend worden om studenten in financiële nood de ondersteuning te bieden die ze nodig hebben om verder te studeren.
“In een diverse samenleving hebben we toekomstige leiders nodig van diverse achtergronden die innovatieve oplossingen kunnen vinden voor de uitdagingen van morgen.” besluit VUB rector Jan Danckaert. “Als Urban Engaged University, met Brussel als grootstedelijke context, is talenten ontwikkelen dan ook sterkste troef. Maar als studenten het moeilijk hebben dan volstaan talent, inzet en toewijding soms niet om een diploma te behalen. Om iedereen gelijke onderwijskansen te bieden blijven we onze maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen door studenten in nood hulp op maat te bieden.”