Praktisch
maandag, 15 december, 2025
- 18:00 tot 20:00
VUB Main Campus Etterbeek
Pleinlaan 2
1050 Elsene
Gebouw I - Lokaal I.0.01
Pleinlaan 2
1050 Elsene
Gebouw I - Lokaal I.0.01
Gratis
De Vrije Universiteit Brussel nodigt je uit voor een avond met Sandrine Colard, curator van museum KANAL, in het kader van de lezingenreeks āTies That Bind Usā.
De voormalige CitroĆ«ngarage, een modernistisch erfgoedmonument uit 1934, is al even imposant als beladen: het werd gebouwd in een periode waarin BelgiĆ« zich nog volop spiegelde aan zijn koloniale macht. De opening van de showroom kreeg extra glans door de CroisiĆØre Noire (1924ā1925), een mediagenieke expeditie van CitroĆ«n door Afrika. Die tocht was tegelijk propaganda, reclame en spektakel, en zette de Mangbetu-vrouwen uit het noordoosten van Congo neer als exotisch icoon. Hun herkenbare silhouet en kapsel werden eindeloos gereproduceerd in fotoās, schilderijen, ansichtkaarten, tentoonstellingen en zelfs een kaskraker van een film.
De Congolese Mangbetu-vrouwen: van koloniale curiositeit naar bron van kracht en verbeelding
De tentoonstelling An Infinite Woman: Black Archives in Two Acts ā gecureerd door Sandrine Colard ā is een van de openingstentoonstellingen in 2026 en keert terug naar deze geschiedenis. Ze onderzoekt hoe die koloniale beeldtaal ingebakken raakte in het verhaal van moderniteit, maar ook hoe kunstenaars van Afrikaanse afkomst er sindsdien nieuwe betekenissen aan hebben gegeven. Archiefmateriaal wordt naast werk van 15 hedendaagse kunstenaars geplaatst, die de symboliek van de Mangbetu-vrouwen ombuigen van koloniale curiositeit naar bron van kracht en verbeelding.
GeĆÆnspireerd door het werk van cultuurdenker Saidiya Hartman kijkt Colard naar artistieke strategieĆ«n om blinde vlekken in koloniale archieven bloot te leggen. In die archieven vind je vooral de stem van de machthebbers terug, terwijl de ervaringen en perspectieven van gekoloniseerde mensen vaak ontbreken of doelbewust zijn weggeschreven. Kunstenaars proberen die leemtes te vullen: door verhalen te herschrijven die nooit zijn vastgelegd, door Afrikaanse haarkunst te gebruiken als een levend geheugen, en door nieuwe manieren te zoeken om kunst en geschiedenis te tonen en te bekijken.
Sandrine Colard neemt tijdens deze lezing de historische context als vertrekpunt om een fundamentele vraag te stellen: wat betekent het vandaag om een museum te zijn? Hoe kan een instelling die ontstaan is in wat Tony Bennett het āexhibitionary complexā noemt ā een systeem dat tentoonstellen koppelde aan macht en koloniale hiĆ«rarchie ā worden heruitgevonden in de 21e eeuw?
Over Sandrine Colard
Sandrine Colard is professor aan Rutgers University-Newark (Verenigde Staten) en curator bij het Kanal-Centre Pompidou Museum in Brussel (BelgiĆ«). Als specialist in Afrikaanse kunst en fotografie publiceerde ze recent in The Routledge Companion to Decolonising Art History (2024), A World in Common: Contemporary African Photography (Tate, 2023) en Style Congo: Heritage and Heresy (CIVA, 2023). Zij cureerde de tentoonstellingen Recaptioning Congo (FOMU, 2022), Congoville (Middelheimmuseum, 2021), The Way She Looks: A History of Female Gazes in African Portraiture (The Image Centre, 2019) en de 6e editie van de BiĆ«nnale van Lubumbashi (DRC, 2019). Haar boek over de geschiedenis van de fotografie in koloniaal Congo (1885ā1960) verschijnt in het najaar van 2026 bij Duke University Press.
Dit evenement maakt deel uit van de reeks Ties That Bind Us
Over Ties That Bind Us: transculturele perspectieven op samenleven
Een reeks lezingen en gesprekken, georganiseerd door de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte in het publieke programma van de VUB.
De gevolgen van mondiale en geopolitieke crises voelen we in heel Europa. Samenlevingen raken meer verdeeld, en antidemocratische stemmen worden luider. In het publieke debat horen we steeds vaker de taal van muren en grenzen, van bezit en uitsluiting.
In die spanningen zijn het vaak de meest kwetsbare groepen die klem komen te zitten. Mensen met complexe identiteiten worden teruggebracht tot categorieƫn, waarbij zelfs hun recht op bestaan in vraag gesteld wordt.
De reeks Ties That Bind Us vertrekt van diversiteit en verandering als vanzelfsprekendheden. Ze wil een plek bieden waar verschillende perspectieven, levenservaringen en vormen van kennis samenkomen rond themaās als verwantschap, solidariteit en samenleven. Zo scheppen we een ander denkbeeld, dat ingaat tegen de gevaarlijke eenvoud van zwart-witdenken.
De wereld heeft je nodig
Dit initiatief maakt deel uit van het publieksprogramma van de VUB: een programma voor iedereen die vindt dat het anders kan in de wereld en gelooft dat wetenschappelijke inzichten, kritisch denken en dialoog een belangrijke eerste stap zijn om je stempel te drukken op jouw omgeving en de wereld.
Als Urban Engaged University wil de Vrije Universiteit Brussel een drijvende kracht van verandering in de wereld te zijn. Met ons academisch onderwijs en ons innovatief onderzoek dragen we bij aan de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties en drukken we mee onze stempel op de toekomst.
