Het is een feit dat je kan vertrouwen op de wetenschap

 
Bekijk hier de *foto's* van de academische zitting.
Scroll naar beneden voor de lofredes van de proximi *video*.

“Kennis is de enige natuurlijke hulpbron die blijft toenemen bij gebruik ervan”

Hoe het gaat met de wetenschap, in één woord samengevat? ‘Goed,’ aldus Robbert Dijkgraaf, die hiermee verwijst naar het antwoord van Leonid Brezhnev wanneer hem gevraagd werd naar de staat van de Sovjet Unie. “Onze kennis blijft alsmaar uitbreiden. Het is de enige natuurlijke hulpbron die blijft toenemen bij gebruik ervan. Nieuwe ideeën, experimenten, data en technologieën openen deuren naar nieuwe onderzoeksdomeinen en beloven ons belangrijke doorbraken. Er is een ongekende pool van academisch talent. Moderne communicatietechnologieën zorgen ervoor dat we alsmaar sterker met elkaar verbonden zijn en de wereldwijde onderzoeksgemeenschap alsmaar vlotter kan samenwerken".  
 

En wat als hij de staat van de wetenschap zou samenvatten in twee woorden? Dan is het antwoord, net zoals Breznjev in twéé woorden de staat van de USSR omschreef, helaas ‘niet goed’. De wetenschap en het wetenschapsbedrijf liggen onder vuur in verschillende delen van de wereld. Peer reviewed wetenschappelijke artikelen worden aan de kant geschoven als zijnde ‘opinies’. Er is een wereldwijde golf van nepnieuws en alternatieve feiten. Brexiteer Michael Gove beweert dat de mensen in Groot-Brittannië ‘genoeg hebben van experten’. In Nederland beweert een populaire politicus dat universiteiten de samenleving ‘ondermijnen’.”
 
Universiteiten ‘ondermijnen’ inderdaad, is de repliek van Dijkgraaf hierop: “Met hun wetenschappelijk onderzoek ondermijnen universiteiten vooringenomen ideeën en dogmatisch denken. Het is één van de plichten van universiteiten om de samenleving te behoeden en immuun te maken voor slordig denken en korte termijnbelangen van politiek en bedrijfsleven.”
 
[Lees verder onder de video.]

Net als Robbert Dijkgraaf komt ook eredoctor Gerard Alsteens (a.k.a. GAL), reeds 35 jaar politiek tekenaar bij actualiteitsmagazine Knack, vlijmscherp uit de hoek. Waar de ene vooral een kei is in wetenschapscommunicatie en een meester in retoriek, schuwt de ander net het uitgesproken of geschreven woord en kiest hij voor een ander krachtig wapen: het potlood. GAL – die in zijn carrière als tekenaar nooit censuur kende en nooit scherpe kantjes moest ‘uitvlakken’ - liet daarover tijdens de academische zitting het volgende optekenen:
 
“Ik ben geen cartoonist. Ik ben een politiek tekenaar. Cartoonisten relativeren. Dat doe ik niet. Integendeel. Soms kwets ik zelfs met mijn tekeningen, omdat ik zelf geraakt ben. Een politieke tekening is een uitdrukking van kwetsbaarheid.”
 
[Lees verder onder de afbeeding.]

Zonder storytelling of verhalen blijven data maar saai

Ook de Zweedse familie Rosling ontving een eredoctoraat voor hun bijdrage aan het ‘begrijpbaar maken’ van de wereld zoals die vandaag is. In hun boek ‘Factfulness’ – dat in 2018 uitkwam en meteen een bestseller werd - delen ze hun op feiten gebaseerde wereldvisie. Met hulp van begrijpbare data tonen ze de vooruitgang en weerleggen ze ‘onwaarheden’ die wereldwijd circuleren. Ze tonen onder meer aan dat het aantal landen dat extreme armoede kent de laatste 20 jaar halveerde, in tegenstelling tot wat wereldwijd geloofd wordt. De data die de Roslings in hun boek en door middel van de Gapminder Foundation begrijpbaar maken, doen bijna letterlijk een nieuwe wereld opengaan.
 
Anna Rosling Rönnlund vertegenwoordigde haar overleden schoonvader Hans Rosling en echtgenoot Ola Rosling. “Hans Rosling was een pragmatische man die van lesgeven hield. Hij wilde echt dat mensen de wereld zouden begrijpen. Samen ontwikkelden we een op data gebaseerd framework. Aan deze data voegden we een flinke scheut storytelling toe. Want zonder storytelling of verhalen blijven data maar saai,” zo vat Anna Rosling Rönnlund het levenswerk van haar schoonvader en familie samen. “Aan het boek ging 20 jaar van data- en feitenverzameling vooraf. Ook leerkrachten uit het secundair onderwijs moesten er mee aan de slag kunnen. Alle academische lingo moest er dus uit. De data in het boek zijn wetenschappelijk. Maar de lingo mocht absoluut niet wetenschappelijk zijn.”
 

De Amerikaan Brian Durie kreeg een eredoctoraat voor de wetenschappelijke verwezenlijkingen in zijn zoektocht naar een remedie tegen multipel myeloom, een bepaald type beenmergkanker. Jaarlijks brengt hij 250 experten van over de hele wereld samen om de strijd tegen multipel myeloom aan te gaan. Deze internationale samenwerking is het sluitstuk van de strategie die gehanteerd wordt om de levensverwachting van mensen met dit type kanker te verhogen. Samen met zijn vrouw Susie Durie richtte hij bovendien de International Myeloma Foundation op. Susie Durie: “Vaak weten patiënten meer over hun ziekte dan hun behandelende arts. Onze grootste verwezenlijking is dat we patiënten de moed geven om het gesprek met hun arts aan te gaan in de zoektocht naar de beste remedie.”
 
Ten slotte kregen ook 3 internationale topwiskundigen een eredoctoraat. Française Karine Chemla lichtte toe hoe ze met ‘een tandenborstel’ of incrementeel de muren tussen het Westen en Oosten (in casu China) probeert af te breken en het wederzijds begrip voor elkaars wiskunde probeert te versterken. Ze gelooft dat wiskunde zowel divers als universeel kan zijn.
 
Padmanabhan Seshaiyer werd geloofd voor zijn vermogen om ingewikkelde concepten op een eenvoudige wiskundige manier te doorgronden. Hij introduceerde een nieuwe manier van lesgeven over wiskunde in het lager en secundair onderwijs in de Verenigde Staten. Om mensen en kinderen enthousiast te maken voor wiskunde, is het volgens Seshaiyer vooral cruciaal om op zoek te gaan naar wiskunde toepassingen in het dagelijkse leven: “Wiskunde moet je personaliseren.”
 
Wiskundige Freddy van Oystaeyen ten slotte, werd als eredoctor voorgedragen door Stefaan Caenepeel, decaan van de faculteit Ingenieurswetenschappen. Caenepeel was destijds doctoraatsstudent bij Van Oystaeyen, die tijdens de zitting niet verlegen zat om een grap. “Wiskunde is net als blues muziek pure emotie. Het kan me tot tranen toe bewegen. Vooral wanneer de vergelijking of het bewijs weer niet blijkt te kloppen,” vertelde hij al knipogend.
 
Lees ook:
Robbert Dijkgraaf: "Als kind al had ik pas écht iets beleefd als ik erover kon vertellen"
Topwetenschapper Dr. Brian Durie en echtgenote krijgen VUB-eredoctoraat voor pioneerswerk rond beenmergkanker
Wiskunde: een vak vol schoonheid met een ernstig reputatieprobleem
Alles over de eredoctoraten van de Vrije Universiteit Brussel