Prof. Paul Wylleman, hoogleraar klinische en sportpsychologie aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB) krijgt de ISSP Distinguished International Sport Psychologist Award van de International Society of Sport Psychology (ISSP), de wereldwijde organisatie voor sportpsychologie. Deze hoogste onderscheiding binnen het vakgebied bekroont Wylleman voor zijn uitzonderlijke, onderscheidende en langdurige bijdragen aan de vooruitgang van de sportpsychologie. Hij zal de prijs in ontvangst nemen tijdens het 16e Wereldcongres voor Sportpsychologie, dat plaatsvindt van 8 tot en met 12 december 2025 in Hongkong, China.
Het is niet de eerste keer dat Wylleman internationaal erkenning krijgt. In 2017 ontving hij al de Distinguished International Scholar Award van de Association of Applied Sport Psychology (USA), voor zijn significante wetenschappelijke en toegepaste bijdragen in sport- en prestatiepsychologie. Met de ISSP Award bevestigt de internationale gemeenschap opnieuw zijn leidende rol in de ontwikkeling van de sportpsychologie wereldwijd.
Mentale gezondheid tijdens en na sportcarrière
Het onderzoek van prof. Wylleman situeert zich op het snijvlak van psychologie, sport en samenleving. “Centraal staat de vraag hoe atleten niet alleen hun prestaties kunnen verbeteren, maar tegelijk hun mentale gezondheid kunnen bewaren tijdens en na hun sportcarrière.” zegt Wylleman. “We maken een onderscheid tussen drie niveaus van begeleiding. Het eerste is prestatiebevordering: hoe kan een atleet of team mentaal sterker presteren, omgaan met druk of focus behouden in cruciale momenten? Ten tweede de subklinische zone: begeleiding bij klachten zoals stress, slaapproblemen of eetpatronen die niet meteen klinisch zijn, maar wel de prestaties en het welzijn beïnvloeden. En ten derde de klinische problematiek: ondersteuning bij burn-out, depressie of eetstoornissen, waar gespecialiseerde interventies nodig zijn.” vervolgt Wylleman.
Een belangrijke innovatie in het werk van Wylleman en zijn team is de aandacht voor de mentale gezondheid van de entourage. Ouders, partners, coaches en zelfs scheidsrechters en juryleden maken deel uit van het psychologische ecosysteem rond de atleet. Hun steun, verwachtingen en druk hebben rechtstreeks invloed op de prestaties én het welzijn van de sporter.
Mentale begeleiding voor olympische atleten
De toepassing van sportpsychologische inzichten spreidt zich over vele jaren, diverse doeleinden en verschillende landen. Zo zette Wylleman al sinds 1988 sportpsychologie in bij de dienst Topsport en Studie voor de begeleiding van de VUB topsportstudenten en ontwikkelde hij voor Nederlandse olympiërs en paralympiërs een nationaal systeem voor mentale begeleiding. Hij was voor hen ook teampsycholoog tijdens de Rio 2016 en Tokyo 2020 Olympische Spelen – een functie die hij nu trouwens sinds 2022 opneemt bij TeamBelgium. Voor het Belgisch olympisch team functioneerde hij tijdens de in Parijs 2024 Olympische Spelen als Welfare Officer en teampsycholoog. Recent leidt hij ook een internationale groep van experts die in verschillende landen instaan voor de mentale gezondheid en (sport)psychologische begeleiding van hun olympische en paralympische sporters en teams.
Inzichten vertalen naar onderwijs
Recente samenwerkingen met internationale sportfederaties focussen ook op de psychologische uitdagingen waarmee scheidsrechters en juryleden geconfronteerd worden. Daarnaast worden inzichten uit de sport vertaald naar onderwijs en bedrijfsleven, bijvoorbeeld in de domeinen van talentontwikkeling, leiderschap, psychologische competenties, cognitive readiness en weerbaarheid en veerkracht. “Sportpsychologie gaat veel verder dan topsport,” zegt Wylleman. “De kennis die we ontwikkelen over omgaan met druk, motivatie of herstel na tegenslag, kan net zo goed toegepast worden in scholen, bedrijven of zorginstellingen. Het doel is steeds hetzelfde: mensen mentaal sterker maken en hun welzijn bevorderen.”
Ook binnen de VUB wil prof. Wylleman de sportpsychologie sterker verankeren in het onderwijs. Samen met collega’s uit de faculteit Psychologie en Educatiewetenschappen werkt hij aan de integratie van thema’s als coaching, talentontwikkeling, prestatiegedrag en mentale gezondheid in de masterprogramma’s klinische psychologie en arbeids- en organisatiepsychologie. “Op die manier zorgen we ervoor dat toekomstige psychologen vertrouwd raken met inzichten en methodieken die hun relevantie bewijzen in sport, maar ook in de bredere maatschappij,” aldus Wylleman.
Unieke en blijvende bijdrage
Met de toekenning van de ISSP Distinguished International Sport Psychologist Award bevestigt de internationale gemeenschap de unieke en blijvende bijdrage van prof. Wylleman aan de sportpsychologie. Zijn werk heeft niet alleen het vakgebied wereldwijd mee vormgegeven, maar ook talloze sporters, coaches, studenten en professionals geholpen sterker te staan in hun prestaties en in hun leven. “Deze erkenning is niet alleen een persoonlijke bekroning,” besluit Wylleman. “Ik zie het vooral als een stimulans om samen met mijn collega’s en studenten de brug tussen fundamenteel onderzoek en maatschappelijke toepassingen verder uit te bouwen.”