Je staat neus aan neus met je tegenstander. Komt er een rood waas voor je ogen? Deins je terug? Bevries je? Vechtsport duwt je met je hele hebben en houden in de actie, vertelt professor Marc Theeboom. “Die bijzondere setting kan je als vechtsporter gebruiken om aan je persoonlijkheid en je sociale vaardigheden te werken. Maar dat gebeurt niet vanzelf. Wij kunnen trainers gerichte methodieken aanleren om dat effect te bereiken.”
Onder impuls van wijlen rector Paul De Knop – al schertsend ook wel eens Paul De Bouwer genoemd – kreeg het zwembad van de VUB vier jaar geleden een drastische make-over, net als de atletiekpiste, het voetbalveld en het sporthotel (nu U-Residence) op de hoofdcampus. Marc Theeboom van de onderzoeksgroep Sport & Society (SASO) zat tijdens de feestelijke opening van al dat moois met een eigen droom in zijn hoofd. “Ik wilde ook iets bouwen: een zaal voor vechtsport, want vechtsporten zijn altijd mijn passie geweest. De zaal is de kers op de taart van mijn loopbaan aan de VUB – in oktober 2026 ga ik met emeritaat. Maar het is ook een nieuw begin, want ik trek de deur nog niet achter me dicht. Ik blijf graag betrokken en wil de nieuwe vechtsportzaal in goede handen achterlaten.”
“De vechtsportzaal is opgedeeld in een mattenzaal en een zaal voor bokssport”
De gloednieuwe vechtsportzaal vaart onder de vlag CEMAS, kort voor Centre for Martial Arts and Science. De financiering komt van de VUB zelf, Sport Vlaanderen, het Vlaams Brusselfonds, de Vlaamse Gemeenschapscommissie VGC en de Vlaamse Boksliga. CEMAS - goed voor een stevige 800 m² vechtsportruimte - is gebouwd tussen de twee bestaande sportzalen.
Marc Theeboom: “Het is één grote zaal die je met behulp van een harmonicawand gemakkelijk in twee delen kan opsplitsen. Die twee delen hebben ook elk een eigen gang en toegangsdeur gekregen. Het ene deel is een mattenzaal, met vechtsportmatten in de VUB-kleuren blauw en oranje en met spiegels. Hier is plaats voor sporten zoals worstelen, judo, karate, taekwondo en Chinese wushu, waaronder tai chi. Het andere deel is de bokszaal, met een vaste en enkele mobiele boksringen, bokszakken en andere boksinfrastructuur. Hier zijn trouwens ook andere vechtsporten welkom, zoals kick- en Thaiboksen.”
De ruimtes sluiten aan op de bestaande sportinfrastructuur op de campus. Daardoor hoefde er niet geïnvesteerd te worden in parkeerplaatsen, douches, kleedkamers of een nieuwe balie – die worden gewoon met de andere sportwerkingen gedeeld. De Vlaamse Boksliga (VBL) investeerde mee in de zaal van CEMAS, omdat ze hier haar top- en jeugdteams zal laten trainen. Voor Ibrahim Emsallak, algemeen coördinator van de VBL, is dit een thuiskomen, want hij studeerde aan de VUB.
“Sport op zich doet niets, wel de manier waarop je sport gebruikt”
De Brusselse vechtsportwereld is blij met de nieuwe vechtsportzaal. Uit een studie van perspective.brussels en VGC Sport bleek dat Brussel meer dan 250 vechtsportclubs telt. De grote meerderheid moet gebruik maken van turnzaaltjes van scholen of een kelderruimte en beschikt dus niet over aangepaste infrastructuur voor vechtsportbeoefening.
Marc Theeboom: “Voor de komst van de zaal van CEMAS maakten al een tiental verenigingen gebruik van de VUB-sportinfrastructuur. Die clubs krijgen als eersten de kans om naar de nieuwe zaal over te stappen. Ook andere clubs mogen een aanvraag doen. Net zoals onze andere sportinfrastructuur staat de zaal van CEMAS natuurlijk ook open voor studenten en medewerkers van de universiteit.”
De vechtsportzaal van CEMAS is dus deels een antwoord op het tekort aan kwaliteitsvolle vechtsportinfrastructuur in Brussel. Maar de ambitie is veel breder dan dat. Zo kunnen de verenigingen rekenen op de kennis van CEMAS-experts om op een wetenschappelijke manier vooruitgang te boeken op het vlak van trainingsmethodes, mentale voorbereiding, voeding… Daarnaast ligt de academische focus sterk op de rol van vechtsport als een katalysator voor persoonlijke en sociale ontwikkeling. Wetenschap op het snijvlak van sport en maatschappij is de rode draad in het werk van Marc Theeboom. Zo deed hij als beginnende assistent al onderzoek naar de mogelijkheden die sport kan bieden aan jongeren in een kwetsbare positie.
Marc Theeboom: “Veel Brusselse jongeren voelen zich aangetrokken tot vechtsporten, in het bijzonder de hardere varianten. Een groeiend aantal organisaties zetten die vechtsporten actief in als een middel om maatschappelijke doelstellingen na te streven: persoonlijke en sociale ontwikkeling, identiteitsvorming, aansluiting bij onderwijs en arbeidsmarkt,… Sport wordt zelfs ingezet in de strijd tegen radicalisering. Zoals de mensen soms zeggen: sport houdt jongeren van de straat.”
“In vechtsport word je geconfronteerd met uitdagingen en obstakels”
Dat laatste kan kloppen, maar dat gaat niet vanzelf, wil Marc Theeboom alle betrokkenen op het hart drukken. “Dat is een wijdverspreid misverstand, waar veel organisaties en trainers zelf in geloven. Jongeren inwijden in een vechtsport betekent niet dat al die voordelen zomaar automatisch opduiken. Mocht dat het geval zijn, dan hadden we bij jonge sporters nooit problemen met spijbelen, racisme, homofobie of ander problematisch gedrag. Sport op zich doet niets; het is de manier waarop je de sport gebruikt die een verschil kan maken.”
De onderzoeksgroep Sport & Society doet al jaren onderzoek naar de sociale meerwaarde van sport en hoe je die best kunt realiseren. Die kennis en ervaring willen de onderzoekers graag meegeven aan trainers, coaches en organisatieverantwoordelijken.
Marc Theeboom: “Het volstaat niet dat je de jongeren diets maakt dat ze op tijd moet komen en gedisciplineerd moeten zijn tijdens trainingen. Dat moet elke sportcoach doen. De uitdaging is om de sportcontext zodanig te kneden, dat er bij die jongeren een soort aha-ervaring optreedt. Dat ze, als ze binnen hun sport een obstakel overwinnen, beseffen dat ze die ervaring kunnen meenemen naar de wereld buiten de sportzaal. We noemen dat een ervaringsgerichte leercontext. Je wordt in je sport geconfronteerd met uitdagingen, problemen, angsten,… Hoe reageer je daarop? Hoe leer je je emoties reguleren, prioriteiten leggen, respectvol omgaan met andere mensen? Kom je op school of op straat gelijkaardige situaties tegen? En kan je je ervaring uit de sport daar dan ook gebruiken? Sport is eigenlijk het instrument dat je gebruikt om dit soort vaardigheden te ontwikkelen.”
Trainers weten hoe ze sporttechnische kennis moeten overbrengen, maar dat wil niet zeggen dat ze per definitie ook de rol van therapeut, psycholoog of educator kunnen spelen. Die finesse zullen ze kunnen meekrijgen bij CEMAS.
Marc Theeboom: “Vorig jaar hebben we rond dit thema een Europees project gecoördineerd. In het kader daarvan ontwikkelden we Coach Plus, een MOOC (Massive Open Online Course). Dat soort van vormingen gaan we bij CEMAS verder uitwerken. Trainers kunnen dan leren hoe zo’n ervaringsgericht leerproces in elkaar zit, welke activiteiten ze daarvoor kunnen gebruiken en hoe ze reflectiemomenten kunnen inbouwen. Dat zijn allemaal dingen die in de reguliere trainersopleidingen niet aan bod komen. Daarom noemen we CEMAS niet zomaar een vechtsportcentrum, maar een expertisecentrum voor vechtsporten.”
Binnenkijken in het labo van VUB-wetenschappers?
Kom op 23 september 2025 naar de academische opening en ontdek de vernieuwde VUB-labo's
Op 23 september opent de VUB niet alleen het nieuwe academiejaar maar ook de deuren van haar labo’s. Ontdek live aan welke technologische innovaties en wetenschappelijke uitvindingen VUB-wetenschappers werken en binnenkort ‘hot news’ zijn in de media.