De huurdiscriminatie van Marokkaans-Belgische kandidaat-huurders verdubbelde bijna sinds de lockdown van 20% naar 36%
Prof. Pieter-Paul Verhaeghe en Abel Ghekiere van de vakgroep Sociologie van de Vrije Universiteit Brussel onderzochten de impact van de eerste coronagolf op het voorkomen van etnische discriminatie op de huurwoningmarkt. Ze vergeleken hierbij het niveau van discriminatie vóór de uitbraak van de coronapandemie in ons land met het niveau vlak na de lockdown. Uit de resultaten blijkt dat de eerste coronagolf zorgde voor minder uitnodigingskansen voor alle Belgen, maar vooral voor deze met een Marokkaanse naam. Het resultaat is meer discriminatie van Marokkaanse-Belgen, maar tegelijk ook minder discriminatie van Congolese-Belgen op de huurwoningmarkt.
De onderzoekers voerden tussen oktober 2019 en maart 2020 (de periode vóór corona) een eerste reeks van 482 praktijktesten uit bij makelaars op de huurwoningmarkt. Ze reageerden hierbij op bestaande Immoweb advertenties met telkens twee fictieve kandidaat-huurders: de testpersoon had een Marokkaans of Congolees klinkende naam en de controlepersoon een Belgisch klinkende naam. Beide kandidaten waren voor de rest identiek op alle relevante kenmerken. Nadien gingen ze na in welke mate de kandidaten werden uitgenodigd om de huurwoning te bezichtigen. Uit deze testen bleek dat Marokkaanse-Belgen in 20% van de gevallen werden gediscrimineerd door vastgoedmakelaars en Congolese-Belgen in 17% van de gevallen.
Halverwege maart 2020 begonnen de COVID-19-besmettingen fors te stijgen en legde de overheid een lockdown op. Hierdoor waren fysieke plaatsbezoeken niet langer mogelijk tot maandag 16 mei 2020. Tijdens deze lockdown bleef het aanbod van huurwoningen wel gradueel stijgen. Er bleven nieuwe huuradvertenties op de immowebsites geplaatst worden. De vraag naar huurwoningen kelderde evenwel tijdens de eerste weken van de lockdown, maar herstelde zich echter snel tot een hoger niveau halverwege mei in vergelijking met voor de lockdown. De mensen stelden hun zoektocht naar een huurwoning tijdelijk uit, wat voor meer kandidaat-huurders zorgde op termijn. “Deze combinatie van een gradueel stijgend aanbod van huurwoningen tijdens de lockdown enerzijds en de grotere vraag naar huurwoningen door het tijdelijke opschorten van de zoektocht anderzijds zorgde voor fors meer werk voor vastgoedmakelaars in de periode na lockdown”, vat Prof. Verhaeghe samen, “En dit had helaas ook nefaste gevolgen voor kandidaat-huurders.”
Om de impact van de lockdown op de huurmarkt na te gaan, organiseerden Pieter-Paul Verhaeghe en Abel Ghekiere een tweede reeks van 440 praktijktesten tussen 16 mei en 30 juni 2020 (de periode vlak na de lockdown). Uit die testen bleek dat de uitnodigingskansen voor quasi alle kandidaten sterk waren gedaald. “Makelaars waren veel selectiever in hun uitnodigingen”, verduidelijkt Abel Ghekiere, “Dit kan komen door de toegenomen werkdruk, de vrees voor besmetting of de beperkte mogelijkheid om huisbezoeken te organiseren.” Hoewel de uitnodigingskansen van kandidaten met een Belgische naam met een kwart daalden, zakten ook deze van kandidaten met een Marokkaanse naam, met meer etnische discriminatie tot gevolg. De huurdiscriminatie van Marokkaanse-Belgen verdubbelde bijna van 20% naar 36%.
Opmerkelijk genoeg daalde de uitnodigingskansen van Congolese-Belgen niet. Zij bleven even weinig uitgenodigd worden voor een plaatsbezoek als voor de lockdown. Doordat de uitnodigingskansen van kandidaten met een Belgische naam daalden en deze van kandidaten met een Congolese naam stabiel bleven, daalde de discriminatiegraad van deze minderheidsgroep van 17% naar 6%.
“We zien met andere woorden dat voornamelijk de Marokkaanse-Belgen de dupe waren van de lockdown op de huurmarkt,” stellen Verhaeghe en Ghekiere, “We vermoeden dat dit komt omdat vooral deze gemeenschap vaak in de media werd gestigmatiseerd met betrekking tot een hoog percentage coronabesmettingen en het niet naleven van de coronamaatregelen.”
“De coronacrisis zet veel ongelijkheden in ons land op scherp en discriminatie is hier helaas geen uitzondering op,” aldus Pieter-Paul Verhaeghe, “De private huurwoningmarkt staat al lange tijd onder druk en de coronacrisis heeft de bestaande pijnpunten uitgediept.”
Deze studie werd recent gepubliceerd in het sociologische internationale tijdschrift European Societies.