Het rectoraatsgebouw van binnenuit bekeken

De Sigaar, de M, het rectoraat, of gewoonweg het Braemgebouw is een van de architecturale pareltjes van de VUB. Hét symbool van onze universiteit. Hier huizen verschillende VUB-administraties en natuurlijk ook de rector zelf. Het gebouw krijgt volgend academiejaar een renovatie. Het is niet de natuurlijke habitat van de studenten, dus tijd om zelf eens een kijkje te nemen.



Renaat Braem ontwierp en bouwde in de jaren ‘70 het ellipsvormige gebouw. De Antwerpse modernistische architect en urbanist had toen al een hele lijst van ontwerpen op zijn palmares staan en het rectoraatsgebouw van de VUB zou zijn laatste werk zijn. Maar makkelijk was de opdracht niet. De splinternieuwe universiteit, die in 1969 was afgesplitst van de ULB, had geen geld op overschot en daardoor moest Braem de oorspronkelijke uitgebreide plannen telkens intomen. Zo moest de vijver, die nu achter het rectoraat ligt, eigenlijk rond het gebouw komen. Het bouwwerk moest normaal als een eiland op het water zweven. Ook is de constructie uiteindelijk twee meter verlaagd en is het beton uit de bouwplannen veranderd in beige baksteen.



Ondanks de vele besparingen op de visionaire plannen van Braem is het complex toch afgeraakt. De architect wou van het gebouw zelf een symbool maken door er verschillende symbolen in te verwerken die refereren naar de waarden en ideologie van de VUB zelf. Het is dan ook geen toeval dat de Sigaar de omtrek van een ellips heeft. De vorm symboliseert ‘de zoektocht naar de ultieme waarheid’, die volgens Braem de morele taak was van een universiteit. De ellipsvorm vind je op verschillende plaatsen terug in het complex, zoals de inkomhal en de trappenhal. Voor je het rectoraat binnengaat, moet je ook eens naar de luifel kijken. De vorm van de luifel staat in schril contrast met het strakke uitzicht van het gebouw zelf. Het is een kunstwerk op zich. Onderaan de luifel vind je ook verschillende symbolen die de waarden van de universiteit uitbeelden. Zo vind je de fakkel voor de vrijzinnigheid, de passer voor de vrijmetselarij, de zon voor de verlichting en de bomen voor de jaarlijkse vernieuwing van studenten en kennis. Ook het schild van de VUB, weliswaar door een foutje in spiegelbeeld, staat erop afgebeeld. 



Als je je verder doorheen het gebouw waagt, merk je de verschillende muurschilderingen op. De schilderingen vertellen een verhaal van evolutie van de mens en de planeet, waarbij men op het gelijkvloers begint met de afbeelding van energie, de basis van alles. Op het eerste verdiep wordt de oorsprong van het leven uitgebeeld, waarbij cellen zich delen en zich ontwikkelen. Een verdieping hoger vind je de eerste dieren en plantengroei. Op de derde verdieping komt de eerste mens tevoorschijn, als resultaat van een langdurige evolutie. Op de vierde verdieping komt de strijd van de mens naar voren. Hier zijn de muurschilderingen niet helemaal afgeraakt door de leeftijd van Braem zelf. Hij heeft toen ook hulp gekregen van een Mexicaans muralist. Op het 5e en laatste verdiep, waar Braem zijn schilderingen begon, wordt het laatste stadium van de evolutie uitgebeeld: de vrije mens in een vrij denkende, creatieve omgeving. De rector heeft op dit verdiep haar kantoor en tegenover haar bureau is er een grote grijze uil geschilderd, die de ultieme wijsheid symboliseert. (Lees verder onder de foto)