In haar half verbouwde, half vervallen huurappartementje in Mechelen, vlak naast de sporen van het Nekkerspoelstation, kijkt Sulafa Abuldghani (22) met gemende gevoelens uit naar de start van het nieuwe academiejaar. Blij dat ze eindelijk aan haar studies farmaceutische wetenschappen kan beginnen, bang om wat haar te wachten staat. “Onlangs kreeg ik een cursus wiskunde te zien. Ik herkende het wel, maar ik had geen idee hoe ik de oefeningen moest oplossen. Daarom heb ik me deze zomer ingeschreven voor een opfrissingscursus chemie en wiskunde.”
In Sulafa's prille gezinnetje staat alles in het teken van een universitair diploma. Terwijl haar man uit werken gaat, legt zij zich toe op een opleiding. In een sneltreintempo leerde ze eerst Nederlands. “Daar ben ik onmiddellijk mee begonnen na mijn erkenning als vluchteling. Ik wilde zo snel mogelijk beginnen te studeren, maar dat zou me niet lukken als ik een van de landstalen niet onder de knie had. In Syrië heb ik een beetje Frans gehad op school, maar in België raadde iedereen me aan om voor het Nederlandstalig onderwijs te kiezen – dat zou beter zijn.”
Na een beginnerscursus Nederlands schreef Sulafa zich in aan het Instituut voor Levende Talen van de Leuvense universiteit, dat verschillende niveau's aanbiedt, waaronder academisch Nederlands voor hoogopgeleiden. En het moet gezegd: na amper een jaar in België kan Sulafa zich perfect verstaanbaar maken. “Mijn geschreven Nederlands is zelfs nog beter”, zegt ze – wat achteraf ook zal blijken uit enkele sms'jes, zonder één enkele taalfout.
Ondertussen blijft Sulafa oefenen: zelfs op de kleerkast in haar slaapkamer hangen gele plakbriefjes met synoniemen en omschrijvingen van geijkte Nederlandstalige uitdrukkingen.
Verloren jaren
Parijs was het doel toen Sulafa en haar man vorig jaar uit Syrië vluchtten. “Met ons Syrisch paspoort konden we niet rechtstreeks naar Europa gaan. We zijn ingescheept op een vlucht naar Brazilië, om van daaruit met een Turks paspoort naar de Dominicaanse republiek te reizen. Met een groepje jonge mensen deden we ons voor als toeristen: in Brazilië zijn we een week gebleven, op de Dominicaanse republiek zaten we twee weken op hotel. In april 2015 zijn we op een vlucht naar Parijs gestapt via Brussel. Toen de Belgische douane ons tegenhield en meenam voor ondervraging, ben ik tranen uitgebarsten. Het enige wat ik eruit kreeg, is dat ik in Europa wilden komen studeren.”
In Syrië was dat niet meer mogelijk: net toen Sulafa in 2011 haar middelbare schooldiploma had gehaald, braken de eerste onlusten uit. “Ik wilde farmacie gaan studeren in Aleppo, maar daarvoor waren mijn punten niet hoog genoeg. Aan de studies industrieel ingenieur mocht ik wel beginnen.” Drie opeenvolgende academiejaren schreef Sulafa zich in voor de universiteit, maar de lessen zijn nooit meer begonnen. “De situatie in Aleppo verslechterde voortdurend. Eigenlijk heb ik vier jaren van mijn leven verloren.”
Sulafa verhuisde met haar familie van Damascus naar Al-Malikiyah in het Koerdische noorden van Syrië. Even was er sprake van dat ze naar een universiteit in Irak of Turkije zou gaan, maar nadat IS de macht greep, bleef van dat plan niet veel over. Sulafa trouwde, en samen met haar schoonfamilie legden haar ouders een aanzienlijke som geld op tafel, zodat het jonge koppel naar Europa kon vluchten. Later volgden haar jongere zus en broer, die inmiddels ook allebei in België verblijven. Eén zus bleef achter bij haar ouders in Syrië. “Mijn jongere zus woont nu bij een Turkse familie in Bonheiden. Mijn broer, die minderjarig is, zit op internaat in Dendermonde. Tijdens de weekends en de vakanties woont hij bij mij.”
“Een favoriet hebben we niet. Wij supporteren voor ons nieuwe land.”
De wil om te studeren zit trouwens in de familie: ook Sulafa's zus schreef zich intussen in voor de universiteit – zij start in september in Leuven, nota bene ook in het eerste jaar farmacie. “Aanvankelijk was het de bedoeling dat ik ook naar Leuven zou gaan, maar via mijn sociaal assistent hoorde ik van een Syrische professor aan de VUB, Mohammed Salman. Hij vertelde me over het vluchtelingenprogramma, dat extra hulp en ondersteuning biedt aan buitenlandse studenten die als vluchteling erkend zijn. Dat is beter voor mij: dat ik zo snel Nederlands heb geleerd, wil niet zeggen dat ik ook succesvol zal zijn in mijn verdere studies.”
De eerste ervaringen van Sulafa met haar nieuwe universiteit zijn alvast positief. “De VUB is mooi gelegen in Brussel. En een stuk rustiger dan hier”, grinnikt Sulafa, terwijl een voorbijdenderende goederentrein het gesprek even overstemt. “De proffen gaan er ook losser om met de studenten dan in Leuven – toen ik de weg vroeg naar het bureau van de Syrische professor, deden mensen moeite om mij te helpen.”
Leven als vluchteling in België is niet gemakkelijk, zegt Sulafa. “Ik ben bang en triest. Ik mis mijn familie, mijn vrienden, mijn leven in Syrië. Een tijdje geleden was ik zelfs depressief – nadat mijn man begon te werken, verdiende hij minder dan het bestaansminimum dat we van het OCMW kregen. Wij hebben alles verloren, maar ik zie mijn studie als een kans om eindelijk met mijn toekomst te beginnen.”
Over hoe die toekomst eruit zal zien, wil Sulafa niet te veel nadenken. “Ik zie mezelf op korte termijn niet teruggaan naar Syrië. Het leven daar is onmogelijk geworden. De oorlog blijft duren, alles is politiek geworden.” Misschien ooit zelf een apotheek starten, samen met haar zus? “Wie weet”, glimlacht ze, terwijl ze gewillig met een petje in de Belgische driekleur poseert. Sulafa en haar man zijn vurige supporters van de Rode Duivels. “Een favoriet hebben we niet. Wij supporteren voor ons nieuwe land.
Lees hier onze andere verhalen over student-vluchtelingen:
“Bon voyage, Antoine”
het verhaal van Antoine Bakhash
http://www.vubtoday.be/nl/content/%E2%80%9Cbon-voyage-antoine%E2%80%9D
“The first enemy of any dictatorship is knowledge”
The story of Basel Addoum
http://www.vubtoday.be/nl/content/%E2%80%9C-first-enemy-any-dictatorship-knowledge%E2%80%9D
The story of Yazan Rajab
“I have learned how important it is to never give up hope”
http://www.vubtoday.be/en/content/story-yazan-rajab
Engineering Hope
Modar Saad’s story
http://www.vubtoday.be/nl/content/engineering-hope