Jaarlijks krijgen in België bijna 69.000 mensen het nieuws dat ze kanker hebben. Daarvan zijn er ruim 26.500 tussen de 15 en 64 jaar, die dus nog volop in het werkzame leven zitten. Voor al die mensen betekent dat hun bestaan volledig op zijn kop komt te staan: eerst de aankondiging dat ze een vaak levensbedreigende ziekte hebben, dan de start van de behandeling, dan het herstel, de terugkeer naar huis, en dan weer een plek in de maatschappij opnemen, door bijvoorbeeld weer te gaan werken. Allemaal kantelpunten waarbij kankerpatiënten iemand kunnen gebruiken om hen door deze zwarte tijden te leiden.

Wat houdt de leerstoel in?

“De leerstoel heeft twee vraagstellingen: enerzijds tracht de leerstoel het concept ‘coaching’ af te bakenen en anderzijds wil de leerstoel bepalen wat de meerwaarde kan zijn van coaching tijdens en na kanker.”

“De term ‘coach’ of ‘coaching’ heeft geen éénduidige definitie; het wordt gebruikt voor van alles en nog wat. In de bestaande literatuur is het moeilijk te bepalen of het hier gaat om een discipline of om een methode c.q. techniek. Daarom is het ook moeilijk om scherp te stellen wat de meerwaarde kan zijn en waar die meerwaarde in het kankertraject dan best tot zijn recht komt. Is het een discipline, dan wordt het een vak apart. Is het een methode, dan is het kwestie om deze methode goed aan te leren aan iedereen die een rol speelt in het kankertraject.”

Op welke momenten kunnen die coachingstechnieken worden toegepast?

“Bij elke transitieperiode: op het moment van de diagnose, behandeling, herstel, re-integratie. Dat is toch heel mooi. Coaching kan de patiënt een ankerpunt aanbieden tijdens het hele traject. Ook tijdens de werkhervatting.”

Wat doe je als leerstoelhouder?

“Ik ben de academische coördinator en geef richting aan de leerstoel: Wat zijn de doelstellingen en hoe pakken we het aan? Ik maak ook de vertaalslag naar onze financiers: de Candras Foundation en Stichting tegen Kanker. Candras wil de bekendheid vergroten van care-initiatieven die overal in België aangeboden worden in ondersteuningshuizen. Stichting tegen Kanker spant zich in om meer financiën te krijgen voor kankeronderzoek.”

Hoe gaat het onderzoek bij de leerstoel in zijn werk?

“We hebben één onderzoeker, Pierre Gérain, die het onderzoek uitvoert samen met mij. Er zijn twee luiken aan het onderzoek. Ten eerste grasduinen in de beschikbare wetenschappelijke literatuur om te komen tot een afbakening van het concept ‘coaching’. En ten tweede een participatieve methode om te komen tot de identificatie van de meerwaarde van coaching tijdens en na kanker.”

Hoeveel behoefte is er aan coaching bij patiënten?

“Het is duidelijk dat kanker de leefwereld van menig patiënt op z’n kop zet. Deze impact verschilt van patiënt tot patiënt en zelfs over de tijd voor een bepaalde patiënt. De patiënten ervaren bijvoorbeeld dit gemis: een luisterend oor, een perspectief, de behandeling vertalen naar hun eigen behoefte. Wat betekent de ziekte voor mij? Hoe kan ik mijn leven zo goed en zo kwalitatief mogelijk verderzetten tijdens en na kanker. Daarom kijken we ook naar de methodische aanpak om gedurende het hele traject een vast ankerpunt te hebben.”

“De patiënten zijn op zoek naar warmte en geborgenheid. Ze maken daarnaast ook deel uit van een netwerk van familie, vrienden, collega’s; ook dit netwerk heeft steun nodig. De hulpvraag verschilt ook per mens. De een heeft het meer nodig dan de ander. Bij de een gaat het over zelfmanagement, bijvoorbeeld hoe kan ik toch bewegen, terwijl ik pijn heb. Bij de ander gaat het over identiteit. Hoe moet ik me zelf weer uitvinden om op de werkvloer te functioneren? Coaching zou daarom ook flexibel moeten kunnen zijn.”

Zijn er coaches nodig om het zorgsysteem te begrijpen?

Ons zorgsysteem is complex. En wanneer je geconfronteerd wordt met kanker, is het moeilijk om zo’n complex systeem te begrijpen, laat staan je weg hierin te vinden. We verwachten hier nog teveel dat de patiënt zich aanpast. Als gevolg ervaren patiënten niet alleen stress door de confrontatie met kanker of de lichamelijke klachten ten gevolge van de behandeling, maar ook stress door het systeem dat niet altijd geënt is op de behoefte van de patiënt. Vanuit deze optiek is het interessant te kijken naar een concept als coaching. Coaching kan een manier zijn om de patiënt te ontlasten wanneer nodig en gevraagd.”

Wanneer mogen we resultaten verwachten?

We verwachten de uitkomsten klaar te hebben aan het einde van dit academiejaar, in september 2023.

Over de Leerstoel Coaching bij Kanker vindt u meer informatie op deze website.  Wat de Candras Foundation doet, vindt u hier. En de werking van Stichting tegen Kanker wordt hier uitgelegd.

 

Vrije Universiteit Brussel en UZ Brussel in strijd tegen kanker

Zaterdag 4 februari is het Wereldkankerdag, de dag waarop wereldwijd wordt stilgestaan bij de impact van kanker. Als Urban Engaged University zet de Vrije Universiteit Brussel zich in voor de strijd tegen kanker door middel van onderwijs en wetenschappelijk onderzoek. Het UZ Brussel, het universitair ziekenhuis van de VUB en verbonden aan de faculteit Geneeskunde en Farmacie, is een belangrijke partner in zorg, onderwijs en onderzoek. 

Door kennis en experten rond kanker te bundelen, willen beide instellingen bijdragen tot een betere maatschappelijke bewustwording rond kanker en kankeronderzoek. Want meer awareness is nodig ter preventie en genezing van kanker én het komt ook de zoektocht naar kankerremedies en het welzijn van kankerpatiënten ten goede.