Dat is de conclusie van een nieuwe internationale studie, gepubliceerd in Frontiers in Science, waarin vijf veelbesproken geo-engineeringconcepten voor de poolgebieden zijn beoordeeld.
De Arctische regio warmt veel sneller op dan de rest van de planeet en Antarctica verliest in toenemende mate ijs. Het smelten van zee-ijs, gletsjers en ijsplaten verstoort kwetsbare ecosystemen en gemeenschappen, en draagt bij aan de wereldwijde zeespiegelstijging. Wetenschappers benadrukken dat de meest effectieve manier om verdere schade te voorkomen is het terugdringen van broeikasgasuitstoot, in lijn met de doelstelling van het Akkoord van Parijs om de opwarming onder 1,5 °C te houden en met Europa’s ambitie om klimaatneutraliteit te bereiken tegen 2050.
Geo-engineering wordt vaak voorgesteld als uitstelstrategie, maar de nieuwe studie concludeert dat geen van de onderzochte ideeën haalbaar is. Zo kan het sproeien van deeltjes in de atmosfeer om zonlicht te weerkaatsen de ozonlaag aantasten en wereldwijde weersystemen verstoren. Onderwater “zeegordijnen” zouden oceaanstromingen blokkeren, maar ook leefgebieden en migratieroutes van walvissen, zeehonden en zeevogels ontwrichten. Pogingen om ijs te verdikken met zeewaterpompen of te “verbleken” met reflecterende korrels zijn onbewezen en riskant. Het wegpompen van smeltwater onder gletsjers kan verborgen ecosystemen beschadigen, terwijl het bemesten van de oceaan met ijzer voedselketens en visserijen kan verstoren.
Een voorbeeld van voorgestelde geoengineering toepassingen in poolgebieden is stratosferische aërosolinjecties (SAI). Het toepassen van SAI in de poolregio’s is niet het hele jaar door mogelijk, vanwege de winterse duisternis. Bovendien kan SAI ongewenste en onbedoelde effecten hebben op regionale klimaten, ook over nationale grenzen heen. De lichtblauwe arcering toont de periode waarin SAI in het Noordpoolgebied effectief zou kunnen zijn. De icoontjes (rechtsonder) geven aan dat deze optie is voorgesteld voor Antarctica en het noordpoolgebied.
De onderzoekers waarschuwen bovendien dat dergelijke projecten tientallen miljarden dollars zouden kosten, technisch vrijwel onuitvoerbaar zijn in de barre poolomgeving en de aandacht van regeringen kunnen afleiden van emissiereductie. Ook de mondiale governance van zulke ingrepen zou uiterst complex zijn in de huidige geopolitieke context. “Het midden van de eeuw nadert, maar onze tijd, middelen en expertise worden verdeeld tussen bewezen klimaatmaatregelen en speculatieve geo-engineeringprojecten,” zegt hoofdonderzoeker professor Martin Siegert (University of Exeter). Dr. Heidi Sevestre (Arctic Monitoring and Assessment Programme Secretariat) voegt toe dat onbewezen experimenten geen vervanging mogen zijn voor onmiddellijke klimaatactie.
Marie Cavitte, klimaatwetenschapper aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB) en mede-auteur van de studie, benadrukt de risico’s voor de poolgebieden: “Werken in Antarctica heeft me geleerd hoe delicaat en onderling verbonden deze systemen zijn. Elke grootschalige technische ingreep in zo’n vijandige omgeving kan onbedoelde gevolgen hebben voor ecosystemen, inheemse gemeenschappen, en slaagt mogelijk niet in het behoud van het ijs zelf. De veiligste en meest effectieve optie blijft snelle decarbonisatie. Geen van de onderzochte geo-engineeringconcepten pakt bijvoorbeeld oceaanverzuring aan, die zal blijven toenemen zolang de CO₂-uitstoot stijgt – ook als we kunstmatig de ‘thermostaat’ van de planeet verlagen. Het is veel efficiënter, ook economisch, om sterke beleidsmaatregelen te nemen om emissies te verminderen, dan te speculeren op wonderlijke technologische oplossingen.”
De studie concludeert dat geo-engineering valse hoop biedt, terwijl emissiereductie bewezen resultaat oplevert. Als de wereld netto-nul uitstoot bereikt, verwachten wetenschappers dat de mondiale temperatuur binnen ongeveer 20 jaar stabiliseert. Dat zou de poolgebieden – en de planeet – een reële kans op herstel geven.
Referentie Siegert, M., Sevestre, H., Cavitte, M., et al. (2025). Safeguarding the polar regions from dangerous geoengineering: a critical assessment of proposed concepts and future prospects. Frontiers in Science. https://www.frontiersin.org/journals/science/articles/10.3389/fsci.2025.1527393/full