Wetenschappers van de Vrije Universiteit Brussel staan klaar met oplossingen voor het klimaat. Je leest er alles over op www.vub.be/klimaat.
Groene daken zijn een ideaal middel om de opwarming in de steden op te vangen. Een gecoördineerde aanpak dringt zich op.
De hittegolf van deze zomer drukt ons met de neus op de feiten. Klimaatverandering is niet langer een overstroming of een verzengende droogte aan de andere kant van de wereld.
Met name grote steden, zoals Antwerpen en Brussel, krijgen het bij extreme omstandigheden zwaar te verduren. Op warme zomerdagen stijgt het kwik er al ruim 2 graden Celsius hoger dan op het platteland. Bij extreme hitte kan het verschil oplopen tot ruim 5 graden, met gezondheidsrisico’s voor ouderen en jonge kinderen en loeiende airconditioners in kantoren tot gevolg.
De andere kant van de medaille zijn periodes van extreme neerslag, zoals tropische stortbuien, die in aantal en hevigheid verder zullen toenemen en waarop de huidige afvoersystemen in onze steden vaak niet zijn berekend.
Hoewel in het klimaatbeleid veel aandacht uitgaat naar verduurzaming, mag de aanpassing aan extreem weer niet achterwege blijven. Klimaatverandering gebeurt hier en nu. Zonnestroom en windenergie kunnen de gevolgen van extreem weer waarmee België zal worden geconfronteerd, en stedelijk België in het bijzonder, niet wegnemen.
Wat kunnen steden doen om zich beter te wapenen tegen extreem weer? In het soort hitte van de afgelopen weken zijn groendaken, oftewel daken met begroeiing, een interessante optie in de ruimtelijke planning. Groendaken hebben bewezen enkele gevolgen van klimaatverandering op te vangen. Onderzoek bij duurzame kantoren leert dat de verkoelende werking van groene daken de energierekening met 6 procent kan verlagen. Ook de temperatuur buiten vaart er wel bij: elke toename van stadsgroen met 20 procent duwt de piektemperatuur op hete dagen met een graad naar beneden.
Voorts zijn groene daken goud waard bij de afvoer van extreme neerslag. Een goede beplanting kan liefst 70 procent van het neerdalende water opnemen, terwijl de rest via opslag op het dak kan worden opgevangen. Dat scheelt overlast, maar ook geld: elke kubieke meter regenwater die de stad niet hoeft af te voeren, spaart bijna een halve euro uit.
Als bonus zijn groene daken in combinatie met zonnepanelen ook goed voor de groenestroomopbrengst. In tegenstelling tot wat je zou verwachten, neemt de efficiëntie van zonnesystemen af als het dak extreem heet wordt: elke extra graad boven 25 graden Celsius kost tot 1 procent aan stroomopbrengst. Groene daken worden echter niet warmer dan 35 graden, zelfs tijdens een hittegolf, zo-dat drastische dips in de stroomproductie worden voorkomen.
Hebben we al steden die koploper zijn op het gebied van groendaken? In België is Gent een van de beste voorbeelden. Groendaken worden er al meer dan 15 jaar gestimuleerd met subsidies. Het grootste dakpark van Vlaanderen ligt in Gent, en inmiddels is al 58.000 m2 aan Gentse daken ‘groen’ gemaakt. De subsidies horen bij de hoogste van het land: het maximaal toegekende bedrag in Gent bedraagt 50.000 euro per gebouw.
Het is veelbelovend dat voorlopers als Gent hun areaal aan groene daken fors willen uitbreiden. Tegelijk zijn initiatieven nog te vaak incidenteel en lokaal. Een aanpak op gewestelijk niveau, zowel via subsidies als via bouwvoorschriften, is hard nodig om groene daken het aandeel te geven dat ze verdienen.