Op 1 oktober 2025 ging aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB) het ambitieuze GRADΞD-project van start, onder leiding van Michaël Hinderdael. Het vierjarige onderzoeksproject, gesteund door het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek (FWO) via het Strategisch Basisonderzoek (SBO), krijgt een subsidie van maar liefst 2,8 miljoen euro. GRADΞD wil de mogelijkheden van 3D-printen verder uitbreiden door materialen slimmer te combineren binnen één onderdeel – met grote voordelen voor sectoren zoals luchtvaart, gezondheidszorg en duurzame mobiliteit.
3D-printen, ook wel additieve productie genoemd, maakt het mogelijk om objecten laag per laag op te bouwen uit digitale ontwerpen. Dat zorgt voor een enorme vrijheid in vormgeving, zonder de beperkingen van traditionele productiemethoden. Maar ondanks al die voordelen kampen ingenieurs met één grote beperking: het gebruik van één enkel materiaal per onderdeel. “Dat betekent vaak dat er compromissen moeten worden gesloten”, zegt Hinderdael. “Je kiest dan een materiaal dat goed genoeg is voor alle eisen samen, maar nooit optimaal voor elke specifieke plek in het onderdeel. Ons doel is om die beperking weg te nemen.”
Het GRADΞD-project zet in op een nieuwe technologie: Directed Energy Deposition (DED), een vorm van 3D-printen die toelaat om niet alleen de vorm, maar ook de samenstelling van materialen laag per laag te sturen. Zo ontstaan zogenaamde ‘functioneel gegradeerde materialen’, onderdelen waarbij het materiaal bijvoorbeeld aan de buitenkant hittebestendig is, en binnenin vooral sterk of licht. Het onderzoek wil het volledige productieproces van zulke onderdelen verfijnen en automatiseren. Daarvoor worden slimme simulaties en sensoren ingezet, zodat de juiste legeringen op de juiste plek terechtkomen, zonder fouten of zwakke zones.
Het project wordt gedragen door een academisch consortium met teams van zowel VUB (onderzoeksgroepen AVRG en B-PHOT) als KU Leuven (SeMPeR en SCALINT). Daarnaast is er ook een industrieel adviesorgaan betrokken, met Vlaamse bedrijven die het valorisatiepotentieel mee vormgeven. Nieuwe industriële partners zijn nog welkom om aan te sluiten. “Het project legt de basis voor nieuwe toepassingen in luchtvaart, medische implantaten en de automobielsector”, benadrukt Hinderdael. “Door materiaalkeuze en vormgeving samen te optimaliseren, kunnen we duurzamer produceren én betere prestaties leveren.”
De Vlaamse maakindustrie kan volgens Hinderdael sterk profiteren van de inzichten die GRADΞD zal opleveren. “We streven naar onderdelen die langer meegaan, minder grondstoffen vergen en minder vaak vervangen moeten worden. Dat is niet alleen goed voor het milieu, maar ook voor de competitiviteit van onze bedrijven.”
Het GRADΞD-project loopt tot eind september 2029. Voor wie meer wil weten of wil aansluiten als partner: contacteer projectcoördinator Michaël Hinderdael via michael.hinderdael@vub.be 02 629 28 07