Lucie Van Crombrugge

Waarom een eredoctoraat? 

In 2015 kreeg Lucie Van Crombrugge het eredoctoraat van de VUB.

De eer van het zelfbeslissingsrecht

Haar niet te temperen strijd voor het legaliseren van abortus, maakte haar de vrouw van de vrouwen. Een rechtvaardige stootkracht, die regelmatig in het oog van de storm keek. Omdat ze op de barricades sprong voor haar overtuiging dat elke vrouw het recht heeft op zelf beslissen. Haar respect voor ieders situatie was groot en haar betrokkenheid vrij van oordelen. Van Crombrugge verpersoonlijkte de waarden van de VUB ten voeten uit. Ze droeg haar doctoraat op aan haar medestanders, de anderen. Een gebaar dat de vrouw op haar mooist typeerde. 

Een kind kiest niet waar zijn wieg staat. Dat zegt de volksmond. Daar komt altijd een grond van waarheid uit.  Dat die wieg niet op de beste plaats zal belanden, weten sommige vrouwen heel zeker. Terwijl elk mens recht heeft om aan zijn leven te beginnen op een veilige en liefdevolle plek. Maar de realiteit overtreft soms de roze wolk. Dan zijn keuzes helaas hartverscheurend en met een intense droefheid doordrongen. 

Over haar carrière

De hand die de wieg beweegt, beweegt de wereld niet.

Dit thema van de vrouwendag in 1976 van het vrouwen overleg komitee (vok) is een inspiratiebron voor lucie.

De strijd voor abortus

Een kind kiest niet waar zijn wieg staat. Voor van crombrugge is de keuze voor een abortus even moreel verantwoord als de keuze voor een kind.

Ik beslis niet zomaar, maar ik beslis zelf.

Het was een strijd om een keuze te mogen maken, de keuze van een moeder om het leed dat haar kind zou toekomen, zelf te dragen.

1976: sloot zich aan bij feministische groepen: het vok en de dolle mina’s

1968: kollektief anticonceptie

1990: abortus wordt gelegaliseerd

Op de barricades klinkt het luider

1963. Lucie Van Crombrugge droomt van een carrière als journaliste. Maar die studierichting kan ze enkel in Antwerpen volgen en ze wil haar ouders niet vragen om die hap uit hun budget te nemen. Ze kiest voor geschiedenis aan de universiteit. 

Een jaar nadat ze is afgestudeerd, vertrekt ze met haar man voor twee jaar richting Congo. Het is 1968 dan. Hij gaat er zijn burgerdienst doen, terwijl zij langzaam maar zeker geïnspireerd geraakt door studentenbetogingen en de antiautoritaire opvoeding. Ze besluit om thuis te blijven voor de kinderen, want wie anders dan een moeder zelf voedt haar kroost het beste op?  

1976. In Ieper vindt de jaarlijkse vrouwendag van het Vrouwen Overleg Komitee (VOK) plaats. Het is het thema 'De Hand die de wieg beweegt, beweegt de wereld niet', dat Lucie aan het denken zet. Ze beseft dat het thuisblijven voor het nageslacht niet aan haar besteed is. Van Crombrugge gaat aan de slag bij het VOK en bij de socialistisch-feministische beweging de Dolle Mina’s. Ze groeit als feministische activiste en sluit zich ook aan bij het Abortuscomité. 

Het is september 1983 als het 'Kollektief Anticonceptie' – dat in Gent illegaal abortussen uitvoert – Van Crombrugge vraagt om er te komen werken en te praten met vrouwen die er hulp komen zoeken. Ze zegt volmondig ja. De maandelijkse vergaderingen, waar ook dokters aan deelnemen, kennen vurige discussies en significante meningsverschillen. Maar de illegaliteit en de gedrevenheid is de lijm tussen iedereen.  

Maar het gevaar lonkt regelmatig om de hoek. Op een dag valt de 'BOB' binnen en moet het centrum voor drie maanden de deuren sluiten. Van Crombrugge blijft continu strijden voor het recht op zelfbeschikking en op 3 april 1990, euforie alom, wordt de abortuswet ondertekend.  

Het mag nu, een zwangerschap kunstmatig beëindigen, maar enkel in noodsituaties en tot het einde van de twaalfde week. In een latere fase is het alleen toegestaan als de gezondheid van de moeder in gevaar is of het kind een ernstige afwijking vertoont. 

In het 'Kollektief Anticonceptie' beginnen de herstructureringen, met psychologen en seksuologen en meer, en in ’96 wordt Lucie er coördinator. Zij neemt de beslissingen, maar wel altijd in samenspraak met haar team.  

Ze voert nog altijd gesprekken met de vrouwen die in moeilijkheden zitten, op haar eigen activistische manier, maar focust meer en meer op politiek lobbywerk en vertegenwoordiging op internationale congressen. Abortus staat op dat ogenblik nog altijd in het strafrecht. Voor Van Crombrugge is de keuze voor een abortus even moreel verantwoord als de keuze voor een kind. Elke vrouw heeft autonoom beslissingsrecht. Geen énkele vrouw vraagt om een ongewenste zwangerschap en kiest lichtzinnig voor abortus.

Laattijdige abortussen liggen gevoelig. Voor de wereld, de moeders - die vaak op het randje van de zelfmoord staan -, maar ook voor Lucie zelf. Ze zijn uitzonderlijk, maar ze zijn er. Vrouwen worden doorverwezen naar Nederland en Spanje omdat daar abortussen in een later stadium wel kunnen. Van Crombrugge staat als een blok achter hen.  

Natuurlijk respecteert ze ook de emotionele en morele argumenten van tegenstanders. Veel tegenwind komt uit de hoek van de 'Pro-Vitabeweging', die op Europees vlak sterk aanwezig is. Maar Lucie verdedigt het recht van de vrouw om over haar eigen situatie te beslissen. Lucie zet blijvend in op de volledige legalisering van abortus. Maar geen enkele politieke partij wil of durft het item op de agenda zetten.  

Ondanks alles noemt Lucie haar ervaringen – hoe moeilijk ook – positief en is ze dankbaar voor de blik die ze in de ziel van zoveel vrouwen mag werpen. “Abortus is een zaak van het hart, niet van het verstand”, en daarmee citeert ze de vermoorde Amerikaan George Tiller, die laattijdige abortussen uitvoerde. 

In mei 2009 gaat Van Crombrugge met pensioen. Ze beseft dat de discussie rond abortus nooit zal ophouden, dat mensen wakker en alert moeten blijven. Ze begint haar memoires neer te pennen en hoopt er ooit iets mee te kunnen doen.  

Op 17 mei 2017 doet ze haar ogen, waarmee ze in zoveel gekwetste vrouwenharten mocht kijken, voor altijd dicht.