Human(art)istic biedt een gevarieerd en boeiend programma vol performances, films, getuigenissen en concerten. Info, programma en tickets op www.humanartistic.org/nl/humanartistic-festival-2019. Een initiatief van HuisvandeMens Brussel, in samenwerking met de Vrije Universiteit Brussel.
Kaulingfreks is niet aan haar proefstuk toe met Straatpolitiek, ook de titel van haar jongste boek. Voor haar doctoraat trok ze tien jaar geleden al naar de banlieues van Parijs. Ze onderzocht er hoe jongeren, en dan vooral jongeren met een migratieachtergrond, denken over ‘de politiek’. Het antwoord was duidelijk: “Shit.” Heel wat jongeren voelen zich niet vertegenwoordigd door het politieke establishment, dat vaak gezien wordt als een gesloten clubje witte mannen van middelbare leeftijd.
Dat betekent niet dat jongeren zich niet politiek engageren. Ze trekken misschien niet (of in België, schoorvoetend) naar de stembus, maar doen wel aan wat Kaulingfreks als straatpolitiek benoemt: “Niet alle burgers voelen zich vertegenwoordigd in de klassieke politieke structuren, en zoeken bijgevolg alternatieve wegen om hun politieke wensen en kritiek te uiten.”
Niet alle burgers voelen zich vertegenwoordigd in de klassieke politieke structuren, en zoeken bijgevolg alternatieve wegen om hun politieke wensen en kritiek te uiten.
Verzet als kiem voor verandering
Die alternatieven kunnen alle vormen van actie omvatten die de heersende structuren tegen de schenen willen schoppen. Het kan daarbij gaan om ‘onschuldige’ uitingen van onvrede, zoals opruiende muziek of rebelse kleren, maar ook om rellen en vandalisme. “De overheid staat vaak erg veraf van de leefwereld van jongeren, en wordt zo een geliefd doelwit. Herrie schoppen lijkt soms de enige manier te zijn om gehoord te worden.”
Een veelvoorkomende kritiek van zulke uitdrukkingsvormen is dat ze uiteindelijk niet tot concrete veranderingen leiden. Daarmee is Kaulingfreks het niet eens: “Je moet straatpolitiek niet beoordelen op het resultaat of op de oplossingen die eruit voortkomen, maar op wat het aan het licht brengt. Een streven naar emancipatie moet soms beginnen met politieke ontregeling.”
In sommige gevallen kan straatpolitiek ook net wél leiden tot meer engagement in de democratische structuren. Denk bijvoorbeeld aan de grassroots-beweging March for our Lives in de VS, waarbij jongeren actie voeren tegen onverantwoordelijke wapenwetten, en tegelijk oproepen om massaal te gaan stemmen. Maar niet-traditionele vormen van politiek zijn daarom niet minder waardevol.
Je moet straatpolitiek niet beoordelen op het resultaat of op de oplossingen die eruit voortkomen, maar op wat het aan het licht brengt. Een streven naar emancipatie moet soms beginnen met politieke ontregeling.
Hiphop als rode vlag
Een in het oog springende vorm van straatpolitiek is street art, zoals graffiti en stickers plakken, maar bij uitbreiding gelden ook andere stedelijke kunsten als straatpolitiek. “Sommige dingen gebeuren letterlijk op straat – activisme, vluchtelingen die huizen kraken – maar je kan de straat ook zien als openbare plek waar je je visie met anderen kan delen, zoals het internet. Youtube is een virtuele straat.”
Kaulingfreks heeft in die context een bijzondere interesse in hiphop als uiting van politieke ontevredenheid. “Ondanks het feit dat rappers vaak worden weggezet als asociaal en normloos, biedt hun muzikale cultuur net een podium voor jonge mensen om zich te uiten. De hiphopcultuur draagt een belangrijk maatschappijkritisch element in zich, en omdat deze hiphopcultuur van onderuit groeide, omvat ze een zekere authenticiteit.”
Op Human(art)istic Festival 2019 gaat Kaulingfreks dan ook de samenwerking aan met hiphop-collectief Souterrain om haar filosofische perspectieven stevig te wortelen in het Brussel van vandaag. Verwacht je aan een multimediale belevenis, waarbij de stedelijke kunstenaars de dialoog aangaan met Kaulingfreks’ analyse van hun dagelijks brood. Ook La Belle Hip Hop, een volledig vrouwelijk hiphop-collectief, zal van de partij zijn.