AI evolueert 'stoemelings', naar AGI. Die G staat voor general en maakt een wereld van verschil, voorspelt professor Vincent Ginis. "De impact op de arbeidsmarkt en de samenleving wordt diepgaand en alomvattend. Fluiten in het donker heeft geen zin. We moeten ons voorbereiden op wat gaat komen."

Creatieve destructie is geen nieuw fenomeen. In haar historische roman L’Oeuvre au noir, die zich afspeelt in de zestiende eeuw, beschrijft Marguerite Yourcenar de introductie van mechanische weefgetouwen. Ambachtelijke thuiswevers verloren hun werk en raakten aan de bedelstaf. Andere moesten aan de slag in gemechaniseerde weefateliers, waar ze minder verdienden. Dat zorgde voor sociale spanningen en een groeiende kloof tussen arm en rijk. Dé vraag van vandaag: zorgt de opkomst van Artificial Intelligence (AI) en Artificial General Intelligence (AGI) voor een gelijkaardig scenario? We praten erover met Vincent Ginis, professor wiskunde, natuurkunde en artificiële intelligentie aan de VUB en Harvard University.
Vincent Ginis: “Creatieve destructie is in elk geval niets nieuws: die verhalen duiken in de loop der eeuwen keer op keer op. Tot nu toe is het altijd goed afgelopen. Creatieve destructie creëert schokken, maar de impact is lokaal en tijdelijk. Op langere termijn creëert het net meer welvaart en daar wordt iedereen beter van.” 

"AGI gaat niet over de over de automatisering van de taak, maar van de persoon die de taak uitvoert"

Voorzie je een gelijkaardig scenario met AI en AGI?
“Die G van General maakt toch wel een groot verschil. AGI is AI die elke cognitieve taak achter een computerscherm kan uitvoeren, even goed als een mens of beter. Dat noopt tot bescheidenheid, ook bij mij. ChatGPT is in nagenoeg elke intellectuele taak beter dan ik. AGI-systemen kunnen complexe documenten analyseren en produceren en nauwkeurige beslissingen nemen op basis van uitgebreide datasets. De impact op de arbeidsmarkt zal diepgaand en allesomvattend zijn.”

Op welke manier?
"Binnen afzienbare tijd zullen we geconfronteerd worden met fundamentele verschuivingen in hoe werk georganiseerd en gewaardeerd wordt, in sectoren als juridische dienstverlening, softwareontwikkeling, beleidsvoorbereidend werk, logistiek, marketing, wetenschap, journalistiek,... Jobs zullen verdwijnen of sterk veranderen.”

Kloppen vergelijkingen met vroeger dan nog?
“Ik heb er mijn twijfels over. Misschien worden we nu geconfronteerd met een fenomeen waarvoor geen eenvoudige analogie bestaat. Alle voorgaande industriële revoluties gingen over het automatiseren van een taak. AGI gaat over de automatisering van de persoon die de taak uitvoert." 

Vincent Ginis

Wat is eigenlijk het verschil tussen AI en AGI?
“AGI is bijna 'stoemelings' uit AI ontstaan is. De vorige generatie AI liet de computer leren uit data, waardoor die heel specifieke taken kon uitvoeren. Katten of honden herkennen op een foto bijvoorbeeld, of foto's met of zonder mensen labellen. Die algoritmes vallen nu onder de noemer 'narrow AI'. Het verschil met AGI is seismisch. Bij de huidige generatie AI blijken er onverwacht zogenaamde 'emergente eigenschappen' te ontstaan.

 Wat zijn emergente eigenschappen?
“Dat zijn taken die het systeem plots kan uitvoeren waarvoor het eigenlijk niet getraind werd. De grote taalmodellen, de LLMs, trainen op basis van een heel simpel recept: het algoritme voorspelt het volgende woord in een tekst, meer niet. Maar als je zo'n taalmodel opschaalt en er gigantisch veel data en trainingstijd in duwt, kan het op den duur dingen doen die iedereen verrassen. Dat hebben we sinds 2020 keer op keer zien gebeuren. Vier jaar geleden kon GPT-2, de voorganger van ChatGPT, nauwelijks een deftige zin formuleren. Het enige wat wetenschappers opmerkten, is dat het model blijkbaar noties van grammatica begon te begrijpen.” 

Dat was een emergente eigenschap?
“Noem het een mini-emergente eigenschap. Het was een voorbode van wat zou komen: bij schaalvergroting zien we abrupte sprongen in prestatie op taken waarvoor niet expliciet getraind is. Vandaag kan ChatGPT veel meer aan, van complexe redeneringen tot en met wiskundige berekeningen.”  

Wat vind jij zelf een straf voorbeeld van een emergente eigenschap?
“De nieuwse ChatGPT-taalmodellen blijken extreem  -  'superhuman' -  goed in geolocatie. Ze zijn er niet op getraind, maar toon ze een stukje van een grasveld en ze zullen je zeggen waar op de wereldbol het ligt. Er zijn al enige tijd online competities onder mensen om de oorsprong van zo'n stukje gras om het snelst te voorspellen. ChatGPT is de nieuwe kampioen." 

 "Mensen hopen dat het zo'n vaart niet zal lopen, maar dat is fluiten in het donker" 

 

Zijn deze emergente eigenschappen een bewijs van echte AGI?
“Ik denk dat AGI vandaag eigenlijk al bereikt is. Op scherm-gebonden, kennisintensieve taken zien we operationele AGI: generalisatie over domeinen, tool-use, redeneren en zelfcorrectie. Onder die werkdefinitie is AGI gearriveerd; op fysiek-interactieve en belichaamde taken nog niet.” 

Sceptici vinden dat onvoldoende bewijs en beweren dat echte AGI er wellicht nooit komt.
"Zij veranderen de spelregels tijdens het spel. Telkens wanneer een LLM iets nieuws kan, zijn ze niet onder de indruk en zeggen ze: ‘als dit of dat mogelijk wordt, dan pas geloof ik erin’. Tot het nieuwe doel bereikt is, en ook dat niet voldoende blijkt. Mensen hebben de neiging om dingen heel snel te normaliseren. 'Oh, de computer kan nu autonoom een lied maken waarin de beginselen van de kwantummechanica worden uitlegd op de beats van Billie Eilish. Is het dat maar? Wat eten we vanavond?' Misschien moeten we vandaag eens met elkaar afspreken waaraan AI moet voldoen om echt AGI te zijn..." 

Vincent Ginis

Vanwaar dat minimaliseren?
“Misschien is het fluiten in het donker, in de hoop dat het zo'n vaart niet zal lopen? Dat is wellicht ijdele hoop. AGI komt er, of we nu willen of niet. De eerste uitdaging die zich stelt is een kwestie van timing: wanneer zul je het gebruiken om een bepaald probleem op te lossen? Vandaag? Over een half jaar? Collega's professoren vertelden me twee jaar geleden al dat ze hun taken op zo'n manier waren gaan opstellen dat de studenten ChatGPT niet meer zouden kunnen gebruiken. Ik wist meteen: binnen een paar maanden - of voor hetzelfde geld gisteren al -  kan ChatGPT dat wel. En dat was ook het geval. Onze mindset moet zijn: houd er rekening mee dat ChatGPT het binnenkort wel zal kunnen."

"Er komt een vloedgolf van journalistieke content op ons af, maar de tijd van de consumenten is beperkt" 

 

Welke jobs komen niet meteen in gevaar door AGI?
“Loodgieters en verpleegkundigen staan er goed voor. Andere jobs, zelfs jobs die tot voor kort altijd werkzekerheid boden, staan op de tocht. Pessimistische stemmen denken dat AGI in de eerstkomende jaren de helft van alle kantoorjobs voor starters zal vernietigen, met massaal banenverlies in sectoren als finance, sales, marketing en software, en zelfs bij kleppers als IBM, Google en Microsoft.”

Vooral cognitief werk staat op de tocht?
“Daar is AGI in elk geval sterk in. Anderzijds zijn veel jobs zijn minder cognitief dan we soms denken. Mijn wiskundestudenten zouden de cursus Calculus 1 ook online kunnen bekijken, maar ze komen naar mijn les, ook voor de menselijke interactie. Leren heeft ook een intermenselijke component. AI wordt voor veel mensen iets dat hen zal helpen om sneller en efficiënter te werken en meer te produceren.”  

Zal er wel vraag zijn naar al die extra output?
“Veel hangt af van het soort taak. Bij sommige jobs is de vraag eindig. Een bakker die op één dag tijd plots honderd keer meer brood kan bakken, krijgt die op den duur niet meer verkocht, want de markt is beperkt en raakt dus snel verzadigd. Hetzelfde geldt deels voor journalisten. Er komt een vloedgolf van content op ons af, maar de tijd van de nieuwsconsumenten is beperkt. Ze zullen zich oververzadigd voelen. Bij andere taken wordt dat verzadigingspunt minder snel bereikt. Denk aan ondersteunende software, extra diagnostische middelen, dingen die onze omgeving beter maken." 

Vincent Ginis

Hoe zit het met de softwareontwikkelaars? Ironisch genoeg dreigen die nu vervangen te worden door AI die software ontwikkelt.
“Softwareontwikkelaars zijn een boeiende testcase, waar momenteel veel discussie over is. Er is nog nooit zoveel code geschreven door AI als in 2025: de huidige indicatoren suggereren dat 90 procent van alle code dit jaar AI-gegenereerd zal zijn. Anderzijds is er ook in het algemeen nog nooit zoveel code geschreven. De jury is er nog niet uit: valt software schrijven onder de categorie brood bakken, of kan er toch veel meer software geschreven worden zonder dat we de verzadigingsgrens bereiken?" 

Als het eerste waar is, wat kunnen softwareontwikkelaars dan nog betekenen op de arbeidsmarkt?
“Ik zie voor programmeurs een nieuwe rol weggelegd, met een grotere menselijke factor: die van strategisch bruggenbouwer. De grote taalmodellen vormen een enorme bron van kennis. Toch raken ze maar moeilijk ingebed in bestaande organisaties, want die zijn een chaotisch kluwen van organisch gegroeide processen. Programmeurs zouden de brug kunnen slaan tussen de LLM's en de gang van zaken in de echte wereld. Dat vergt wel talent voor menselijke interactie en intuïtie in hoe organisaties werken.” 

Maak dat eens concreet?
“AGI zal steeds grotere bundels van taken automatiseren. De taken die overblijven, gaan over het begrijpen van context, het afstemmen met andere mensen en het nemen van verantwoordelijkheid. Misschien is de vraag dus niet of software de softwareontwikkelaars vervangt, maar wel: welke delen van de ontwikkelcyclus zijn makkelijk te automatiseren, en in welke taken blijven context en afstemming dominante factoren? Die laatste taken blijven mensenwerk.” 

"Kies voor studies die zoveel mogelijk in lijn liggen met je interesses" 

 

Welke studiekeuze raad je mensen aan als ze in een post-AGI wereld nog aan de bak willen komen?
Vincent Ginis: "Kies iets dat zoveel mogelijk in lijn ligt met je interesses, waarvan je bij het afstuderen voelt: ik ben meer mens geworden, ik ben meer de mens geworden die ik wil zijn. Dat het onderwijs voorbereidt op een loopbaan, is een relatief recent idee, dat pas in de vorige eeuw opgang maakte. In het oude Griekenland moest onderwijs verrijkend en mensvormend zijn en je potentieel naar boven brengen. In de veronderstelling dat jobs gaan verdwijnen of efficiënter uitgevoerd gaan worden, denk ik dat we een renaissance van dat soort onderwijs krijgen.” 

Mag je dan zelfs voor kunstwetenschappen kiezen?
“Absoluut, op voorwaarde dat het jou interesseert! Onderzoek wijst overigens uit dat jongeren die zo'n richting afwerken, bijvoorbeeld betere resultaten uit AI-generatoren halen dan mensen die een meer toegepaste opleiding gevolgd hebben. Grafisch ontwerp is niet ten dode opgeschreven. Net omdat er zoveel mogelijkheden zijn, wordt de rol van grafisch ontwerper nog belangrijker."

"We moeten nadenken over een gewaarborgd minimuminkomen" 

 

Ondanks de onheilspellende voorspellingen blijft het bij de vakbonden opvallend stil over de opkomst van AGI.
Vincent Ginis: "Ook in het regeerakkoord wordt er nauwelijks over gerept. De economische en sociale impact zal nochtans enorm zijn. De chief economist van OpenAI voorspelt dat de productiviteitswinst van AGI voor een welvaartsexplosie zal zorgen - tegen eind 2026 zou het BBP in de VS met tien procent stijgen. Dat is misschien een overschatting, maar toch. De vraag is: hoe zorgen we ervoor dat die extra welvaart niet alleen naar een clubje van multimiljardairs stroomt, maar ook naar de mensen die door AGI hun job verliezen en naar de hele maatschappij?”  

Zeg jij het maar?
“De grootste believers in AGI, mensen als Sam Altman van OpenAI, pleiten voor een gewaarborgd minimuminkomen, zeker in de regio's waar de economie in elkaar zou klappen. Dit debat moet dringend gevoerd worden." 

Co-onderzoekers en interdisciplinaire wetenschap

AGI-modellen trainen vereist immense hoeveelheden energie en koelwater. Die aanslag op het milieu moeten we er bij nemen, vinden de voorstanders, want met AGI zullen we het klimaat fixen en kanker genezen. Klopt de droom die ze ons voorschotelen? 

Vincent Ginis: "Hoe we het klimaat moeten aanpakken, weten we eigenlijk al. Het is meer een kwestie van willen. En kanker genezen? Er gebeuren toch straffe dingen. In 2015 formuleerden wetenschappers een hypothese over de impact van bepaalde genen op een ziekte. Ze hebben daar tien jaar onderzoek naar gedaan, maar hun bevindingen nooit gepubliceerd. Die waren dus niet online beschikbaar. Google heeft dezelfde hypothese voorgeschoteld aan haar denkmachine Gemini 2.5 Pro. Nog geen drie dagen later had die hetzelfde antwoord als de wetenschappers klaar. Wetenschappers kunnen AGI dus gebruiken als een co-onderzoeker die meedenkt, suggesties doet en op zoek gaat naar patronen in grote datasets."

"AGI zal volgens mij ook vergaande interdisciplinaire samenwerking mogelijk maken"

Volgens Vincent Ginis maakt AGI ook een gigantische democratisering van coderen mogelijk - een vaardigheid die onderzoekers in de sociale wetenschappen en veel andere richtingen nu veel minder onder de knie hebben. Zij kunnen AGI nu vragen om code voor hun onderzoeken te schrijven 

Vincent Ginis: "AGI zal volgens mij ook vergaande interdisciplinaire samenwerking mogelijk maken. Onderzoekers werken nu vaak in een wetenschappelijke silo. Buiten ons eigen onderzoeksgebied zijn we eigenlijk allemaal leken. Zo snap ik als wiskundige niet veel van de papers die VUB-collega's als kankeronderzoeker Damya Laoui publiceren. Dankzij AGI kan ik die vertaalslag wel maken, en kunnen we samen nagaan wat we voor elkaar kunnen betekenen. Ik ben nu bijvoorbeeld bezig met een paper over neurowetenschap. Die paper toont empirisch een bepaald inzicht over de werking van het menselijk brein aan, maar kon niet achterhalen hoe het mechanisme erachter precies werkt. Ik heb nu met ChatGPT onderzocht of we dat hele vraagstuk niet kunnen transponeren naar de wereld van AI. Misschien lukt het zo wel om de werking te achterhalen. Ik zie veel toekomst voor dit soort van interdisciplinair samenwerken." 

BIO
Vincent Ginis (Data Analytics Lab) is professor wiskunde, natuurkunde en artificiële intelligentie aan de VUB en gastprofessor aan Harvard University. Hij doceert meerdere vakken in de wetenschappen en de ingenieurswetenschappen en publiceerde toonaangevend onderzoek in fotonica en data-analyse, met meer dan 20 internationale artikels en 40 conferentiepresentaties.