Nausikaä heeft jarenlange ervaring als hulpverlener en kent de Vlaamse context goed. Waarin onderscheidt Dilemma zich nu van andere abortuscentra? “We zijn veel kleinschaliger,” zegt ze. “Daardoor kun je bij ons heel snel terecht.” De behandeling - van de eerste consultatie tot een zuigcurettage of abortuspil na minimum zes dagen bedenktijd - is eigenlijk al twintig jaar overal hetzelfde. Nausikaä: “De abortuspil bestaat zelfs even lang als dit centrum.”
De procedures mogen dan wel onveranderd zijn, hoe zit het met het klimaat? “In mijn beginjaren zag ik vaak patiënten die voordien tegen abortus waren,” vertelt Nausikaä. “Dat hoor ik tegenwoordig veel minder.” Maar hoewel abortus maatschappelijk veel breder is aanvaard, blijft het toch een ver-van-mijn-bedshow. “Het clichébeeld van de losbandige vrouw die een abortus ondergaat, blijft bestaan. Terwijl één op vijf vrouwen in België ooit een abortus heeft.”
Het lijkt soms of abortusarts een beroep is waarop je niet trots kunt zijn. Natuurlijk kan dat wel. Het geeft enorm veel voldoening om die vrouwen te helpen.
Lage abortuscijfers
Ook het aantal abortussen, zo’n 20.000 per jaar in België, blijft al vele jaren gelijk. Nausikaä: “Dat cijfer kan niet veel meer dalen, we zitten bij de laagste abortuscijfers ter wereld.” Een progressief klimaat werkt volgens haar abortus dus niet in de hand: “Integendeel, in landen waar abortus illegaal is, vinden er net meer ingrepen plaats, vaak omdat anticonceptie daar moeilijker ligt.” En hoe zit het dan met de mogelijke verlenging van de abortustermijn van 12 naar 18 weken? Zal die verlenging er niet toe leiden dat vrouwen de beslissing voor zich uit zullen schuiven? “Nee, helemaal niet,” zegt Nausikaä. “Als een vrouw eenmaal de knoop heeft doorgehakt, dan wil ze liefst dat het zo snel mogelijk gebeurt. Niemand gaat opzettelijk wachten. De laatste jaren merk ik trouwens dat vrouwen hier steeds sneller staan.”
De juiste beslissing?
Of een patiënte na een consultatie nu kiest voor abortus of niet, voor Nausikaä blijft het gelijk. “De beslissing ligt bij de vrouw, het is een ethische kwestie. Sommige politieke partijen suggereren weleens dat wij vrouwen pushen, omdat we anders geen geld krijgen. Dat klopt niet. Het RIZIV betaalt ons niet per abortus, maar per consultatie. Als iemand na een gesprek beslist om zwanger te blijven, kan ik ook denken: ik ben goed bezig.” Vrouwen die achteraf spijt hebben van hun abortus kent ze niet: “Verdriet wel natuurlijk. Veel vrouwen zeggen: het was de juiste beslissing maar het doet wel pijn.”
Het moeilijkst vindt Nausikaä vrouwen die het zo moeilijk hebben dat ze niet willen praten: “Dan heb ik het gevoel dat ik niets kan betekenen.” Botst de beslissing van sommige vrouwen dan nooit met haar geweten? “Nee, iedere vrouw zit in een andere context. Als ik luister naar hun verhaal, kan ik meestal wel begrip opbrengen.” Nausikaä is overduidelijk een gedreven hulpverlener: “Het lijkt soms of abortusarts een beroep is waarop je niet trots kunt zijn. Natuurlijk kan dat wel. Het geeft enorm veel voldoening om die vrouwen te helpen.”
BIO
Seksuologe Nausikaä Martens heeft twintig jaar ervaring als hulpverlener in het abortuscentrum van Gent, daarnaast bouwde ze internationale expertise op als secretaris van FIAPAC, een netwerk dat abortusprofessionals wereldwijd samenbrengt. Sinds één jaar coördineert ze VUB-Dilemma.
VUB-DILEMMA
Sinds 2000 kunnen studenten, Vlamingen en Brusselaars bij Dilemma terecht voor een abortus. Het abortuscentrum van de VUB is een campusvoorziening, net zoals het studentenrestaurant of het kinderdagverblijf, en wordt gefinancierd door het RIZIV. Jaarlijks vinden hier zo’n 800 abortussen plaats. Slechts 3% van de patiënten is verbonden aan de VUB, zo’n 14% is student, 6% zit nog op de middelbare school.