“Eind jaren ’60, toen ik nog student geneeskunde was, ging het er redelijk pittig aan toe tussen het pro- en contra-abortuskamp. Willy Peers was in die tijd een zeer toegewijde en vurige verdediger van het ‘baas in eigen buik’-principe. Tijdens zijn lezingen, waar ik ook nog naartoe ben geweest, kwam hij resoluut op voor de rechten van de vrouw."
Clandestiene abortus
"Ik reed in die tijd rond in een auto met een pro-abortussticker op. Het ging zelfs zo ver dat mijn wagen in Brussel op een dag zwaar werd toegetakeld. Het was een debat dat niemand koud liet. Op een bepaald moment is Willy Peers ook opgepakt en tot een celstraf veroordeeld, omdat hij clandestiene abortussen uitvoerde. Hij beriep zich op de noodsituatie en zijn plicht als dokter, maar vond bij het gerecht geen gehoor."
Lichtende voorbeelden
"Ook Lucie Van Crombrugge, die in het kielzog van Peers op de barricades stond, heeft zich steeds onvermoeibaar ingezet voor het recht op abortus. Zij heeft een actieve rol gespeeld bij de oprichting van de abortuskliniek. Van Crombrugge zag vele jaren van vruchteloos strijden in 1990 beloond worden in de abortuswetgeving. Van Crombrugge en Peers waren voor mij lichtende voorbeelden. De strijd die ik lever in het euthanasiedebat is dan misschien vergelijkbaar, maar het klimaat waarin Peers en Van Crombrugge strijd leverden, was anders dan dat van nu: meer bevoogdend en met een katholicisme dat nog zeer sterk aanwezig was."
Artsen werden opgepakt op verdenking van moord.
"Toch zie ik ook een aantal gelijkenissen. In aanloop naar de euthanasiewet van 2002 werden heel wat artsen opgepakt op verdenking van moord. Ik herinner mij een arts die zes maanden in voorhechtenis zat en uiteindelijk zes jaar heeft moeten wachten op een definitieve uitspraak. Ze had de machines bij een longpatiënt afgezet. De patiënt was terminaal. Hij leed enorm. Gelukkig kwam er duidelijkheid met de euthanasiewet van 2002. Alle beschuldigde artsen werden vrijgesproken.
Een moeilijke discussie
Of de strijd nu voorgoed gestreden is? Ik denk het niet. De euthanasiewetgeving waar ik voor ijver kan je zien als een uitloper van dat abortusdebat. Het gaat in beide gevallen om zelfbeschikkingsrecht; kan een mens zelf oordelen over leven en dood? Een moeilijke discussie die we tot op het bot moeten voeren. Daarom is dit eredoctoraat zo van belang: het is een maatschappelijke en officiële erkenning voor de lange en bijzonder felle strijd die Peers en Van Crombrugge geleverd hebben. En een hoopgevend voorbeeld voor de strijden die we nog moeten strijden.”
Wim Distelmans
Wim Distelmans is kankerspecialist en professor in de palliatieve geneeskunde aan de VUB. Hij pionierde in België voor de erkenning van palliatieve zorg en vocht voor het recht op euthanasie. Hiervoor werd hij in 2003 bekroond met de Arkprijs van het Vrije Woord. Hij is o.a. voorzitter van de palliatieve thuiszorg OMEGA, richtte met de steun van het UZ Brussel in Wemmel TOPAZ op, het eerste dagcentrum voor ernstig zieken, en ontwikkelde het LEIF-project. Hij was voorzitter van de Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen en is momenteel voorzitter van de Federale Commissie Euthanasie.