Prof. em. Sylvain Loccufier (°1934) staat bekend als een homo universalis en een vrijzinnig denker. Na zijn studies en een doctoraat in de Economische Wetenschappen doceerde hij een breed scala aan economievakken aan de VUB. Van 1986 tot 1990 werd hij verkozen tot rector van de universiteit. “Ik ben erg blij dat ik kon bijdragen tot de groei van de VUB.”
Wat trok je ooit aan in je vakgebied?
“Vandaag kun je in het middelbaar iets studeren en nadien een totaal andere richting inslaan. In mijn tijd was dat niet mogelijk of gebruikelijk. Ik had economie gestudeerd op het atheneum, aan de universiteit had ik geen andere optie. In feite ben ik mijn hele leven in die materie gebleven. Ik had wel goesting om andere dingen te doen. Maar dat kon niet. Een passie zou ik het dus niet noemen, dat woord ligt me sowieso niet. Ik ben gewoon altijd op pad geweest.”
Wat ziet je als je grootste bijdrage?
“Dat ik als rector heb kunnen bijdragen aan de groei van de universiteit, van 750 tot 2000 studenten. Ik legde niet alleen 20 schoolbezoeken af per jaar, ik nodigde ook alle middelbare scholen uit de omgeving uit aan de VUB. Met de bus kwamen ze tot hier. Zo konden ze met eigen ogen zien hoe aangenaam onze campus was. Zelfs onze huidige koning, toen nog prins Filip, is hier een kijkje komen nemen.”
Wat waren de moeilijkste momenten van je carrière?
“Omdat we steeds meer studenten hadden, ben ik op een bepaald moment naar de minister van Onderwijs gestapt met de vraag om subsidies voor extra gebouwen. Een medewerker van de minister die ons niet genegen was, antwoordde nogal dreigend: ‘Het zou ook kunnen dat u een vermindering te wachten staat’. Dat was een bittere pil om te slikken. Misschien was ik naïef geweest om te hopen op steun van de minister. Ik kende hem namelijk zeer goed. Maar al vond ik het antwoord moeilijk om te verdragen, ik ben niet in discussie gegaan. Met de universiteit hebben we toen zelf een paar leningen afgesloten.”
Wat maakt een samenwerking voor jou waardevol?
“Ik heb in mijn leven niet anders gedaan dan samenwerken. Als rector zocht ik werkelijk iedereen op, ik nodigde ook veel mensen uit in mijn kantoor. Zo herinner ik me dat de artsen op een bepaald moment veel aan het klagen waren. De hele tijd hoorde ik: ‘dit is niet in orde’ of ‘we hebben niet genoeg middelen’. Vanaf dan heb ik hen elke maandag uitgenodigd voor overleg. Ik luisterde naar hun grieven maar liet hen ook bewijs aanvoeren om hun klachten te onderbouwen. Die gesprekken heb ik allemaal zelf gevoerd, zo zijn we uiteindelijk ook tot een overeenkomst gekomen.”
Welk advies zou je geven aan jonge wetenschappers?
“Ik zou hen aanraden om zich te specialiseren. We hebben onderzoek in de diepte nodig, zeker in de wereld van vandaag. Heel vaak lopen Amerika en China voorop in het onderzoek. Nu, om nog beter onderzoek te kunnen voeren, zijn ook middelen nodig. Wij moeten onze vorsers daarom helpen om een stapje verder te kunnen gaan. De traditionele beurzen volstaan niet altijd, met het Wetenschappelijk Steunfonds, waar ik jarenlang het voorzitterschap van heb opgenomen, willen we zulke onderzoekers een duwtje in de rug geven.”
"Ik raad jonge onderzoekers aan om zich te specialiseren. We hebben onderzoek in de diepte nodig, zeker in de wereld van vandaag waar Amerika en China voorop lopen in het onderzoek."
Over de nieuwe wetenschapsprijzen
De VUB heeft in 2025 een nieuw prijzenbeleid voor onderzoek gelanceerd, in samenwerking met het Wetenschappelijk Steunfonds. Naast de bestaande Roger Van Geen-prijs voor uitzonderlijke wetenschappelijke carrières en de prijs Ignace Vanderschueren ter bekroning van een doctoraatswerk die reeds worden uitgereikt door het Vicerectoraat Onderzoek, zijn er zeven nieuwe prijzen, genoemd naar VUB-pioniers uit het verleden. Met dit beleid wil de universiteit erkenning geven aan excellent wetenschappelijk werk in elke fase van een wetenschappelijke carrière.
Een overzicht
- Hilde Bruers-prijs – Life Sciences (jonge onderzoekers, max. 10 jaar anciënniteit)
- Paul De Vroede-prijs – Humane Wetenschappen (jonge onderzoekers, max. 10 jaar anciënniteit)
- Ingrid Daubechies-prijs – Basis-, Natuur- en Toegepaste Wetenschappen en Bio-ingenieurswetenschappen (jonge onderzoekers, max. 10 jaar anciënniteit)
- Franz Bingen-prijs – Basis-, Natuur- en Toegepaste Wetenschappen en Bio-ingenieurswetenschappen (mid-career onderzoekers, 10–25 jaar anciënniteit))
- Liebaers–Van Steirteghem-prijs – Life Sciences (mid-career onderzoeker, 10–25 jaar anciënniteit)
- Els Witte-prijs – Humane Wetenschappen (mid-career onderzoekers, (10–25 jaar anciënniteit))
- Sylvain Loccufier-prijs – carrièreprijs voor onderzoekers die wetenschappelijke excellentie combineren met maatschappelijke uitstraling in de geest van de waarden van de VUB
Procedure
De prijzen Roger Van Geen, Hilde Bruers, Liebaert- Van Steirteghem, Franz Bingen en Sylvain Locufier worden vanaf 2026 tweejaarlijks uitgereikt. De prijzen Ignace Vanderscheuren, Paul De Vroede, Els Witte en Ingrid Daubechies volgen vanaf 2027 hetzelfde ritme. De oproep gebeurt in september, met 15 december als uiterste indiendatum. Dossiers worden beoordeeld door het Bureau van de Onderzoeksraad of door een ad hoc commissie (voor de Sylvain Loccufier-prijs). Het Wetenschappelijk Steunfonds beslist uiterlijk op 30 maart, de uitreiking volgt voor 30 mei.
Het prijzengeld bedraagt €5.000 voor jonge onderzoekers en €10.000 voor mid-career onderzoekers, telkens onder de vorm van een werkingskrediet. Aan de Sylvain Loccufier-prijs is geen geldprijs verbonden, maar een kunstwerk.
Bekijk de oproep van de vicerector voor 2025(via WeAreStaff)
*Omwille van medische redenen, was het niet mogelijk Prof. Em. Franz Bingen tijdig te interviewen voor deze reeks.