MOBI is een van de vlaggenschepen van de VUB. In deze onderzoeksgroep geven 125 wetenschappers van tientallen verschillende nationaliteiten mee vorm aan de toekomst van de elektrische auto. “We hebben MOBI bijna twintig jaar geleden opgericht”, vertelt oprichter en directeur professor Joeri Van Mierlo. “Op dat moment stond China nog nergens. Nu steken ze de Westerse auto-industrie links en rechts voorbij. Het is hoog tijd om een tandje bij te steken.”
Binnenkijken in de vernieuwde VUB-labo's? Kom op 23 september 2025 naar de academische opening.
“Als ik verder heb gezien, is dat doordat ik op de schouders van reuzen heb gestaan”, zou Isaac Newton ooit gezegd hebben. Voor MOBI was die reus professor Gaston Maggetto. Een visionair, noemt Joeri Van Mierlo hem. “De vroege jaren zeventig stonden in het teken van de eerste oliecrisis en een groeiend milieubewustzijn. Gaston Maggetto zag al heel vroeg het potentieel van elektriciteit in het transport. Hij besloot om onderzoek naar elektrisch aangedreven voertuigen te doen. Daar werd lang een beetje lacherig over gedaan, maar de tijd heeft hem gelijk gegeven. Hij kreeg internationale erkenning.”
Joeri Van Mierlo
Joeri Van Mierlo lag bijna twintig jaar geleden mee aan de basis van MOBI en bouwde hiermee een interdisciplinaire onderzoeksgroep uit. “Binnen de onderzoeksgroep werken ingenieurs bijvoorbeeld samen met economen die onder andere de total cost of ownership van elektrische wagens berekenen – alle kosten die je maakt tijdens de levensduur van het voertuig. Daarnaast maken we levenscyclusanalyses, om de volledige milieu-impact van elke materiaal in kaart te brengen, van de ontginning in de mijn tot en met de recyclage. En we analyseren ook consumentengedrag, want we willen graag weten hoe mensen reageren op nieuwe technologieën zoals zelfrijdende voertuigen.”
Joeri Van Mierlo heeft zich inmiddels ontpopt tot een nieuwe reus voor de volgende generaties. MOBI groeide uit tot Europa’s grootste onderzoekscentrum en de referentie op het vlak van onderzoek naar elektrische voertuigen. Voor Joeri is het een jongensdroom die uitkomt… met een beetje hulp van het toeval. “Ik heb aan de VUB gestudeerd en gedoctoreerd, en hier tussendoor ook mijn burgerdienst gedaan. Twee weken daarna is de leger- en burgerdienst afgeschaft. Maar eerlijk: ik heb er geen moment spijt van gehad. Ik was geboeid door mobiliteit, en een van de taken tijdens mijn burgerdienst was het uittekenen van een verkeersveiligheidsplan voor de campus. Je kunt het je vandaag niet meer voorstellen, maar op de drukke wegen rond de campus waren er toen geen verkeerslichten of fietspaden. Daar vielen regelmatig slachtoffers.”
Zo rolde Joeri als vanzelf in het mobiliteitsthema. Vanaf het begin was zijn belangrijkste motivatie de strijd tegen luchtvervuiling en klimaatverandering. De elektrische auto zou daar een centrale rol in spelen, dat stond voor hem buiten kijf. “Te voet, met de fiets of met het openbaar vervoer is altijd beter, maar een groot deel van de verplaatsingen zal met de auto blijven gebeuren. Alleen om het autoverkeer van zeventig naar zestig procent terug te schroeven, heb je al een verdubbeling van het openbaar vervoer nodig. Volledig zonder wagens kunnen we niet meer. Dan zijn die best zo milieuvriendelijk mogelijk. Elektrisch dus.”
Pas de laatste jaren is de elektrische wagen echt aan het doorbreken. De weg naar dit punt was lang en frustrerend. Dat had alles te maken met de samenstelling van de batterijen. Een halve eeuw geleden – Elon Musk zat nog in de luiers - bolden er op de campus van de VUB al negen opvallende blauwe elektrische wagens rond: zware Italiaanse bakken met in plaatstaal gelaste carrosserieën, waarmee medewerkers en studenten tussen de campus van Etterbeek en het ziekenhuis van Jette mochten pendelen – ook in autodeelsystemen was de VUB een voorloper.
Joeri Van Mierlo: “Verder lukte niet, want ze werden met loodbatterijen aangedreven. De actieradius daarvan was hooguit 40 kilometer. Als chauffeur had je trouwens stevige spieren nodig, want van stuur- of rembekrachtiging was geen sprake. Je moest uit volle kracht het rempedaal indrukken en hopen dat je op tijd stil stond.” (lacht)
De iconische blauwe wagens hadden een plek in een museum verdiend. Helaas zijn ze in de loop der jaren volledig weggeroest. Van blauw naar bruin naar foetsie. Het onderzoek ging wel verder. In de jaren negentig werd de loodbatterij vervangen door de nikkelcadmiumbatterij. Om elektrische mobiliteit te promoten, reed Joeri Van Mierlo in die periode van Brussel naar Monaco, in een karavaan waarin ook collega’s Gaston Maggetto en Peter Van den Bossche meereden. Onderweg stopten ze regelmatig om demonstraties bij de gemeentebesturen te geven. Daar was veel gelegenheid toe, want de actieradius van een nikkelcadmiumbatterij was nog altijd maar 70 kilometer.
"De heilige graal in de sector: batterijen maken die lichter, kleiner en compacter zijn en die toch evengoed werken"
Joeri Van Mierlo: “Het verschil met vandaag is enorm. Onlangs heb ik nog eens een gelijkaardige rit gemaakt: elektrisch heen en weer naar het Electric Vehicle Symposium in Zweden. Ik had in verschillende apps uitgestippeld welke etappes ik zou afleggen en waar ik tussendoor zou laden. Maar dat was eigenlijk niet echt nodig, want 500 km rijden zonder stoppen is een uitdaging voor de blaas en de vermoeidheid. Er is de laatste jaren meer dan genoeg laadinfrastructuur bijgekomen om niet meer in de problemen te raken.”
De grote sprong voorwaarts kwam er dus met de introductie van de lithiumbatterij. Hoewel dé lithiumbatterij niet bestaat. Aan het lithium worden andere materialen toegevoegd. Door met de hoeveelheden en de verhoudingen van die materialen te spelen, kan er nog veel winst geboekt worden, op verschillende terreinen. Een snellere oplaadtijd bijvoorbeeld. Hoe kijkt Joeri naar de recente stunt van de Chinese fabrikant BYD: een batterij die je op vijf minuten tijd oplaadt?
Joeri Van Mierlo: “Die vijf minuten op zich zeggen niet zoveel. De oplaadtijd is maar één criterium. Ik stel me dan meteen een aantal andere vragen. Is die batterij ook betaalbaar? Hoeveel energie kan erin? Hoe zwaar is hij? Hoe groot? Hoeveel keer kun je hem op- en ontladen? Is hij veilig? Met al die parameters moet het goed zitten.”
In het Elektromobiliteitslabo in gebouw Z heeft MOBI al het nodige om deze parameters te bestuderen. Het gebouw zelf is een doolhof en laat zijn leeftijd zien, maar elk hoekje en kantje is volgestouwd met glimmende, gesofisticeerde apparatuur. Een recente aanwinst is een toestel waarop tezelfdertijd 300 verschillende batterijcellen kunnen worden getest. En er is pas ook geïnvesteerd in een zogenaamde dry room, nodig om zelf prototypes van nieuwe batterijcellen te bouwen.
Joeri Van Mierlo: “Met het batterijteam van MOBI zetten we momenteel sterk in op de ontwikkeling van solid state batterijen. Nu zit er tussen de anode en de kathode van een batterij vloeibaar elektrolyt. Dat willen we graag vervangen door een vast materiaal. We verwachten er veel van, want zo’n solid state batterij zou compacter en lichter gemaakt kunnen worden. Dat is de heilige graal in de sector: batterijen maken die lichter, kleiner en compacter zijn en die toch evengoed werken, zodat we de wagens zelf ook kleiner en lichter kunnen maken. Onze collega’s van EPowers, ook binnen het MOBI-team, doen trouwens hetzelfde voor de vermogenselektronica. Dat zijn de componenten die de stroom van de batterij naar de elektrische motor voeren, en die zorgen voor snelheid, acceleratie en dergelijke meer. Dit team beschikt sinds kort over een nieuw laboratorium waar het levensduurtesten kan doen op die componenten.”
"We ontwikkelen systemen om slim - op het juiste moment - te laden en te ontladen”
Voor deze soorten van onderzoek slaat MOBI de handen in elkaar met andere Europese toponderzoeksgroepen uit landen als Nederland, Duitsland en Zweden. Die conglomeraten vragen financiële steun via Europese kaderprogramma’s en werken samen met de Europese autofabrikanten. De ambities zijn steil, de economische belangen enorm: Europa wil overeind blijven in de Chinese vloedgolf van elektrische voertuigen en – wie weet – opnieuw voorsprong nemen. “Twintig jaar geleden, toen MOBI van start ging, stond China nog nergens. Japan en Korea gaven toen de toon aan. De dingen kunnen dus snel veranderen. Daar moeten wij ons aan optrekken, en liefst een versnelling hoger schakelen. Die solid state batterij kan een belangrijke stap zijn. Wetende dat de Chinese collega’s evenmin stil zitten natuurlijk.”
MOBI ziet het ook breder dan de auto zelf. Zo gebeurt er ook onderzoek naar de integratie van wagens in het elektriciteitsnetwerk.
Joeri Van Mierlo: “We moeten naar een klimaatneutrale maatschappij gaan, met veel zonne- en windenergie. Alleen zijn die niet altijd beschikbaar. De stroom die zonnepanelen en windturbines opwekken wanneer de zon schijnt of de wind waait, moeten we kunnen bufferen. Je kunt die opslaan in grote stationaire batterijen, maar elektrische wagens bieden een extra mogelijkheid. Al die autobatterijen samen hebben een enorme laadcapaciteit. Als er een surplus aan stroom gegenereerd wordt, zouden honderdduizenden geparkeerde wagens die kunnen opslaan en later weer afgeven, aan het eigen huishouden, een bedrijf of aan het net. Zo vormen ze samen één gigantische batterij. Dat vergt bidirectionele oplaadsystemen tussen de auto en de woning, zodat de energie naar believen heen en weer kan gaan. We ontwikkelen systemen om slim - op het juiste moment - te laden en te ontladen.”
Over slim gesproken: in de gele koten van Willy Van Der Meeren werken MOBI-onderzoekers ook aan slimme verlichting voor zelfrijdende auto’s. “Ze ontwikkelen technologieën waarmee autoverlichting communicatiesignalen kan doorgeven aan andere voertuigen, bijvoorbeeld om te melden dat er over 500 meter werken zijn of een auto in panne staat. Met Waze moeten de gebruikers dat nog zelf ingeven, zelfrijdende auto’s zullen dat zonder menselijke tussenkomst kunnen doen.”
Binnenkijken in het labo van VUB-wetenschappers?
Kom op 23 september 2025 naar de academische opening en ontdek de vernieuwde VUB-labo's
Op 23 september opent de VUB niet alleen het nieuwe academiejaar maar ook de deuren van haar labo’s. Ontdek live aan welke technologische innovaties en wetenschappelijke uitvindingen VUB-wetenschappers werken en binnenkort ‘hot news’ zijn in de media.