"Internationaal en interdisciplinair onderzoek vraagt om een stimulerende, passende omgeving"

Op 14 mei opende het gloednieuwe Learning and Innovation Center (LIC) officieel zijn deuren, op de grens van de campussen van de VUB en de ULB. Deze innovatieve leeromgeving laat studenten, professoren en onderzoekers moeiteloos fysiek en digitaal samenwerken. Hoe dat in de praktijk werkt? Dat hoor je van vicerector Innovatie Pieter Ballon, een medewerker van het LIC en een enthousiaste professor.

Boek jouw studeerplek, meetingroom of leslokaal in het LIC

Wat maakt het Learning and Innovation Center anders dan wat je zou verwachten van de naam?
Pieter Ballon: “Met een naam als het Learning and Innovation Center lijkt het misschien dat studenten er enkel komen leren en onderzoekers enkel innoveren. Dat is niet zo. Ook onderzoekers leren voortdurend bij en innoveren op basis daarvan. Van studenten verwachten we dat ze leren maar dat ze dat ook omzetten in nieuwe ideeën. Leren en innoveren loopt hier in elkaar over."

Waarom is er behoefte aan een gebouw zoals het LIC voor onderzoek?
"Onderzoek is in de eerste plaats teamwork geworden, waar de toetsing interdisciplinair en steeds vaker in een internationale context gebeurt. Dan heb je ook de omgeving nodig die dat uitstraalt en faciliteert, waar virtuele en fysieke wereld in elkaar overlopen, en studenten en onderzoekers samenzitten. Ik ben geweldig trots op ons LIC. De razend enthousiaste filmpjes die sinds de soft launch TikTok overspoelen, bewijzen dat ik niet alleen ben. De Amerikaanse historicus Shelby Foote zei enkele decennia geleden: “A university is just a group of buildings gathered around a library”. Dat is zo’n rake quote. Als bijen cirkelen we rond de honingkast, waar we ons voeden maar ook zelf aan bijdragen. Het LIC heeft alles om zo’n intellectuele bijenkorf te worden voor onze universiteit.”  

En dat samen met de ULB.
“We zijn onze moederuniversiteit nooit uit het oog verloren. De VUB is met de Vlaamse universiteiten en internationaal geconnecteerd, maar de band met de ULB bleef altijd behouden. Die band maken we nu ook steeds meer fysiek. We hebben recent de Usquare campus geopend, waar prachtige samenwerkingsprojecten zijn rond het Institute of Advanced Studies, waar fellows van over de hele wereld in een soort van virtueel-fysieke plek samenkomen. Er is een plek rond Citizen Science waar ook de burgerbevolking participeert. Hetzelfde doen we nu ook in het LIC. Zo versterken we mekaar en positioneren we ons als draaischijven van een heel divers en dynamisch netwerk.”  

Hoe wil het LIC de band met de bedrijfswereld versterken? 
“Het is een innovatiecentrum waar een breed scala van activiteiten en mensen samenkomen. Die hebben vaak te maken met wetenschap en techniek, met name bij het STEM-onderzoek, gerelateerd aan onze exacte wetenschappen en ingenieursactiviteiten. Dat is onderzoek bij uitstek waar de interface met het bedrijfsleven interessant wordt. We zijn aan de VUB bezig met een reeks incubatoren waar start-up-activiteiten ontwikkeld worden, we hebben labo’s en zogenaamde core facilities waar we het bedrijfsleven meer bij willen betrekken. Dan heb je ook een verzamelplek en ontvangstruimte nodig die aantrekkelijk genoeg is om het innovatiepotentieel uit te stralen. En die hopen we met het LIC gevonden te hebben. Maar er is niet alleen een focus op exacte wetenschappen en ingenieurs. We verliezen de andere domeinen absoluut niet uit het oog. Ook zij kunnen optimaal gebruikmaken van het LIC. Daarnaast willen we ook in de campusbibliotheek Jette en in de huidige centrale bibliotheek in Etterbeek – die we gaan omvormen tot de HUB, de Humane Bibliotheek – de mengeling van leren en innovatie uitstralen.”  

Het lijkt vooral een gebouw voor studenten. 
“Het grootste deel van de gebruikers zal inderdaad uit studenten bestaan. Maar de infrastructuur is er voor de hele VUB- en ULB-gemeenschap, en ook voor externen. Dat willen we goed faciliteren. Zo is er bijvoorbeeld startLAB.Brussels, een afdeling van de VUB rond entrepreneurship waar ik wel samenwerkingskansen zie. Het is heel interessant om jonge ondernemers en wetenschap samen te brengen om tot innovatieve ideeën te komen. Ik heb al wat rondleidingen in het gebouw gegeven en ik merk dat er veel behoefte is aan vergaderruimtes, aan plekken om elkaar te ontmoeten en om op afstand internationaal te kunnen samenwerken. Het LIC komt voor een groot deel tegemoet aan deze behoeften. De kernwaarden van het LIC zijn open, informeel en flexibel. Dat zal ook onze werkwijze zijn en al doende staan we open voor alle vragen en kunnen we leren uit wat wel en niet werkt.” 

Hoe innovatief is het LIC? 
“We hebben een aantal ruimtes waar je op een nieuwe manier les kan geven en waar veel technologie aanwezig is om ook in kleine groepen en/of hybride samen te werken. We brengen in het LIC mensen samen in een innovatieve ontmoetingsstructuur. Er zijn veel open ruimtes, de opstelling van de vergaderruimtes is creatief en informeel zodat mensen op een andere manier met elkaar in gesprek gaan. Het LIC biedt ook een fantastisch podium voor onderzoekers om wetenschap en maatschappij met elkaar te verbinden. Zo zou het fantastisch zijn om met het LIC een mooie versterking van het publieksprogramma van de VUB te zijn. Ook bieden we een plek voor het komen tot innovatieve ideeën, denk aan hackathons en seminars. Daarnaast willen we op termijn ook een kennishub worden om bijvoorbeeld 21ste-eeuwse vaardigheden dichter bij de student te brengen. In de Immersive Room kunnen we via 360° projecties onder andere labosituaties en panorama’s simuleren. Om al die mogelijkheden zelf te ervaren, nodigen we iedereen uit om eens langs te komen en te ontdekken in hoeverre het LIC van dienst kan zijn.” 

Hoe kan je een ruimte boeken? 
“Om vergaderzalen, samenwerkingsruimten en individuele studieplekken te boeken werken we met de Roamer X app. Die app is erg belangrijk, want het is tegelijk de toegang tot het LIC. In het gebouw staan speed gates, zoals bij het openbaar vervoer. Personeel en studenten kunnen straks met deze app toegang krijgen. Voor boekingen kun je naast de app ook terecht op onze website. Als je meer complexe boekingsvragen hebt, kan je best even contact opnemen met ons via lic@vub.be, en dan helpen we je zo goed mogelijk op weg.”  

Wat is voor jou de meerwaarde van het LIC voor je lesgeven?
Liesbeth De Donder: “Ik kreeg onlangs een heel boeiende uitleg op de faculteitsraad over het LIC. Die maakte me met name als docent heel enthousiast en ik diende meteen een aanvraag in voor een lesruimte. Ik geef een heel semester les, dat zijn 13 lesweken van twee tot drie uur. Maar zodra je daarvan afwijkt, wordt het plots heel moeilijk in het huidige systeem. Als ik bijvoorbeeld vier hele dagen wil geven, past dat heel moeilijk in het roostersysteem van onze gewone leslokalen. Ik hoop in het LIC wel die flexibiliteit te vinden.”  

“Tijdens hun masterproef krijgen studenten enkele sessies binnen een thesisseminarie. In de plaatst van dat te verdelen over die 13 lesweken, heb ik dat nu al hervormd door elkaar elke maand een hele dag te zien in een congresstijl, met verschillende sprekers, met panelsessies. Ik zie zoiets heel goed passen binnen het LIC. 

"Het tweede luik waarvoor ik naar het LIC kijk, is dat ik het individueel werken aan een masterproef wil doorbreken door studenten in kleine groepjes op elkaars thesis te laten werken, volgens de peer support. Dat kun je in een gewoon leslokaal met een traditionele opstelling niet doen. In het LIC zijn er coworking-ruimtes waar ze met vier kunnen samenwerken, met elk een groot scherm dat ze kunnen delen om feedback te geven. Ideaal hiervoor.”  

“Begin dit jaar hadden we met onze onderzoeksgroep een uitwisseling met een groep van UAntwerpen. Dan zitten we niet een halve dag rond de tafel maar organiseren we onder meer een speed dating en poneren stellingen. Dat is ook vergaderen, maar dan op een andere manier. Ze stimuleren de betrokkenheid, mensen zijn erdoor actiever, denken na, dragen bij … Naar dat soort ontmoetingen kijk ik uit om ze in het LIC te kunnen organiseren.” 

Op welke manier is het LIC een hefboom voor onderwijsinnovatie? £
“Het LIC biedt klaslokalen van de nieuwe generatie, uitgerust met technologie die actief en interactief leren ondersteunt. Denk aan modulaire ruimtes, interactieve schermen en digitale samenwerkingstools. Dankzij die infrastructuur kunnen docenten aan de slag met vernieuwende lesvormen: van ‘learning by doing’ tot flipped classrooms en projectmatig leren. 

Maar technologie is niet alles. Even belangrijk is de begeleiding van onderwijskundige experts. Zij ondersteunen docenten in het doordacht inzetten van de tools, zodat studenten zelfstandiger en meer betrokken leren. Het LIC stimuleert zo een nieuwe onderwijscultuur waarin de docent evolueert naar een leerprocesfacilitator die kritisch denken en nieuwsgierigheid aanwakkert.”